Bu akbaba, dünyanın yarıçapı kadar yol aldı
Abone olTürkiye’de ilk kez bir canlının kıtalararası göçü ve geri dönüşü başından sonuna kadar uydudan takip edildi. Uydu vericisi takılan küçük akb...
Türkiye’de ilk kez bir canlının kıtalararası göçü ve geri dönüşü
başından sonuna kadar uydudan takip edildi. Uydu vericisi takılan
küçük akbaba, Iğdır’dan başladığı göçte Afrika, Ortadoğu ve Asya’da
14 ülkeden geçerek, 7,5 ayda dünyanın yarıçapına karşılık gelen 20
bin kilometre yol katetti.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel
Müdürlüğü, Kuzey Doğa Derneği ve Utah Üniversitesi’nin birlikte
yürüttüğü çalışma kapsamında, Ağustos 2012’de dünyada nesli tehlike
altında olan küçük akbabalara Türkiye’de ilk defa uydu vericisi
takılarak saat saat takibe alındı.
Iğdır’ın Tuzluca ilçesinde yakalanarak uydu vericisi takılan üç
akbabadan biri olan Iğdır isimli küçük akbaba, ilkbahar göçünü
tamamlayarak doğduğu Iğdır’ın Tuzluca ilçesine geri döndü. 23
Ağustos-5 Nisan arası 20 bin kilometreden fazla yol yapan Iğdır
isimli küçük akbaba, Ekim-Mart aylarını Etiyopya’nın Hergele şehri
ile Etiyopya-Somali sınırı arasında, Aras Nehri’ni çevreleyen
bozkırı andıran akarsu kenarındaki kurak bozkırlarda geçirdi.
59 KİLOMETRE HIZA VE 7 BİN 970 METRE YÜKSEKLİĞE ÇIKTI
Türkiye’den Etiyopya’ya 22 Eylül-2 Ekim arasında 4 bin 500 km kat
ederek sadece 10 günde ulaşan Iğdır, ilkbaharda da benzer bir
performans göstererek, 2 Nisan’da Türkiye’ye ve 5 Nisan’da
Tuzluca’ya ulaştı. Üç akbabanın en yaşlısı olan Iğdır, sonbahar ve
ilkbahar göçleri neredeyse aynı güzergahı takip etti. Iğdır göçü
esnasında saatte 59 km hıza ve 31 Mart’ta deniz seviyesinden 7 bin
970 metre yüksekliğe kadar ulaştı.
AKBABA ARAS’A ULAŞILAMIYOR
Akbabaların en genci olan Aras ise sonbahar göçünü yaklaşık 2 kat
daha uzun bir sürede tamamladı. Ekim-Aralık ayını Yemen’de geçiren
Aras, Aralık sonu Etiyopya’ya geçerek, 8 Mart’a kadar başkent Addis
Ababa’nın 4 saat kuzeydoğusundaki bozkırlarda kaldı. 8 Mart’a kadar
en az 13 bin 437 km kat eden Aras’tan, o zamandan bu yana uydu
sinyali alınamıyor. Aras’ın uydu vericisinin mi bozulduğu yoksa
hayatını mı kaybettiği bilinmiyor.
IRAK İLE AKBABA SEFERBERLİĞİ
Arpaçay isimli akbaba ise 2 bin 34 km kat ettikten sonra daha
göçünün başında iken, Irak’ın Necef ilindeki El-Jawasm köyünde ölü
bulundu. 28 Eylül’de son sinyal gelen akbabanın koordinatlarının
elektronik posta ile gönderildiği Irak Nature Derneği, mesajı
aldıktan sadece 48 saat sonra alana gidip akbabanın vericisini
buldu. Dernek daha sonra vericiyi İstanbul’da Kuzey Doğa Derneği’ne
teslim etti.
AKBABALAR 14 ÜLKE GEÇTİ
Küçük akbabalar, göçleri boyunca Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan,
Suriye, İran, Irak, Ürdün, Suudi Arabistan, Yemen, Eritrea, Cibuti,
Etiyopya, Kenya ve Somali olmak üzere 14 ülkeyi ziyaret etti. 37
yaşına kadar yaşayabilen küçük akbaba, ülkemizde görülen 4 tür
akbabadan en küçüğü ve dünya çapında soyu en tehlikede olanı
durumunda bulunuyor. Kars ve Iğdır illerindeki Arpaçay kanyonu ve
Aras vadisi küçük akbabanın Doğu Anadolu’daki önemli yaşama
alanları arasında yer alıyor.
Küçük akbabaların küresel ölçekteki koruma durumları, 2007 yılında
En Az Endişe (Least Concern) seviyesinden dünya çapında Tehlikede
(Endangered) seviyesine düştü. Bu şekilde, dünyadaki 10 bin kuş
türü arasında bir yıl içerisinde Dünya Soyu Tehlikede Türler
Listesinde üç basamak düşen sadece birkaç türden biri olan küçük
akbaba, Türkiye’deki tüm kuş türleri arasında durumu küresel
boyutta en hızla kötüye giden kuş türü oldu.
Dünya nüfusları 21 bin 900 ila 30 bin birey arasında olan küçük
akbabaların son 42 yılda Avrupa nüfusları, son 8 yılda ise
Balkanlardaki sayıları yarıya indi. Bu nedenle 2009 yılında,
Iğdır’da Türkiye’nin ilk akbaba lokantasını kurularak, besin
sıkıntısı çeken küçük akbabalara yiyecek sağlandı.
(İHA)