Rehberler, Türkiye'yi karalıyor

Turist sayısında rekora koşan Türkiye’de tarihi çarpıtarak anlatan rehberler tanıtım skandalına neden oluyor.

Zaman’ın Topkapı ve Dolmabahçe saraylarında yaptığı araştırmada padişahların kadın düşkünü olarak anlatıldığı ortaya çıktı. Kaçak çalışan rehberlerin ise Kıbrıs, Kürt ve Ermeni konularında Türkiye’yi karalayıcı ifadeler kullandığı belirtiliyor. Antalya Rehberler Odası Başkanı Osman Özbuldu, turlarda Atatürk’ün bile Türklerin tanrısı olarak tanıtıldığı yönünde şikayet aldıklarını söylüyor. Turist rehberlerine tarih dersi veren Prof. Dr. Semavi Eyice, rehberlerin genel kültür ve tarih bilgisi açısından yeterli altyapıya sahip olması gerektiğini vurguluyor.

Rehberlere verilen cezalarla ilgili istatistikler Kültür ve Turizm Bakanlığı denetimlerinin yetersiz kaldığını gösteriyor. Son 4 yılda çoğunluğu vizesiz kimlik kartı kullanma ve yetki alanları dışında çalışmaktan 92 kokartlı rehbere disiplin cezası verildi. Ancak milli onuru zedeleyici karalamada bulunmak suçundan ceza alanın olmaması dikkat çekiyor. 1450 kaçak rehber için şikayet tutanağı düzenlendi. Bazıları yargılanarak ceza aldı. Uzmanlar, sorunun çözümü için elektronik rehberlik sistemlerinin yaygınlaştırılmasını öneriyor.

Her rehberin tarihi bildiği gibi anlatmaması için Avrupa ve Amerika’daki çok sayıda tarihî mekanda sesli sistemler ve dev ekranlar konulmuş durumda. Topkapı Müzesi’nin Harem Dairesi’nde rehberlerin yetersizliği nedeniyle yaşanan olayların kanayan yara haline dönüştüğünü belirten üç yıllık bir rehber, “Bu sorun iki şekilde çözülür. Ya her rehberin başına dil bilen bir turizm müfettişi yerleştireceksiniz ya da bakanlığın denetiminde sesli ve görüntülü sistemleri yaygınlaştıracaksınız.” diyor. Geçtiğimiz yıl 17 milyon turiste ev sahipliği yapan Türkiye bu yıl 20 milyon yabancı ziyaretçiyi ağırlamayı hedefliyor. Turizm sektörünün gelişmesi hal, tavır ve anlattıklarıyla tanıtımda etkin rol oynayan turist rehberlerinin önemini de artırıyor.

Amerikalı misafirleriyle Dolmabahçe Sarayı’nı ziyarete giden bilgisayar mühendisi Ayşegül Yılmaz, padişah ve ailesinin özel yaşamının anlatıldığı Harem-i Hümayun bölümünü gezerken görevli rehberin padişahları kadın düşkünü gibi gösteren cümleleri karşısında turistlerin kahkahalarla güldüğünü belirtiyor. Yılmaz “Ben misafirlerim kültürümüzü daha iyi tanısın diye saraylarımızı gezdireyim dedim. Ama pişman oldum.” diyor. Milli Saraylar Daire Başkanlığı yetkilileri ise Dolmabahçe Sarayı’nda 17 rehberin görev yaptığını ve bu rehberlerin yanlış bilgi verdiklerine dair bir şikayet gelmediğini belirtiyor.

Tarihle ilgili yanlış bilgi verildiğine dair şikayetler Topkapı Sarayı’ndan da geliyor. Sarayın en çok ziyaretçi çeken bölümlerinden biri Harem. Bir saray görevlisi, yabancı ziyaretçilerden birçoğunun Harem’i görmek istediğini belirtiyor. Topkapı Sarayı’na ziyaretçi olarak giden Taner M., turistlere rehberlik yapan bir kişinin söyledikleri karşısında şaşkınlık içinde kaldığını belirtiyor. Harem’in önünde bir bankta otururken rehberlerle turistlerin konuşmalarına şahit olan Taner M., “Turistler rehbere ‘Harem’le ilgili soru sordu. Rehber de İngilizce olarak “Haremde 400 kadın vardı. Padişahlar dışarı çıkmazdı. Benim de 400 kadınım olsa ben de dışarı çıkamazdım’ şeklinde cevap verdi. Duyduklarımdan şoke oldum.” diyor. Topkapı Sarayı’nda uzun yıllar rehberlik yapan Tayfun T. kokartlı olsa bile rehberlerin turistlere neyi nasıl anlattığının denetlenmediğini belirtiyor. Topkapı Sarayı Müzesi yetkilileri ise bu konuda herhangi bir denetim mekanizmasının olmadığını itiraf ediyor. Kokartlı rehberler Profesyonel Rehber Yönetmeliği’ne uymak zorunda. Rehberler ise tarihçilerin çelişkili dersler vermesinden şikayetçi. Bazı Avrupa ülkeleri ve Amerika’da her rehberin tarihî ve kültürel değerleri kendisine göre anlatmaması için sesli ve görüntülü rehberlik sistemleri yaygınlaşıyor.

Yıllar önce açılan turist rehberliği kurslarında tarihle ilgili dersler veren Prof. Dr. Semavi Eyice, rehberlerin hem genel kültür hem de tarih bilgisi açısından yeterli altyapıya sahip olması gerektiğini vurguluyor. Antalya Rehberler Odası Başkanı Osman Özbuldu, turlarda Atatürk'ün Türklerin tanrısı olarak anlatıldığıyla ilgili odaya şikayet geldiğine dikkat çekiyor. Özbuldu, kaçak çalışan rehberlerin Kıbrıs, Kürt ve Ermeni konularında da Türkiye'yi kötüleyici davranışlarla ilgili şikayet aldıklarını ifade ediyor.


Türkiye’de kokartlı rehber sayısı toplam 9 bin 34

Profesyonel rehber olabilmek için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın belirli dönemlerde açtığı sınavlara girmek gerekiyor. Yabancı dili de kapsayan sınavı geçen adaylar sözlü ve yazılı mülakatların arkasından 4 ile 6 ay arasında devam eden kurslara katılıyor. Akademisyenlerce Türkiye’nin tarihi ve coğrafyasıyla ilgili genel bilgiler veriliyor. Kursiyerler eğitimin ardından 30-35 işgünü boyunca yine öğretim görevlileri eşliğinde Türkiye turuna çıkıyor. Türkiye’de 3132 İngilizce, 1987 Almanca ve 1326 Fransızca kokartlı rehber bulunuyor. Toplam kokartlı rehber ise 9 bin 34.




Haber : İsa Sezen - Fatih Yılmaz
Kaynak : www.zaman.com.tr