Böyle ihmal olur mu?

Rusya'dan 18 gün önce Kosmos-3 roketiyle uzaya gönderilen Türk bilim dünyasının gururu BİLSAT, yer gözlem uydusu bir arıza çıkması durumunda sigorta primi tam yatırılmadığı için zarar edecek. Uluslararası şirketlere 5 milyon dolar değer üzerinden sigorta ettirilen BİLSAT, kalkıştan sonra bir ay içerisinde görevini yapamaz duruma gelirse, yapılan kontrat gereği sadece 3 milyon 750 bin dolar alınabilecek. Çünkü Türkiye gerekli miktar olan 200 bin Poun’u (440 milyar lira) yatırmadığı için uydunun tamamı sigortalanmadı. Ankara TÜBİTAK’tan kontrol edilen uyduda bir sorun çıkmaması için eller yürekte. Bütçe kurbanı Türkiye, ilk yer gözle uydu projesi için toplam yer istasyonu kurulmasından roketin fırlatılışına kadar toplam 14 milyon dolar (19 trilyon 600 milyar lira) harcadı. 5 milyon dolara mâl olan BİLSAT uydusu için İtalya, İngiltere, Amerika, Fransa ve Japonya’nın büyük sigorta şirketleriyle anlaşmaya varılırken bütçe iki sene önce planlandığı ve zamanla tüm harcamalar yapıldığı için sigortaya sadece 500 bin pound (1 trilyon 160 milyar lira) ödeme gerçekleştirildi. Son anda bütçe de artırılmadığı için uydunun ancak 3 milyon 500 bin dolarlık kısmı sigorta altında alınabildi. Yani uydunun fırlatılışından bir ay sonrasına kadar herhangi bir arıza meydana gelip BİLSAT devre dışı kaldığı takdirde Türkiye uydu maliyetini 1 milyon 500 bin dolar eksiğiyle alacak. TÜBİTAK’ın Ankara’da bulunan merkezinde BİLSAT üzerinde çalışan ekip 12 gün içinde sigorta şirketine uyduda bir sorun çıkıp çıkmadığını bildirmek zorunda. Bu nedenle bilim adamları tüm incelemeleri yetiştirebilmek için gece gündüz çalışıyor. BİLSAT’ta bulunan dört kameranın renk ayarlarını yapan uzmanlar, diğer taraftan sürekli kendi etrafından dönen uyduyu sabitlemeye çalışıyor. Tüm aşamalar bitirilip uydunun tam kapasite çalıştığı onaylanırsa, sigorta şirketi ile temasa geçilerek durum bildirilecek. Eğer herhangi bir aksilik çıkar da uydu kullanılamaz duruma düşerse Türkiye hem 14 milyon dolardan olacak hem de yüzde 30 eksik alacağı sigorta parası ile avunmaya çalışacak. Sistem tamamen çalışırsa ilk olarak Boğazlar’ın ve Ankara’nın birer fotoğraf çekilerek kamuoyuna yayınlanacak. Haberleşmede kullanılamıyor Toplam 129 kilogram ağırlığındaki BİLSAT tamamen uzaktan algılama üzerine çalışacak. Günde iki kere Türkiye’nin üzerinden geçecek olan uydu gerekli donanıma sahip olmadığı için haberleşmede kullanılamıyor. Türkiye’nin ilk yer gözlem uydusu olan BİLSAT 12 metre ve 26 metre çözünürlükte dört bantlı kameralar taşıyor. Böylece uydu şehircilik, kaçak yapılaşmanın tespiti, tarım, çevre, ormancılık, haritacılık ve tabii afetlerin neden olduğu hasarın tespiti gibi amaçlarla kullanılabilecek. BİLSAT’IN fırlatılışı 28 Temmuz’da Rusya Federasyonu’nun bir askeri uydusunun arızalanması üzerine ertelenmişti. 26 Eylül’de de kalkış rampasında ve yakıt sisteminde meydana gelen arızalardan dolayı bir gün sonra başarıyla uzaya gönderilmişti.