Benzin zammının suçlusu İtalya

Yürürlükteki Petrol Piyasası Kanunu'ndaki bir madde nedeniyle akaryakıt fiyatları iç piyasada suni olarak 10 ila 15 kuruş yükseliyor. O madde nedeniyle akaryakıt düşük fiyatla ithal edilse dahi yüksek fiyattan vatandaşa satılıyor.

Giderek tırmanan akaryakıt fiyatlarını düşürmeye yönelik çareler aranırken, yürürlükteki kanunun suni zamma yol açtığı belirtildi. Bugün gazetesi'nin haberine göre; Petrol Piyasası Kanunu'nun 10'uncu maddesinin, ithal edilen ucuz akaryakıtın 10 ila 15 kuruş zamlanmasına neden olduğu, bu yolla oluşan kazancın ise vatandaşın cebinden çıkıp ithalatçı firmaların kasasına aktığı ortaya çıktı.

YASA MADDESİ

2003 yılında çıkarılan 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanunu ile iç piyasada oluşacak fiyatlar için yeni bir mekanizma kuruldu. Bu amaçla yasanın 10'uncu maddesine; iç piyasada petrol ve akaryakıt üretimi ile ithalatında oluşacak fiyatların, 'en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu'nun dikkate alınarak belirleneceği kuralı eklendi.

GENEVO EN YAKIN BORSA

Yasada tarif edilen 'Türkiye'ye en yakın erişilebilir dünya serbest piyasa oluşumu' ise İtalya'daki Genova petrol borsası olduğu için bu borsada oluşan petrol ve akaryakıt fiyatları Türkiye için "referans değer" kabul edildi. EPDK, üretilen ya da ithal edilen petrol ve akaryakıt ürünlerinin iç piyasa oluşumunda İtalya'daki fiyatları baz almak zorunda kaldı. Dolayısıyla bugün 4 lira sınırına dayanan benzin Genova'da oluşan 0,99 kuruşluk fiyat üzerinden vergilendirilip maliyetlendirilerek vatandaşa sunuldu.

EN PAHALLI PİYASA

O düzenleme, iç piyasada fiyatların aşırı yükselmesini önlemek amacıyla yasaya konulmuştu. Ancak uygulamada tam tersi sonuç alındı. Edinilen bilgilere göre Genova borsası, AB'ye en yakın olması nedeniyle çevredeki en pahalı borsa durumuna geldi. Akaryakıt ve petrol ithalatçıları, pahalı olduğu için Genova borsasını değil, daha ucuz olan Rusya ve Asya'daki borsalara yöneldi. Bu borsadan yapılan ithalatın payı yüzde 15'e düşerken, ucuz piyasalardan getirilen akaryakıtın oranı yüzde 85'e ulaştı.

15 KURUŞ UCUZLAR

Günlük bazda dünya piyasalarını takip eden ithalatçılar, fiyatların ucuz olduğu borsalardan yüzde 15 hatta yüzde 20'lere varan oranlarda daha ucuza akaryakıtı Türkiye'ye getirmeyi başardı. Ancak, kanun Genova borsasını tarif ettiği için, iç piyasa fiyatlandırmasında ucuz akaryakıtın fiyatı değil, daha pahalı olan Genova borsasındaki fiyat baz alındı. Örneğin 0,85 kuruştan yurda giren benzin için 0,99 kuruşluk Genova fiyatı referans alındı. Öyle olunca da vergi ve bayi karları 0,99 kuruşluk fiyatın üzerine bindirildi. Aradaki yaklaşık 15 kuruşluk kazanç ise akaryakıtı ithal eden şirkete kaldı.

Konuya ilişkin bilgi veren kaynaklar, Genova borsasını tarif eden yasada yeni bir düzenleme yapılması halinde akaryakıt fiyatlarında 15-20 kuruşa varan tutarlarda ucuzlama yaşanacağını, bundan da vatandaşın kazançlı çıkacağını belirttiler.