BM’nin Akçakale tepkisine Rusya engeli

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Türkiye’nin, “Suriye’nin saldırganlık eylemi” olarak nitelediği ve beş kişinin ölümüyle sonuçlanan Akçakale saldırısına karşı “acil önlem alma” çağrısı üzerine dün toplanırken, saldırıyı kınayan bir açıklama taslağı daimi üye Rusya’nın engeline takıldı.

Kapalı kapılar ardında yapılan istişarelerde, Azerbaycan’ın sunduğu taslağı sulandırarak kendisinin hazırladığı daha zayıf bir taslağı görüşmeye sunan Rusya, bu taslakta Türkiye’nin belirttiği “uluslararası hukuk ihlallerine” atıf yapmadan Türkiye-Suriye sınırında “itidal” çağrısında bulunuyor.

Taslakta “Güvenlik Konseyi üyeleri, tarafları, Türkiye-Suriye sınırındaki durumun daha da tırmanmasına yolaçabilecek askeri çatışmalardan kaçınmaya ve itidalli davranmaya çağırır” deniliyor.

Açıklama taslağında, Suriye ve Türkiye’ye “gerginlikleri azaltma ve Suriye krizinin barışçı yollardan çözümü yolunda bir yol belirleme” çağrısı da yapılıyor.

Taslağın Rus versiyonu, Azerbaycan’ın orijinal olarak sunduğu ilk taslaktaki “saldırının şiddetle kınandığına” ilişkin ifade de dahil, bazı ifadelere aynen yer veriyor ve Suriye hükümetini saldırıyı soruşturmaya çağırıyor.

Konsey’in 15 üyesine sunulan ilk açıklama taslağı, Suriye ordusunun Türkiye’deki bir kasabayı top ateşine tutmasını “en şiddetli biçimde” kınıyor ve Türk topraklarının ihlallerine son verilmesini istiyordu.

Kilit ifadeler çıkarıldı

Hem bu taslak, hem de Rusya’nın sunduğu yeni taslak, bu saldırının “Suriye’deki krizin alarm verici boyutlarda komşu ülkelere yayılmakta olduğunu gösterdiğini” vurguluyor.

Ancak bunu takip eden ve “bu tür uluslararası hukuk ihlalleri, uluslararası barış ve güvenliğe ciddi bir tehdit teşkil etmektedir” şeklindeki cümle, Rusya’nın önerdiği taslaktan çıkarıldı.

Bu cümle pek çok konsey diplomatı tarafından “kilit önemde” olarak nitelendirilmiş ve “uluslararası barış ve güvenliğin bekçisi olan Güvenlik Konseyi’nin konuyla ilgili kalacağını gösteren bir işaret” olarak metne konulduğuna dikkat çekilmişti.

Bu ifadeyi çıkaran Rusya’nın konuyu Güvenlik Konseyi’nin sorumluluğu dışında tutmak istediği belirtiliyor.

ABD’nin ise, Azerbaycan’ın önerdiği original taslağı “daha da kuvvetlendiren” değişiklik önerileri getirdiği öğrenildi.

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Susan Rice, taslak üzerinde çalışmaya devam edeceklerini söyledi.

Konsey’den Suriye saldırısıyla ilgili bir açıklama yayınlama girişimi, Türkiye’nin Konsey’e yaptığı “Suriye’nin saldırganlığını durdurmak ve Suriye hükümetinin Türkiye’nin toprak bütünlüğüne saygı göstermesini sağlamak için gerekli önlemleri alma” çağrısının ardından gerçekleşti.

Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ertuğrul Apakan, Konsey’in bu ayki dönem başkanı ve Guatemala Büyükelçisi Gert Rosenthal’e dün akşam gönderdiği mektupta, Akçakale saldırısının “Suriye’nin Türkiye’ye karşı saldırganlık eylemi” olduğunu bildirdi ve bunun “uluslararası hukukun ağır biçimde ihlali ve uluslararası barış ve güvenliğin ihlali” olduğunu vurguladı.

Suriye konusunda özellikle daimi üyeler Rusya ve Çin’in vetoları nedeniyle 18 aydır kilitlenmiş olan Güvenlik Konseyi’nden, bu konuda bir açıklama yayınlamak dışında adım atılması beklenmiyor. Açıklama taslağının kabul edilmesi halinde “karar” niteliği taşımadığı için bağlayıcılığı bulunmuyor, ancak Konsey’in konuyla ilgili tavrını göstermesi açısından sembolik önem taşıyor.