Benzin Maliyeyi ihya etti

Son 27 ayda 27.7 milyar $'a tırmanan ham petrol ve doğalgaz faturasına ÖTV can simidi oldu. Tüketicinin cebini yakan doğalgaz ve petrol ürünleri nedeniyle kamu bütçesine giden ÖTV tutarı 28.8 milyar $'a ulaştı

Arka arkaya zamlarla tüketicilerin cebini yakan akaryakıtın kamu maliyesini deyim yerindeyse ihya ettiği ortaya çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2004 başından 2006 yılının ilk üç ayı sonuna kadar ham petrol ve doğalgaza toplam 27.7 milyar dolar ödenirken aynı dönemde petrol ve doğalgaz ürünlerinden tahsil edilen ÖTV tutarı 39.4 milyar YTL'yi buldu. Ortalama kurdan hesaplandığında ÖTV tahsilatının dolar karşılığı 28.8 milyar dolara yaklaşıyor. Bu da toplam varil fiyatı 75 dolara yükselen petrol ve doğalgaz ithalatı kadar bedelin ÖTV kanalıyla karşılandığını gösteriyor. Tahsilatın büyüklüğü adeta tavana vuran petrol fiyatları ve onunla aynı doğrultuda hareket eden doğalgaz maliyetinin kamu maliyesine etkisinin sanıldığı kadar büyük olmadığını kanıtlıyor.

Türkiye'nin ham petrol ithalat rakamları incelendiğinde artan fiyatların etkisi açıkça görülüyor. 2003 yılında 24 milyon tona 4.7 milyar dolar ödenirken 2004'te 23.9 milyon tonluk ham petrole ödenen bedel 6.1 milyar dolara yaklaşıyor. Petrol fiyatlarındaki artışın iyice hissedildiği 2005 yılında ise 23.3 milyon tonluk ithalatın karşılığında 8.6 milyar dolar bedel ödeniyor.

DOĞALGAZ MALİYETİ ARTTI
Petrolün fiyatının yükselmesinin doğrudan etkilediği bir diğer maliyet ise doğalgaz. Son yıllarda ithalatı artan doğalgazın alım anlaşmalındaki formüller petroldeki fiyat artışlarına belli oranlarda endekslenmiş durumda. Bu nedenle petroldeki fiyat yükselişi doğalgaz maliyetini de yukarı taşıyor. 2004'ten 2006'nın ilk üç ayına kadar olan dönemde doğalgazın ithalat maliyeti 10.9 milyar doları buluyor.

Ham petrol ve doğalgaz ithalatındaki fiyat artışlarının net etkisi incelendiğine ortaya çağrıcı bir durum çıkıyor. 2004, 2005 ve 2006 yılının Ocak-Mart dönemlerinde bir önceki yıla göre fazladan ödenen maliyetlerin toplamı 7.2 milyar doları aşıyor. Bu rakamın 4.1 milyar dolarlık kısmı ham petrolden kaynaklanırken 3.1 milyar doları ise doğalgazdaki fiyat artışları nedeniyle oluşuyor. Aynı dönemde akaryakıt ve doğalgazdan alınan ÖTV tahsilatlarının da petrol fiyatlarındaki artış ile doğru orantılı bir şekilde yükseldiği görülüyor.

2004 yılındaki 15.7 milyar YTL'lik ÖTV'ye karşılık 2005'teki tahsilat 19.3 milyar YTL'ye denk düşüyor. 2006'nın ilk üç ayındaki ÖTV tutarı ise 4.3 milyar YTL. Bu dönemlerdeki bir önceki yılın ayın dönemine göre artışlar toplamı 4.3 milyar YTL civarında. Ortalama kurdan bu tahsilatın değeri 3.3 milyar doları buluyor.

Kaynak: