Kredi kartları tasarısı Meclis'te

Tasarıya göre, gecikme faiz oranı, akdi faiz oranının yüzde 30 fazlasını geçemeyecek. TBMM Başkanlığı'na sunulan Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı'na göre, bir kişiye 2 yıl için tanınacak kredi kartları limiti, aylık ortalama gelirinin 2 katını aşamayacak. Tasarıya göre, kredi kartı limiti belirlerken esas alınacak kartın imza hanesi, kart hamili tarafından imzalanacak. Kart hamilinin yaptığı işlemler nedeniyle sözleşmede yer almayan faiz, komisyon veya masraf gibi adlar altında hiçbir şekilde ve surette ödeme talep edilemeyecek ve kart hamilinin hesabından kesinti yapılamayacak. Temerrüt hali de dahil olmak üzere, kart uygulamasından doğan borçlarda bileşik faiz uygulanmayacak. Gecikme faiz oranı, akdi faiz oranının yüzde 30 fazlasını geçemeyecek. Kart hamilinin risk durumlarının izlenmesi, değerlendirilmesi, kontrolü ve müşteri hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla yapılacak bilgi alışverişi veya kartların kullanımından doğan borç ve alacakların takas ve mahsup işlemleri, kart çıkaran kuruluşların aralarında akdedecekleri yazılı sözleşmeler çerçevesinde, kendi aralarında veya en az 5 kart çıkaran kuruluş tarafından kurulacak şirketler vasıtasıyla gerçekleştirilecek. Gerçeğe aykırı olarak harcama belgesi, nakit ödeme belgesi ya da alacak belgesi düzenlemek veya bu belgelerde ne suretle olursa olsun tahrifat yapmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlayanlar, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak. Tasarıya göre, kartlı sistem kurma, kart çıkarma, üye işyerleri ile anlaşma yapma, bilgi alışverişi, takas ve mahsuplaşma faaliyetinde bulunmak isteyen kuruluşlara, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurulu'ndan (BDDK) izin alma şartı getiriliyor. Merkezi yurtdışında bulunan kartlı sistem kuruluşlarının, Türkiye'de şube ya da kredi kartı sistemi kurmamak, kart çıkarmamak ve üye işyeri anlaşması yapmamak kaydıyla temsilcilik açmaları, BDDK'nın iznine tabi olacak. BDDK, faaliyet izni verilen kuruluşların bu iznini, en az 5 üyenin aynı yöndeki oyuyla kaldırabilecek. -KURULUŞLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ- Kart çıkaran kuruluşlar, talepte bulunmayan veya sözleşme imzalamayan kişiler adına hiçbir şekilde ve surette kart veremeyecek. Bu kuruluşlarca genel müdürlük veya şube haricinde kredi kartı talebi toplanabilecek yerler, BDDK'nın uygun görüşü alınarak, Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği tarafından müşterek belirlenecek. Asgari tutarın, son ödeme tarihini takip eden 3 ay içinde ödenmemesi durumunda, kart hamiline yapılacak bildirimden itibaren bir aylık sürede bu tutarın ödenmemesi ya da banka kartı ile kredi kartı kullanımından dolayı adli cezaların uygulanması halinde ilgili kart çıkaran kuruluşlarca kart hamiline verilen kredi kartları iptal edilecek ve borcun tamamı ödeninceye kadar yeni kredi kartı düzenlenemeyecek. Kart çıkaran kuruluşlar, kartların kullanılmasında bir kod numarası, şifre ya da kimliği belirleyici başka bir yöntem kullanılması gerekiyorsa bu tür bilgilerin gizli kalması amacıyla gerekli önlemleri almak ve harcama ve alacak belgesinin müşteri nüshası üzerinde ve yazışmalarda kart numarasının açıkça yer almasını engellemekle yükümlü olacak. Kart çıkaran kuruluşlar, banka kartı ve kredi kartlarının asıl kart hamiline teslim edilmesini sağlayacak önlemleri almak, reşit olmayan ek kart hamilleri adına düzenlenen kartların asıl kart hamillerine teslimini sağlamakla yükümlü olacak. -KREDİ KARTI LİMİTİ- Kart çıkaran kuruluşlar, kredi kartı almak isteyenlerin yasaklılık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri, diğer kart çıkaran kuruluşlarca bu kişilere tahsis edilen kredi kartı limiti, bir model veya skorlama sistemi sonuçları, müşterini tanı ilkeleri ile temin edilecek bilgileri dikkate alarak, yapacakları değerlendirmeye istinaden kullanım limiti tespit etmek zorunda olacak. Kuruluşlar, kart hamillerinin limitlerinin artırılmaması yönündeki taleplerini dikkate alacak. Kart çıkaran kuruluşlar tarafından bir gerçek kişiye 2 yıl için tanınacak kredi kartları limiti, aylık ortalama gelirinin 2 katını aşamayacak. Kartın limiti, bin YTL'ye kadar limitler hariç olmak üzere, aylık veya yıllık ortalama gelir düzeyi kart hamili tarafından beyan edilen ve ilgili kuruluşlarca teyit edilen gelirler üzerinden tespit edilecek. Kart sahibinin talebi üzerine, üçüncü kişiler adına asıl karta bağlı ve asıl kart limitini aşmamak kaydı ile ek kredi kartı düzenlenebilecek. -HESAP ÖZETİ- BDDK tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, kredi kartı hesap özeti düzenlenmesi, yazılı veya kart hamilinin talebi üzerine elektronik ortam veya başka etkin yollarla bildirilmesi zorunlu olacak. Kart çıkaran kuruluşlar, kart ve ek kart hamillerinin kart kullanımıyla ilgili yapacakları şikayet ve itiraz başvurularını, başvuru tarihinden itibaren 20 gün içinde hamilin başvuru yöntemi kullanılarak ve gerekçeli bir şekilde cevaplandırmak zorunda olacak. Kredi kartı ile yapılan işlemlere, son ödeme tarihinden itibaren 10 gün içinde, kart çıkaran kuruluşa başvurmak suretiyle itiraz edilebilecek. Kredi kartı hamili, başvuruda hesap özetinin hangi unsurlarına itiraz ettiğini gerekçesiyle belirtecek. Süresi içinde itiraz edilmeyen hesap özeti kesinleşecek. Hesap özetinin kesinleşmesi, genel hükümlere göre dava hakkını ortadan kaldırmayacak. -KARTIN SİGORTALANMASI- Kartın ya da şifrelerin kaybolması veya çalınması halinde kart sahibi, yapacağı bildirimden önceki 24 saat içinde gerçekleşen hukuka aykırı kullanımdan doğan zararlardan 150 YTL ile sınırlı olmak üzere sorumlu olacak. Hukuka aykırı kullanımın, hamilin ağır ihmaline veya kastına dayanması veya bildirimin yapılmaması halinde bu sınır uygulanmayacak. Kart çıkaran kuruluş, yapılacak talep ve ilgili sigorta prim bedelinin ödenmesi koşuluyla kart hamilinin 150 YTL tutarındaki sorumluluğunun sigortalanmasını sağlamakla yükümlü olacak. -KART SAHİPLERİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ- Kartın imza hanesi, kart sahibi tarafından imzalanacak. Üye işyerinin talep etmesi durumunda kart hamili, kartın kullanımı sırasında kimlik belgesi ibraz edecek. Harcama belgesi düzenlenmeksizin çeşitli iletişim araçları yoluyla veya sipariş formu vasıtasıyla yapılan mal ve hizmet alımlarındaki hukuka aykırı kullanımlardan kaynaklanan zararlardan kart sahibi sorumlu tutulamayacak. Kart hamili, kartının şifresini ve bilgilerinin başkaları tarafından kullanılmasına engel olacak önlemler almak, kartın kaybolması, çalınması veya iradesi dışında gerçekleşmiş herhangi bir işlemi öğrenmesi halinde, kart çıkaran kuruluşu derhal haberdar etmek zorunda olacak. -KARTIN KONTROL VE KABULÜ- Üye işyerleri, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini, banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme taleplerini kabul etmek zorunda olacaklar. Bu zorunluluk, indirim dönemlerinde de geçerli olacak. Üye işyerleri, kart hamilinden kartın kullanılması dolayısıyla komisyon veya benzeri bir isim altında ilave bir öemede bulunmasını isteyemeyecek. Buna aykırı davranılması halinde, üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlar tarafından üye işyeri sözleşmesi feshedilecek ve bir yıl süreyle yeni bir sözleşme yapılamayacak. Tasarıyla, üye işyerleri, mal ve hizmet bedeli karşılığını banka kartı ve kredi kartı ile ödemek isteyen kişilerin imza gerektiren işlemlerde imza kontrolünü yapmak, kartın tahrifata uğrayıp uğramadığını kontrol etmek ve üye işyeri anlaşması yapan kuruluşlarca kendilerine ulaştırılan bilgiler çerçevesinde kartın geçerliliğini tespit etmekle yükümlü olacak. Gerekli durumlarda kart üzerinde yer alan kimlik belgesi ibrazını talep etmek ve harcama belgesi üzerindeki bilgilerle kredi kartı üzerindeki bilgileri karşılaştırarak kontrol edecek. Bu kontrollerin yapılmamasından doğan zararlardan üye işyerleri sorumlu olacak. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu Tasarısı'na göre, aynı kart ile aynı ödeme işlemi için birden fazla harcama belgesi düzenlenemeyecek. TBMM Başkanlığı'na sunulan tasarıya göre, üye işyerleri, banka ve kredi kartı ile işlem gösteren işaretleri, işyerinin girişinde ve kart hamilleri tarafından kolayca görülebilecek bir yere koyacak; sözleşmeleri herhangi bir nedenle sona erdiği takdirde de bu işaretleri kaldıracak. Üye işyerleri, teknik bir nedenle geçici bir süreyle işlem yapılmadığı hallerde kart hamillerini uyaracak. Üye işyerleri, tek bir kredi kartı ile yapılacak harcama tutarının, belirlenen işlem limitini aşması halinde kart çıkaran kuruluştan kartın kabulü için yetki almakla yükümlü tutulmuşsa harcamanın tamamı için yetki alacak. Aynı kart ile aynı ödeme işlemi için birden fazla harcama belgesi düzenlenemeyecek. Bu hükme aykırı davranılması halinde üye işyerleri, satılan hizmet veya mal bedelini üye işyeri anlaşması yapan kuruluştan talep edemeyecek. İşyerleri, kartın kullanımı sonucunda kart ve kart hamili ile ilgili edindikleri bilgileri, kanunla yetkili kılınan kişi, kurum ve kuruluş hariç olmak üzere kart hamilinin yazılı rızasını almadan başkasına açıklayamayacak, saklayamayacak, kopyalayamayacak. -SÖZLEŞME DEĞİŞİKLİKLERİ- Kart çıkaran kuruluşlar ile kart hamilleri arasında sözleşme imzalanacak. Sözleşme hükümleri ve kartın kullanımı hakkında kart hamiline ayrıntılı bilgi verilecek. Sözleşmede belirtilen asgari tutar, dönem borcunun yüzde 10'undan aşağı olamayacak. Hesap özetinde yer alan asgari ödeme tutarı son ödeme tarihinde ödenmediği takdirde, kart hamili ödenmeyen tutar için sözleşmede öngörülen gecikme faizi dışında bir yükümlülük altına sokulmayacak. Kart hamilinin yaptığı işlemler nedeniyle sözleşmede yer almayan faiz, komisyon veya masraf gibi adlar altında hiçbir şekil ve suretle ödeme talep edilmeyecek ve kart hamilinin hesabından kesinti yapılmayacak. Sözleşmede, kart hamilinin haklarını zedeleyici ve kart çıkaran kuruluş lehine tek taraflı haksız şart sağlayan hükümlere yer verilmeyecek. Kart hamilinin borcu kefile bildirilmedikçe, kefil için temerrüt durumunun oluşmayacağı sözleşmede gösterilecek. Sözleşme hükümlerinde, kefilin sorumluluğunu artırıcı nitelikteki değişikliklere ve kartın kullanım limitinin yükseltilmesine ilişkin olarak kefilin ilave şartlara dair sorumluluğunun başlaması için kefilin yazılı onayı alınacak. -FAİZ HESAPLAMASI- Sözleşmede yapılan değişiklikler kart hamiline bildirilecek. Faiz oranındaki artış, 30 gün öncesinden kart hamiline duyurulacak. Bir hesap dönemine ilişkin toplam borç tutarı veya hesap bakiyesi üzerinden, o döneme ilişkin hesap özetinin düzenlendiği hesap kesim tarihinden önceki bir tarih itibariyle faiz yürütülebilmesine ilişkin kayıtlar hükümsüz olacak. Dönem borcunun bir kısmının ödenmesi halinde kalan hesap bakiyesi üzerinden faiz hesaplanacak. Kalan hesap bakiyesine, asgari tutar ve üzerinde ödeme yapılması durumunda akdi faiz, asgari tutarın altında ödeme yapılması durumunda ise gecikme faizi uygulanacak. Temerrüt hali de dahil olmak üzere, kart uygulamasından doğan borçlarda bileşik faiz uygulanmayacak. Gecikme faiz oranı, akdi faiz oranının yüzde 30 fazlasını geçemeyecek; hesap kesim tarihi ile son ödeme tarihi arasında en az 10 gün olacak. Kart hamilinin risk durumlarının izlenmesi, değerlendirilmesi, kontrolü ve müşteri hizmetlerinin yerine getirilmesi amacıyla yapılacak bilgi alışverişi veya kartların kullanımından doğan borç ve alacakların takas ve mahsup işlemleri, kart çıkaran kuruluşların aralarında akdedecekleri yazılı sözleşmeler çerçevesinde, kendi aralarında veya en az 5 kart çıkaran kuruluş tarafından kurulacak şirketler vasıtasıyla gerçekleştirilecek. -SIRLARIN SAKLANMASI- BDDK üyeleri ve kurum çalışanları, görevleri sırasında kart hamili, kefil ve kuruluşlara ait öğrendikleri sırları kanunen açıkça yetkili olanlardan başkasına açıklayamayacak ve kendi yararına kullanamayacak. Kart çıkaran kuruluş ile kart hamili arasında oluşabilecek herhangi bir uyuşmazlık halinde, işlemin hatasız bir şekilde kaydedildiği, hesaba intikal ettirildiği ve herhangi bir teknik yetersizlik veya arıza halinin bulunmadığını ispat etme yükümlülüğü kart çıkaran kuruluşa ait olacak. Yasaya göre kartlı sistem kurma, kart çıkarma veya üye işyerleri ile anlaşma yapma yetkisi olanlar dışında hiçbir gerçek veya tüzel kişi, aslen veya feran meslek edinerek, kartlı sistem kuramayacak; kart çıkaramayacak veya üye işyerleri ile anlaşma yapamayacak; ticaret unvanları ve her türlü belgeleri ile ilan ve reklamlarında bu işlerle uğraştıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime veya tabiri kullanamayacak. -CEZALAR- Tasarıya göre, borcunu ödemeyenin kredi kartını iptal etmeyen kuruluşlar ile yasaklılık veya engel durumu, ekonomik ve sosyal durumu, aylık veya yıllık ortalama geliri dikkate alınmadan kart veren kurumlara, 2 bin ila 10 bin YTL idari para cezası verilecek. Kişinin aylık gelirinin 2 katından fazla limitte kart veren kuruma, 5 bin YTL'den az olmamak üzere, aykırılık oluşturan tutarın yüzde 1'i tutarında ceza verilecek. Hesap özetini kart sahibine ulaştırmayan, kart sahiplerinin kart kullanımıyla ilgili şikayet ve itirazlarını 20 gün içinde cevaplamayan kuruluşlara 2 bin YTL'den 10 bin YTL arasında ceza kesilecek. ''Yapılan düzenlemelere uymak, belirlenen sınırlamaları ve standart oranları hesaplamak, tutturmak ve idame ettirmek ve bunlara ilişkin olarak BDDK tarafından istenen tedbirleri belirlenen sürelerde almak ve uygulamak'' hükümlerine aykırı davranan kurumlara, 10 bin YTL'den 50 bin YTL'ye kadar ceza uygulanacak. Kredi kartı sözleşmesi hükümleri ve kartın kullanımı hakkında kart hamiline ayrıntılı bilgi vermeyen ve kartını iptal ettirmek isteyenin sözleşmesini feshetmeyen kurumlara, 2 bin YTL'den 10 bin YTL'ye kadar, iç kontrol, risk yönetimi ve iç denetim sistemleri, muhasebe ve finansal raporlama birimi kurmayan, her türlü kayıt, bilgi, belge, yapı ve sistemlerini denetime uygun ve hazır hale getirmeyen kurumlara 10 bin YTL'den 50 bin YTL'ye kadar ceza verilebilecek. BDDK tarafından alınan karar, çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan düzenlemelere uyulmaması halinde 2 bin YTL'den 10 bin YTL'ye kadar veya aykırılık teşkil eden tutarın yüzde 1'i oranında ceza uygulanacak.