Bir 'Boran' gibi geldi geçti!

Tarih Vakfı, Türkiye’nin ilk kadın sosyologlarından Behice Boran’ın mektuplarını kitaplaştırdı.

Türkiye’nin ilk kadın Marksist kuramcısı ve ilk kadın parti genel başkanı olarak bilinen Behice Boran’ın yıllar sonra ortaya çıkan, ailesine ve yakın dostlarına yazdığı mektuplar, Behice Boran’ın Mektupları kitabıyla yeniden hayat buluyor.

Tuba Akekmekçi ve Tuğba Yıldırım editörlüğünde hazırlanan kitabın ilk cildi, 1932-1984, ikinci cildi ise 1932-1986 yılları arasında yazdığı mektupları içeriyor.

Kitap, Boran’ın siyasi görüşleri nedeniyle okuldan uzaklaştırıldığı günlerden Türkiye İşçi Partisi Başkanı olduğu zamanlara, 1971 muhtırası ile 15 yıl hapis cezasına çarptırıldığı çalkantılı dönemlere kadar uzanıyor.

MEHMET ALİ AYBAR İLE ÇATIŞTI

1910’da dünyaya gelen Doç. Dr. Behice Sadık Boran, Michigan Üniversitesi’nin bursuyla sosyoloji doktorasını tamamladı. Boran, 1939’da Türkiye’ye döndü ve Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi sosyoloji bölümüne doçent olarak atandı. Boran, 1948’de siyasi görüşleri nedeniyle üniversiteden uzaklaştırıldı.

İLK KADIN PARTİ BAŞKANI

1962’de Türkiye İşçi Partisi’ne üye olan Boran, 1965 seçimlerinde milletvekili seçildi ve TİP’in dış ilişkiler sorumlusu olarak birkaç dönem Avrupa Parlamentosu’nda Türkiye’yi temsil etti.

Çekoslovakya'nın SSCB tarafından işgaline tepki gösteren TİP genel başkanı Mehmet Ali Aybar’a karşı tavır aldıktan sonra 1970’teki parti kurultayında genel başkan seçildi.

Boran, siyasi partilerdeki genel başkanların sadece yüzde 4.1’inin kadın olduğu Türkiye’de 1970’te bir partinin genel başkanı olarak önemli bir ilke imza attı.

12 Mart sonrasında TİP "Kürt Sorunu" üzerine yaptığı açıklamalar yüzünden Anayasa Mahkemesi tarafından kapatıldı. Boran ve arkadaşları tutuklandı ve yargılandılar.

1975’te tekrar kurulan TİP’in genel başkanı seçildi. 12 Eylül 1980 darbesinin ardından kısa süre ev hapsinde tutulan Boran, daha sonra yurt dışına çıktı.

TİP VE TKP BİRLEŞMESİNDE AKTİF ROL ALDI

TİP ile illegal Türkiye Komünist Partisi'nin birleşmesi için yurt dışında çalışmalar sürdüren Boran, 1981'de yurttaşlıktan çıkarıldı.

TKP ile TİP'in birleşme kararı aldıklarını duyurdu ve iki gün sonra da öldü.

Cenazesi Türkiye'ye getirilen ve TBMM ve İstanbul'da düzenlenen törenlerin ardından 18 Ekim 1987'de İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı'nda toprağa verildi.