Borsada soygun böyle yapılıyor

Halkımızın paracıkları 'deve' oluyor Yılbaşından bu yana 12 şirket halka açıldı. Hisse senedi sattı. Bu 12 şirketten 7'sinin hisse senedinin borsadaki satış fiyatı, bu hisse senetleri halka arz edilirken ödenen fiyatın altına düştü. Bu 7 şirketin hisse senetlerini satın alanlar, yaklaşık 61 milyon dolar kaybetmiş durumda... Borsada fiyatlar iner, çıkar ve bu nedenle insanlar para kaybeder. Bu olağandır. Bir halka arzda fiyat yanlış hesap edilir ve yüksek tutulur. Alan kaybeder. Bu da olağandır. Olağan olmayan, bu yıl halka açılan 12 şirketin 7'sinde halka arz fiyatlarının yüksek tutulması nedeniyle ortaya çıkan "olumsuz" tablodur. Bu olumsuz tablo, belli yatırımcıların kaybına neden olmakla kalmaz. Borsaya güveni yok eder. Bundan sonra halka arzlar ilgi görmez. Şirketler halka arzda zorlanır. Borsa gelişmenin, kalkınmanın, büyümenin, refahın "vazgeçilmez" bir kurumudur. Bu kurum iyi işleyecek ki, yatırımlara ve üretime devamlı olarak kaynak aksın... Borsaya kaynak akması için sadece büyük tasarruf sahiplerinin değil, halkın küçük tasarruflarının da borsaya akması gerekir. Halkımız "silkeleniyor" Zavallı halkımız küçük tasarruflarıyla borsadan hisse almaya kalktığında, borsadaki kurt spekülatörler kuzuları "ham" etti... Buna "keriz silkeleme" adı verildi... Küçük tasarrufu olan halkımız bunun üzerine, "halka ilk defa açılan şirketlerin", halka arz ettikleri hisse senetlerini satın almaya başladı... Şimdi de bu halka arz operasyonlarında "silkeleniyor"... Yılbaşından bu yana 12 şirket, halka hisse senedi arz ederek halkın 712 trilyon lirasını, 470 milyon dolarını toplamış... Bu önemli bir kaynak. Halkımız bu kadar tasarrufunu şirketlerin kağıdına bağlarken, şirketlerin yıl sonunda dağıtacağı kar payına güvenmiyor. Biliyor ki, kâr payı ya dağıtılmaz ya da hiçbir işe yaramaz... Halkımızın beklediği anaparasının erimemesi, şirketin güçlenmesine paralel olarak artmasıdır. Bir şirketin değeri, halka arzdan önceki gün ile hisse senedinin borsada işlem görmeye başladığı gün arasında yüzde 10 veya yüzde 20 gibi büyük oranlarda azalmaz. Halka arz fiyatıyla borsada ilk işlem fiyatı arasındaki fark, halka arz fiyatının gerçek olmadığının işaretidir. Oyun oynanıyor "Nedir bu olanlar?" diyerek bir bilene sordum. "Bunun arkasında yurtdışı satış oyunu var" dedi... Ve yurtdışı satış oyunu hakkında şunları anlattı: "Dikkat edilirse son zamanlarda halka arz edilen şirketler iç piyasada satışa başlamadan kamuoyuna devamlı olarak hisse senetlerine yurtdışındaki talepten ve yurtdışında oluşan fiyattan, yurtdışına satıştan söz eder oldu. Tabii ki bazı ciddi banka ve şirketlerin hisselerine yurtdışında talep oluyor. Ama genelde bir oyun var. Kara bıyıklı fonlarla veya hayali fonlarla anlaşılmış havası basılıyor. Bu havaya dayalı olarak halka yüksek fiyatla arz gerçekleştiriliyor. Şirketler için önemli olan, Türkiye'de halktan toplanan para..." Bu tabloda halka açılan firmaların "etik" bakımdan büyük sorumlulukları var. Ama bu oyuna seyirci kalan SPK ve İMKB'nin hiç mi sorumluluğu yok? "Halkımıza zorla hisse senedi satan mı var? Almasalardı. Kanmasalardı... Kazanan teşekkür mü ediyor ki, kaybeden bizi suçluyor" diyerek işin içinden sıyrılmak mümkün değil. Tekrarda yarar var. Halkımız kaybediyor ama, öte yanda sermaye piyasası sistemi çöküyor... İşlemez hale geliyor... Halkın üç - beş halka arzda kaybetmesinden daha önemlisi de bu... Yazı: Güngör Uras Kaynak: Milliyet Gazetesi