Borçlar Kanunu değişiyor

ZÜBEYİR KINDIRA
İNTERNETHABER

ANKARA-Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Adalet Komisyonunda kabul edildi. Tasarıdan kefalet sözleşmelerini içeren ve bankaların kredi sözleşmelerini yeniden yapmalarına yol açacak özel durumlara ilişkin hükümler çıkarıldı. CHP’li üyelerin tepki gösterdiği düzenleme kafaları karıştırdı. Bankalar, kredilerde kefalet ile ilgili uygulamada, kefilin eşinin rızasının aranması ile ilgili zorunluluk konusunda geriye dönük uygulama yaparsa; mevcut kredi borçluları da bundan etkilenecek. 10 yıllık vadeli kredi alanlar dahi üç yıl içinde ödemeyi bitirmek zorunda kalabilecek. Ancak maddenin bundan sonraki krediler ve kefaletler için mi yoksa geçmişe dönük mü olduğuna ilişkin tartışma sürüyor. Bu konuda net bir düzenleme olmadığını ileri süren bazı hukukçular ve banka temsilcileri, ‘kriz ortamında bir de kredi borçlularını zora sokacak bir uygulama yapılabileceğini’ ileri sürdüler.

“ÇIKAR GRUPLARININ YARARINA”
Komisyondaki görüşmelerde de Borçlar Kanunundaki değişiklikler ile ilgili CHP’ lilerin yoğun eleştirisi oldu. CHP Afyonkarahisar Milletvekili Halil Ünlütepe, çıkarılan maddelerle Borçlar Kanunun getirdiği yeniliklerin bozulduğunu ileri sürerek, ''Eski sisteme geri dönüyoruz. Borçlar Kanununun getirdiği yenilikler, yasanın yürürlüğünden sonraki işlemler için uygulanacak'' dedi. CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk, Borçlar Kanunu Tasarısının görüşme sürecinde bazı çıkar gruplarının, düzenlemenin kendileriyle ilgili maddelerini ''kendi yararına yapma'' çabası içine girdiklerini savunarak, Komisyonun objektif davranarak, toplumun yararına bir düzenleme yapmaya çalıştığını söyledi.

İYİMAYA: REFORM
Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya ise, ''Bu reformu, kimi baskılara rağmen gerçekleştirdik. Ancak, geriye yürürlüğü genel olarak yapmak yanlıştır. Tasarının ilk maddelerinde geçmişe yürürlüğün nasıl olacağı zaten belirtilmiş. Türk Borçlar Kanunu, kamu düzenine ve genel ahlaka ilişkin kurallarını, gerçekleştikleri tarihe bakılmaksızın bütün fiil ve işlemlere uygulanacaktır'' görüşünü kaydetti. İyimaya, CHP Kırklareli Milletvekili Turgut Dibek'in, ''Geçen toplantıda bu maddelere itiraz eden Bankalar Birliği temsilcileri bugün niye yok? Nereden biliyorlardı bunların tasarıdan çıkacağını'' diye sorması üzerine, ''Ben kendilerine davetiye göndermedim'' dedi.

JEST TARTIŞMASI
İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nevzat Koç'un, çıkarılacak olan maddelerin, ''Bankalar ve diğer kurumlara jest niteliğinde konulduğunu'' söylemesine, CHP'li Öztürk tepki gösterdi. Öztürk, hiçbir düzenlemenin birilerine ''jest olsun'' diye yapılmayacağını belirterek, ''Böyle söylenirse ben o zaman bilim kurulundan şüphe ederim. Bundan sonra gelecek düzenlemelere de 'acaba bununla kime jest yapılmış' diye kuşkuyla bakarım'' diye konuştu.

TASARI AYIKLANDI
Tasarının genel işlem koşulları, kısmi ödemeli satışlar, kira, hizmet ve kefalet sözleşmesine ilişkin maddelerinin yer aldığı, ''özel durumlara ilişkin hükümler'' bölümü, AK Parti'li milletvekillerinin verdiği önergelerle tasarıdan çıkarıldı. Önergelerin gerekçesinde, Borçlar Kanunu’nun zaman bakamından yürürlüğünün, tasarının ilk maddelerinde düzenlendiğine işaret edilerek, hangi hükmün hangi tarihteki olay ve işlemlere uygulanacağı hem intikal hukuku hem de tasarıda belirtildiği kaydedildi. Tartışmaların ardından tasarı kabul edildi.

Tasarıya göre, TBMM Genel Kurulu gündeminde bulunan Türk Borçlar Kanunu Tasarısının yasalaşması halinde, yürürlüğe girdiği tarihten önceki fiil ve işlemlere, bunların hukuken bağlayıcı olup olmadığına ve sonuçlarına, bu fiil ve işlemler hangi kanun yürürlükteyken gerçekleşmişse, o kanun hükümleri uygulanacak. Ancak, Türk Borçlar Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra bu fiil ve işlemlere ilişkin gerçekleşecek temerrüt, sona erme ve tasfiye, yeni kanunun hükümlerine tabi olacak.

Türk Borçlar Kanunu’nun kamu düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları, gerçekleştikleri tarihe bakılmaksızın bütün fiil ve işlemlere uygulanacak. Yasanın hükümleri, yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak, daha önce gerçekleşmiş olsalar bile, içerikleri tarafların iradeleri gözetilmeksizin doğrudan doğruya kanunla belirlenmiş işlem ve ilişkilere uygulanacak.

Türk Borçlar Kanununun yürürlüğe girmesinden önce gerçekleşmiş olsalar bile, Türk Borçlar Kanunun yürürlüğe girdiği sırada henüz herhangi bir hak doğurmamış fiil ve işlemlere, Borçlar Kanunu hükümleri uygulanacak. Türk Borçlar Kanununun yürürlüğe girmesinden önce işlemeye başlamış olunan hak düşürücü süreler ile zaman aşımı süreleri, eski kanun hükümlerine tabi olmaya devam edecek. Türk Borçlar Kanununun kamu düzenine ve genel ahlaka ilişkin kuralları ile geçici ödemeler, faiz, temerrüt faizi ve aşırı ifa güçlüğüne ilişkin maddeleri, görülmekte olan davalarda da uygulanacak. Tasarının yasalaşmasıyla yürürlükten kaldırılacak olan Gayrimenkul
Kiraları Hakkında Kanundan kaynaklanan davalar, söz konusu kanunun yürürlükte olduğu önemdeki gibi sulh hukuk mahkemelerinde, temyiz aşamasında ise Yargıtayda görülmeye devam olunacak.