BM yaptığı yolsuzluğu ile yüzleşiyor

BM'nin Irak'ta yürüttüğü ''gıda karşılığı petrol'' programında yapılan yolsuzluklar hakkında incelemelerde bulunan Bağımsız Soruşturma Komisyonu, BM'nin 64 milyar dolarlık programa ''kuraldışı, yozlaşmış tavırların'' hakim olmasına müsaade ettiği sonucuna vardı. Başkanlığı ABD'nin eski Hazine Bakanı Paul Volcker tarafından yapılan Bağımsız Soruşturma Komisyonu'nun, yaklaşık bir yıl süren incelemeleri sonucunda hazırladığı rapor resmen yarın (Çarşamba günü) açıklanıyor. 'Volcker Raporu' diye bilinen raporda, bu tür yeni görevler almadan önce BM'nin ciddi reformdan geçirilmesi gerektiği de kaydediliyor. Ancak raporda, BM'nin Irak'ta uyguladığı 'gıda karşılığı petrol' programının, Kuveyt işgali sonrasında BM yaptırımları altında bulunan Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak'ta, milyonlarca Iraklı'nın temel gıda ve sağlık ihtiyaçlarını karşıladığı kaydediliyor. Buna rağmen, söz konusu başarıların yapılan yolsuzluklarla gölgelendiğine de dikkat çekiliyor. BM Genel Sekreteri Kofi Annan'a yönelik eleştirilerde de bulunulan raporda, özellikle BM eski Genel Sekreteri Butros Butros Gali, BM Güvenlik Konseyi, Rusya ve Fransa'ya yönelik sert eleştiriler yer aldığı belirtiliyor. Annan hakkında 64 milyar dolarlık programı iyi yönetemediğine dair ciddi eleştirilerin yer aldığı raporda, oğlu Kojo Annan'ın çalıştığı program kapsamında ihale alan İsviçre firması ile alakalı yolsuzluklarla Annan'ın ilişkisi olduğuna dair ise herhangi bir eleştiri yer almıyor. Raporda, babasının ismini kullanarak bir Mercedes otomobil alan Kojo Annan'a ise sert eleştiriler yöneltiliyor. -BİN SAYFA- 'Gıda karşılığı petrol' programına dair ayrıntılı bilgilere de yer verilen raporun 700 ila 1000 sayfa arasında olması bekleniyor. Raporda, 'gıda karşılığı petrol' programı kapsamında Irak'taki ihalelerin büyük kısmını alan Fransız ve Rus şirketlerinin işlemlerini denetlemekle görevli Güvenlik Konseyi'nin, daimi üyeleri Fransa ve Rusya'nın etkisi yüzünden, programın nasıl uygulandığını gereğince denetleyemediği kaydediliyor. BM'nin, mevcut haliyle, daha küçük çaplı programları yönetmesinin bile uygun olmadığının belirtildiği raporda, BM'nin bu tür programlar için yeterli kontrol ve denetim çerçevesinden yoksun olduğuna dikkat çekilerek, program kapsamında sahada bulunan görevli alandaki personelin yanı sıra üst düzey BM yetkililerinin arasında bile yolsuzluk örneklerine rastlandığı ifade ediliyor. Raporun önsözünü kaleme alan Volcker ise yapılan yolsuzluklarda Genel Sekreter Annan'dan Irak'ta çalışan BM kuruluşlarına, BM üyelerinden Güvenlik Konseyi'ne kadar bütün BM'nin sorumluluğu olduğunu ifade ediyor. Volcker, ''Aradan geçen yıllardan sonra, raporlar BM'nin kendi içinde bile israf, verimsizlik ve yolsuzluklar olduğundan bahsetti. Bunlardan bazıları dedikodu ve abartmaydı, ancak çoğunun gerçek olduğu anlaşıldı'' dedi. Buna rağmen, BM'nin 'gıda karşılığı petrol' programı gibi projelerin üstesinden gelebilecek uzmanlık ve yetkiye sahip tek örgüt olduğunu kaydeden Volcker, önsözünde BM'ye yönelik sert eleştirilerde bulunmasına rağmen, Annan'a yönelik eleştirici bir dil kullanmaktan kaçındı. Volcker, BM genel sekreterlerinin idarecilik yeteneklerinden dolayı seçilmediğini belirterek, güçlü bir idari denetim için genel sekreterlerin elinde yeterli araçların da bulunmadığını ifade etti. Volcker, 'gıda karşılığı petrol' programını kuran ve denetleyen BM Güvenlik Konseyi'ne ise sert eleştirilerde bulundu. Volcker, önsözde, Güvenlik Konseyi'ni programın kurulması ve uygulanması sırasında Irak'a çok fazla söz hakkı vermekle de eleştirdi. 1996-2003 yılları arasında ambargo altındaki Irak'a BM tarafından uygulanan 'gıda karşılığı petrol' programı kapsamında insani malların alımında kullanılmak üzere Irak'ın kısıtlı miktarda petrol satmasına izin verilmişti.