Boğazlardaki tehlike

Milliyet Gazetesi'nin haberine göre, İran'da, geçtiğimiz günlerde 25 ton kükürt, gübre ve benzin taşıyan bir tren kaza yaptı. Trendeki kimyasalların patlaması sonucu oluşan sarsıntı 70 kilometre öteden hissedildi. Çevredeki 5 köy yok oldu. 320 kişi öldü, yaklaşık 500 kişi yaralandı. Bu olayın ardından dikkatler Boğazlar'dan geçen kimyasal yüklü tankerlere çevrildi. Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Müdürü Barış Tozar'ın, Boğazlar'dan geçen tankerlerin en az 5-10 bin ton tehlikeli yük taşıyabileceğini açıklaması da yaşanan endişelerin haklılığını gözler önüne serdi. İstatistiklere göre, İstanbul Boğazı'ndan her ay amonyak, petrol, kimyasal madde, nükleer atık, LPG, LNG gibi tehlikeli madde taşıyan en az 100 tanker geçiyor. İstanbul Boğazı'nda kaza olması durumunda, acil eylem planını içeren yasa tasarısı ise halen TBMM'de bekliyor. Boğazlar'dan geçiş yapan tanker sayısının 2015'te 2 kat artacağını vurgulayan Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Bayram Öztürk, "Taşınan yük miktarı 150 milyon tonu aşacak. İstanbul'dan 'ölüm gemileri' geçiyor. İki tankerin çarpışması durumunda İstanbul'da büyük yıkım yaşanır" dedi. 'Ölüm gemileri bunlar' Doğa ile Barış Derneği de, İstanbul halkına, "Boğaz'da bir felaket yaşamak istemiyorsanız bize katılın" şeklinde çağrıda bulunarak, hazırladıkları metinde tehlikeye şöyle dikkat çekti: "Tengiz - Novorossisk boru hattının açılmasıyla bugün için yılda 26.5 milyon ton, ileride yılda 76.5 milyon ton petrol Karadeniz'e indirilerek, tankerlerle, dünya piyasalarına çıkarılacak. Bu petrolün, Karadeniz ve Türk Boğazları sisteminden geçmesi mümkün değildir." Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nden verilen bilgilere göre, Boğaz'dan geçen gemilerle ilgili sayısal istatistikler şöyle: Neler geçiyor neler? • İstanbul Boğazı'ndan geçen yıl taşınan tehlikeli yük miktarı önceki yıla oranla yüzde 10 artış göstererek 129 milyon tona ulaştı. • 2003'te İstanbul Boğazı'ndan 46 bin 939 adet gemi geçerken, bunların 8 bin 97'sini tehlikeli yük taşıyan tankerler oluşturdu. • Geçen yıl her 10 tankerden biri kimyasal, yine her 10 tankerden biri LPG yüküyle Boğazlar'dan geçti. Günlük tanker geçişi sayısı 22'ydi. Tankerlerin yükünün yüzde 20'sini kimyasal ve patlayıcı maddeler oluşturdu. • Her ay amonyak yüklü 200 metrenin üzerinde en az 15 tanker Boğazlar'dan geçiyor. 150 metrenin üzerinde kimyasal ve LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) yüklü tanker sayısı ise 25'i buluyor. 100 metrenin üzerinde geçen LPG yüklü tanker sayısı ise en az 50. • Denizcilik Müsteşarlığı'nın verdiği bilgiye göre, havada metreküpte 1.3 gram amonyak olması ve bu havanın yarım saatten az bir süre solunması ölüme yol açıyor. Bu oranın metreküpte 3.7-7.5'e çıkması halinde ise ani ölümler yaşanabiliyor. 1988'de, Boğaz'da amonyak yüklü bir gemi ile petrol tankerinin çarpışması sonucunda da benzer bir tehlike gündeme gelmiş, ancak ters esen rüzgâr sayesinde korkulan olmamıştı. Rüzgâr ters yönde esmeseydi, 25 kilometre çapındaki bölgede toplu ölümler meydana gelecekti.