Bosna’daki en büyük toplu mezardan yüzlerce ceset çıkarıldı
Abone olBosna'da yapılan çalışmalarda bulunan toplu mezarlardan yığınla ceset bulunuyor.
Bosna’nın batısındaki Sırp bölgesinde 1992 yılında
katledilenlerin gömülü olduğu toplu mezardaki çalışmalar
sürüyor.
Priyedor şehri yakınlarındaki Tomaşitsa köyündeki eski demir
madeninde yapılan kazılarda şimdiye kadar 450 kişiye ait kemiklerin
yanı sıra henüz tam olarak bozulmamış cesetler çıkarıldı.
Kalıntılar, kimlik tespiti için Şeykovaça’daki eski depoya
götürülüyor.
Priyedor ve çevresinde katledilen yüzlerce insanın cesetlerinin
kamyonlarla getirilerek Tomaşitsa’daki eski madene gömüldüğü eski
bir Sırp askerinin itirafı üzerine ortaya çıkmıştı. Görgü
tanıklarına göre ceset dolu kamyonlar her gün bu bölgeye gidip
Priyedor’a boş dönüyordu. Bazı cesetlerin gömüldüğü Yakarina Kos
toplu mezarında da daha önce 373 kişiye ait kalıntılar
bulunmuştu.
BM destekli Kayıp Kişiler Enstitüsü görevlileri, Şeykovaça’daki
eski depoda kemikleri birleştirerek tasnif ediyor. Cesetlerin bir
kısmının henüz çürümemiş olması sebebiyle depoda dayanılmaz bir
koku var. Yaşlı ve çocuklara ait kalıntıların da görülebildiği
depoda bazı cesetlerdeki saç, doku ve tırnaklar dikkat çekiyor.
Ceset ve kemikler üzerinde yapılacak DNA testlerinin ardından
kimlikler belirlenecek. Böylece yıllardır yakınlarından haber
bekleyen insanlar, en azından başlarında dua edebilecekleri bir
mezara kavuşmuş olacak.
Kayıp Kişiler Enstitüsü Bölge Ofis Başkanı Prof. Dr. Mujo Begic,
Tomaşitsa'nın İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa'da ortaya
çıkarılan en büyük toplu mezarı olduğunu söylüyor. Tomaşitsa’daki
kazı alanını genişlettiklerini dile getiren Begic, 300’e yakın
insana ait kalıntıların daha bulunacağını tahmin ettiklerini
söylüyor.
5 GÜN İÇİNDE 1800 KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ
Katliamdan kaçarak kurtulan Sudba adlı şahit, köylerde topluca
öldürülenlerin evlerinde ne varsa yağmalanarak Sırp köylerinde ve
Sırbistan’da satıldığını hatta sonunda piyasanın eşyaya doyması
sebebiyle bunları alacak kimsenin bulunamadığını ifade ediyor.
Sudba’ya göre savaşın daha başında 5 gün içinde yaşlı, kadın, çocuk
demeden bin 800’e yakın Boşnak öldürüldü. Fakat cesetlerin birçoğu
bugüne kadar bulunamadı. Sudba, “ Canımızı en çok yakan da bu
cinayetleri işleyen canavarların çoğu hala sorumlu tutulmadı."
diyor.
Eski Yugoslavya Savaş Suçları Mahkemesi, şu ana kadar
Tomaşitsa’daki savaş suçları ile ilgili 16 Bosnalı Sırp’a toplam
230 yıl hapis cezası verdi. Sudba, “Fakat bunların çoğu esir
kamplarında işlenen suçlar için verildi. Zaten esir kamplarına
gönderilenler etnik temizlikten kurtulabilenler oldu.” diye
konuşuyor.
Mirsad Duratoviç ise “Siz birine Bosna soykırımı dediğinizde herkes
sadece Srebrenitsa'yı düşünüyor. Priyedor, Banya Luka ve Doboy gibi
yerler konuşulmuyor, halbuki orada da binlerce kişi hayatlarını
kaybetti.” diyor.
131 TOPLU MEZAR BULUNDU
Bosna Hersek’in batısındaki Krayina bölgesinde şu ana kadar 131
toplu mezar bulundu. Priyedor ve çevresinde yaklaşık 3 bin 500
Boşnak ve Hırvat asıllı kişi öldürüldü.
Priyedor şehrinde durum ise şu anda sakin. Savaşta kaçabilen ve
hayatta kalan bazı Boşnakları kendi evlerine döndü, birçok kişi ise
Avrupa’ya ya da Amerika’ya göç ederek topraklarını terk etti. Bosna
Savaşı’nda hayatını kaybeden on binlerce sivilden 8 bininin
cesetleri hâlâ bulunamadı.