Böyle kardeş düşman başına

Hindistan'da, dünyanın en zenginleri arasında yer alan iki kardeşin milyarlarca dolara mal olacak doğal gaz anlaşmazlığı, ülkenin en önemli gündem maddelerinden birini oluşturuyor.

Forbes dergisine göre, dünyanın en zengin 7'inci kişisi Mukesh Ambani ve dünyanın en zengin 34'üncü kişisi olan kardeşi Anil Ambani, Hindistan'ın en büyük doğal gaz sahası konusundaki bir anlaşma üzerinde artan bir mücadeleye kilitlenmiş bulunuyor.

Hindistan'ın ilk büyük kapitalistlerinden biri olan Dhirubhai Ambani'nin iki oğlu arasındaki bu çatışma, halkın da ilgiyle izlediği bir mücadele halini aldı. Mukesh Abmani'nin kişisel serveti 19,5 milyar doları ve küçük kardeşi Anil'in ise kişisel serveti 10,1 milyar doları buluyor.

Kardeş kavgası, hükümetin, ülkede hayati öneme sahip enerji sektörü yönetimindeki anlaşmazlıkları ve Hindistan'ın en zengin aileleri ile yetkililer arasındaki sıcak ilişkileri de açığa çıkardı.

ANLAŞMAZLIĞIN NEDENİ DOĞAL GAZ FİYATI

Ambani kardeşler arasındaki kavgaya, Hindistan'ın bilinen en büyük doğal gaz havzası olan Krishna Godavari'den çıkarılan doğal gazın fiyatı konusundaki anlaşmazlık yol açtı. Ülkenin doğusundaki Krishna Godavari havzasının, Hindistan'da üretilen doğal gaz miktarını ikiye katlayacağı tahmin ediliyor.

İki kardeşin babaları Dhirubhai Ambani'nin ölümünden sonra 2005'te imzaladıkları anlaşmaya göre, Mukesh'in şirketi ''Reliance Industries''ın, Anil'in şirketi ''Reliance Natural Resources''a, bu havzada hedeflenen üretimin en az üçte birini satması gerekiyor. Doğal gazın fiyatı ise anlaşmanın yapıldığı dönemde, doğal gazın şimdi satılabileceği fiyatın oldukça altında bulunuyor.

Mukesh'in şirketi Reliance Industries ve hükümet yetkilileri, 2005 yılındaki anlaşmanın, hükümetin hiçbir zaman piyasanın altında fiyatı onaylamadığı için şimdi geçersiz olduğunu savunuyor.

Bu duruma karşı çıkan Anil ise Reliance Industries şirketini, ağabeyi Mukesh'in Petrol Bakanlığı'ndaki yandaşlarının kışkırtmasıyla anlaşmayı bozmaya çalışmakla suçluyor. Hindistan'ın Petrol Bakanı Murli Deora, iki kardeşin babaları Dhirubhai'nin eski arkadaşı olarak biliniyor.

Haziran ayında Bombay (Mumbai) Yüksek Mahkemesi aile anlaşmasının geçerli olduğuna karar verirken, dava yarın Hindistan Yüksek Mahkemesi tarafından ele alınacak.

Her iki taraf da yasal mücadelenin, şirketlerinin doğal gaz satmasını ya da yeni elektrik santralleri kurmalarını engellediğini öne sürüyor.

Mahkemenin, doğal gaz fiyatının yükselmesinin önünü açması halinde Mukesh'in şirketi bu işten 11,5 milyar dolar para kazanacak. Ancak kararın Anil lehine çıkması halinde ise Mukesh'in kaybı 5,4 milyar dolar olacak.

Anil'in aleyhine karar çıkması durumunda, bunun Anil'e maliyetinin ise çok daha yüksek olacağı ön görülüyor. Uzmanlara ve Anil'e göre, Reliance Natural Resources şirketinin geleceği tehlikede bulunuyor. Anil, Temmuz ayında hissedarlara yaptığı açıklamada, bu doğal gaz anlaşmasının, ''şirketin asıl varlığı olduğunu ve şirketin değerinin büyük bölümüne katkı sağladığını'' söylemişti.

Uzmanlara göre, Anil'in davası kaybetmesi halinde şirketi Reliance Natural Resources'un hisseleri muhtemelen yüzde 76 değer kaybedecek.


KÜÇÜK KARDEŞİN KARŞI ATAĞI

Kendini büyük baskı altında hisseden Anil, Temmuz ayında sessizliğini bozarak, gazetelere, hükümeti, kardeşine ''olağanüstü'' karlar sağlamasına olanak sağlamakla suçlayan ilanlar vererek, hem kardeşini hem de Hindistan hükümetini hedef aldı.

Saldırılarını artıran Anil'in şirketinin mahkemeye sunduğu belgelerde, V.K. Sibal adlı üst düzey bir enerji yetkilisi Mukesh'ten, apartman daireleri ve kızlarına ev teçhizatları dahil çeşitli hediyeler almakla suçlandı. Sibal'ın kızları, Sibal, Mukesh'in şirketinin karlarını artıracak yeni sermaye harcama kurallarını onaylamaya karar verdiği zamana kadar birkaç ay boyunca Mukesh'in şirketine ait ''lüks misafir evlerinde'' kalmakla itham edildi.

Hakkında soruşturma açılan Sibal, basına sızan bir mektuba göre, hakkındaki suçlamaları reddederek, ''Hayatıma yönelik bir tehditten korkuyorum'' dedi.

Reliance Industries ve hükümet de Anil'in iddialarını yalanlayan açıklamalar yaptı.

Anil, geçen hafta, ''yaralarını iyileştirmeye çalışmak, takdis edilmek ve kutsal bir ilham arayışı için'' Himalayalarda iki kutsal tapınağı ziyaret ettiğini ve eve, kardeşi ile bir çözümü görüşebileceğine ikna olarak döndüğünü açıkladı.

Mukesh'in şirketinden yapılan açıklamada ise bu öneriden memnuniyet duyulduğu, ancak konunun ''sadece bir aile sorunu olmadığı'' ve mahkemede çözülmesi gerektiği ifade edildi.


HÜKÜMETİN KONUMU

Bu dava nedeniyle hükümet, ulusal çıkarlar için kullanılacak doğal kaynakların kontrolünü korumak ve özel sektörün anlaşmalarının önemine zarar veriyor gibi görünmemek için denge kurmaya çalışıyor.

Hindistan'da doğal gaz sektöründe, devlet ya da Ambani ailesi gibi birkaç oyuncu söz sahibi konumunda bulunuyor. Enerji şirketlerinin yanı sıra hükümet Petrol Bakanlığı aracılığıyla enerji politikasını ve fiyatları belirliyor.

Bazı siyasetçiler, küresel ekonomik krizin olduğu bir dönemde bu anlaşmazlığın, enerjiye aç 1,2 milyar nüfuslu ülkede, doğal gaz ve petrol kaynaklarının geliştirilmesi konusundaki yatırımları daha fazla olumsuz etkilemesinden korkuyor.

İki kardeş arasındaki kavga, 450 milyondan fazla insanın günde 1,5 dolardan daha az bir parayla geçinmek için mücadele ettiği ülkede insanların enerji ulaşmasını güçleştiriyor.

Mukesh Ambani'nin, Reliance Industries şirketi, geçen yıl küresel ekonomik kriz nedeniyle hisseleri yüzde 40 değer kaybetse bile ülkenin en değerli şirketi olma vasfı taşıyor. Babaları öldükten sonra aile işlerini kardeşi Anil ile birlikte kısa süre yöneten Mukesh, daha sonra şirketin yönetimi konusunda çıkan anlaşmazlık üzerine kendi işlerini kardeşinden ayırdı. Mukesh, Mumbai'de 1 milyar dolara mal olan 27 katlı bir bina inşa ettirerek, dikkatleri üzerine çekti.

Anil Ambani ise geçen yılın en fazla kazanan milyarderi iken, bu senenin en fazla kaybeden milyarderi oldu. Anil'in, Reliance Communications, Reliance Power ve Reliance Capital şirketlerinin hisseleri geçen 12 ayda 32 milyar dolar değer kaybetti. Reliance Entertainment, ünlü yönetmen Steven Spielberg'in şirketi DreamWorks ile yeni bir şirkete 500 milyon dolar yatırımda bulunmaya karar vermişti.