BM zirvesinin sonuçları

Başta terörizm konusu olmak üzere Türkiye'nin belgede Yer almasını istediği bütün unsurların taslağa girdiğini belirten diplomatik kaynaklar, bildirgede Türkiye ve İspanya'nın ortak desteğiyle başlatılan ''Medeniyetler İttifakı'' girişimine atıfta bulunulmasının da memnuniyetle karşılandığını ifade ettiler. Aynı kaynaklar, bildiride yer alan diğer başlıklar altındaki ifade ve paragraflarda da Türkiye'yi rahatsız edici bir unsur bulunmadığını kaydettiler. BM'nin sonuç bildirgesinin BM'in gelecek yıllarda yapacağı icraatlar ve uluslararası sistemde yapılması planlanan düzenlemeler için bir ''yol haritası'' niteliğinde olduğunu kaydeden diplomatik kaynaklar, buna rağmen 35 sayfalık bildirinin BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın ''Daha Geniş Özgürlük'' isimli raporunun çok gerisinde kaldığına dikkat çekiyorlar. Zirve sonunda yayınlanan sonuç bildirgesi, bir dizi küresel sorun konusunda hükümetlerin harekete geçmesi yönünde bir çağrı niteliği de taşıyor. Bildirgede liderlerin mutabık kaldığı başlıklar ve bu başlıklara dair ana hatlar şunlar: TERÖRİZM İlk kez tüm hükümetler ''Her kim tarafından, her nerede ve her ne sebeple işlenmiş olursa olsun bütün şekilleri ve tezahürleriyle, uluslararası barış ve güvenliğe yönelik en ciddi tehditlerden birini oluşturan terörizmi şiddetle kınıyoruz'' ifadesini kullanıyor. Bildirgede, 60. Genel Kurul sona ermeden ortak bir uluslararası terör tanımına ulaşılması ve bir Terörizm Mukavelesi oluşturulması temenni ediliyor. Terörizmle mücadele konusunda teröristleri zayıflatacak ve uluslararası toplumu güçlendirecek şekilde bir strateji ortaya koyan bildirgede, tüm ülkeler terörist faaliyetleri organize etmek, bu faaliyetlere finansman sağlamak, teşvik etmek ve eğitim sağlamak suretiyle teröre destek vermekten şiddetle kaçınmaya çağrılıyor. Yine bütün ülkeler, topraklarının terörist gruplar tarafından kullanılmasının engellenmesi için uygun önlemleri almaya davet ediliyor. KALKINMA 2000 yılındaki BM Zirvesi'nde kararlaştırılan Binyıl Kalkınma Hedefleri'nin öngörüldüğü şekilde 2015 yılına kadar başarılması için gelişmiş ve gelişmekte olan bütün hükümetlerden güçlü ve net bir vaat isteyen bildirge, 2010 yılı itibarıyla yoksullukla mücadele için yılda 50 milyar dolarlık ek bir bütçeye ulaşılmasını öngörüyor. Binyıl Kalkınma Hedefleri'nin başarılması için gelişmekte olan ülkelerin 2006 yılı sonuna kadar bu doğrultuda birer ulusal plan benimsemeleri istenen bildirgede, sıtmayla mücadeleye, eğitim ve sağlık hizmetlerinde başlatılacak girişimlere uluslararası destek sağlanmasına da değinildi. Ağır borç yükü altındaki fakir ülkelerin borçlarının tamanının iptal edilmesi, gelişmekte olan ülkelere uzun vadeli krediler yoluyla borçlarını çevirme imkanın tanınmasına yer verilen bildirgede, sürekli borç yükü altındaki ülkelerde bu borçların hafifletilmesi ya da yeniden yapılandırılmasına yönelik çağrı yer alıyor. Bildirgede ayrıca, serbest ticaret ve Doha çalışma programının kalkınma boyutunun uygulanmasının hızlandırılması da isteniyor. BARIŞ KURMA VE KORUMA Çatışma içindeki ülkelerin savaştan barışa geçişine yardımcı olacak ve kalıcı fonlarla desteklenecek bir Barış Kurma Komisyonu oluşturulmasına karar verildiğinin belirtildiği bildirgede, BM barış koruma operasyonları için polis kapasitesinin artırılmasının yanı sıra, BM Genel Sekreteri'nin arabuluculuk ve iyi niyet misyonları için olanaklarının artırılmasına vurgu yapılıyor. KORUMA SORUMLULUĞU Kitleleri soykırımdan, savaş suçlarından, etnik temizlik ve insanlık suçlarından korumak için uluslararası kollektif sorumluluğun tüm hükümetler tarafından açık ve net bir şekilde kabul edildiğinin belirtildiği bildirgede, bu amaç doğrultusunda barışçı yolların etkisiz, milli otoritelerin de yetersiz kalması durumunda, Güvenlik Konseyi aracılığıyla zamanında ve kararlı bir şekilde uluslararası toplumun kolektif bir şekilde harekete geçmesi öngörülüyor. İNSAN HAKLARI, DEMOKRASİ VE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ BM insan hakları mekanizmasını güçlendirmek için kararlı adımların atılmasına vurgu yapılan bildirgede, 60. Dönem içinde bir BM İnsan Hakları Konseyi kurulması konusunda anlaşıldığı kaydediliyor. Bildirgede, demokrasinin evrensel bir değer olarak kabul edilmesi ve halihazırda 13 ülkeden 32 milyon dolar bağış elde eden Demokrasi Fonu'nun kuruluşunun ülkeler tarafından kabul edildiğine dikkat çekiliyor. Bildirgede, cinsiyet ayrımcılığının ortadan kaldırılması, eğitimde ve mal sahibi olmada eşitsizlikle, kadınlara yönelik şiddetin sonlandırılması konusunda vaatler de yer aldı. İDARİ REFORM BM'nin denetleme ve gözetim kapasitesinin, Uluslararası Denetim Hizmetleri Ofisi'ni de içerecek şekilde güçlendirilmesine vurgu yapılan bildirgede, bu hizmetlerin ek kurumlarla genişletilmesi, bağımsız bir gözetim danışmanlık komitesinin geliştirilmesi, yeni bir etik ofisinin kurulması konusunda mutabık kalındığına yer verildi. BM'nin beş yıldan uzun süren görevlerinin gözden geçirilerek güncellenmesi, gündemden düşmüş olanlarının ise yeni öncelikler için kapatılmasının gereğine dikkat çekilen bildirgede, bütçe, finans ve insan kaynakları konusunun elden geçirilmesine değiniliyor. ÇEVRE İklim değişikliği yüzünden ortaya çıkan ciddi problemlerin farkında olunmasının önemine işaret edilen bildirgede, BM İklim Değişikliği Altyapı Toplantısı aracılığıyla harekete geçme kararı alınıyor. Bu konuda en çok etkilenen gelişmekte olan küçük ada ülkelerine yardım sağlanacağı vaat ediliyor, tüm doğal felaketlere karşı dünya çapında bir erken uyarı sistemi oluşturma anlaşmasına vurgulanıyor. ULUSLARARASI SAĞLIK HIV/AIDS, tüberküloz ve sıtma konusunda alınan önlemlerin, bakım, tedavi ve destek seviyesinin yükseltilmesi ile özel kaynaklardan gelen ek yardımların bu alana sevkedilmesine atıfta bulunulan bildirgede, salgın hastalıklarla savaşma konusunda bir anlaşma da yer alıyor. Anlaşma yeni uluslararası sağlık düzenlemelerinin tam olarak yerleştirilmesini ve Dünya Sağlık Örgütü'nün küresel salgın uyarısı ve cevap ağının desteklenmesini de içeriyor. İNSANİ DESTEK Felaketlerden sonra yardımların güvenilir bir şekilde ve acilen bölgeye ulaşmasını sağlayacak bir Merkezi Acil Durum Devir Fonu'nun geliştirilmesi istenen bildirgede, ülkelerinde göçe zorlanmış insanları korumak için önemli bir uluslararası altyapı olarak rehber kuralların hatırlanmasına işaret ediliyor. Bildirgede ayrıca, BM Tüzüğü'nün güncellenerek 2. Dünya Savaşı sonrasında 'düşman devletler' olarak adlandırılanların tüzükten silinmesi yer alıyor.