Bel fıtıgından korunma yolları

Anadolu Sağlık Merkezi Nörolojik Bilimler Bölümü doktorlarından Op. Dr. Hikmet Uluğ bel fıtığına yol açabilecek risk faktörlerini, korunma yollarını ve tedavisini anlatıyor.

Hareketsizlik:

Vücudumuzun yükünü sadece omurgamız taşımaz. Karın kaslarımız ile tüm sırt ve belimizde omurga boyunca uzanan kaslarımızın fonksiyonu da büyük önem taşır. Hareketsiz yaşam, düzenli egzersiz yapmama gibi durumlarda kaslar yeterince güçlü olmadığı için, kasların taşıması gereken vücut ağırlığı da omurga üzerine dolayısıyla disklerin üzerine binerek fıtıklaşmalarına neden olur.

Obesite:

Aşırı kilo bel fıtığının en sık nedenidir. Vücudumuzun ağırlığını omurgamız taşır. Omurganın esnekliğini sağlayan ve bir tür destek yastığı olarak hizmet eden disklerin aşırı baskıya maruz kalması deforme olmasına, şeklinin bozulmasına yol açar. Normal şeklini kaybederek dışarıya doğru kabaran, fıtıklaşan disk, baskı yaptığı sinirin fonksiyonlarını etkileyerek değişik bulgulara neden olur.

Sigara içme:

Yapılan araştırmalar, sigaranın disk dejenerasyonlarını artırdığını gösteriyor.
Günlük yaşamda omurga fizyolojisine uygun hareket etmemek. Günlük yaşantımızda farkında olmadan yük kaldırma, nesneleri itme, çekme gibi yaptığımız bir dizi harekette, omurga fizyolojisine uygun davranılması gerekir.

Yerden bir yük kaldırılırken mutlaka dizler kırılarak çömelmeli, yük sonra kaldırılmalı.Günlük çalışma sırasında özellikle masa başında, tam dik pozisyonda oturmalı ve sandalye, bel girintisini destekleyecek biçimde seçilmeli. Sandalyenin uygun olmadığı durumlarda, bel girintisini destekleyecek ilave bir yastık kullanılmalı.

Arabadan inerken önce her iki ayak yere basacak biçimde dışarı çıkartılmalı, sonra araba kapısından destek alınarak ayağa kalkılmalı.
Yataktan kalkarken aniden bele yük bindirerek doğrulmaktan kaçınılmalı. Önce yan dönmeli, sonra ayakları yatak kenarından aşağı sarkıtıp dirseklerden destek alınarak doğrulunmalı.

Bel fıtığından nasıl korunma yolları, riskli pozisyonlar ve hareketler

Yerdeki cisimleri dizleri kırmadan eğilerek kaldırmak, dizleri kırmadan ağır nesneleri itmek ve çekmek, masa başında uzun süre bel desteği olmaksızın çalışmak, her iki elde uzun mesafelerde ağır yük taşımak bel fıtığını davet edici olaylardır. Aynı biçimde düzenli egzersiz yapmak da bel fıtığının önlenmesinde son derece fayda sağlar. Tüm önlemlere karşın bel fıtığı gelişebilir. Bu durumda, bir uzmanan başvurarak, önerilerine dikkat edilmesi gerekir.

HER BEL FITIĞI AMELİYAT GEREKTİRMEZ

Bel ağrılarının ancak % 3’ü ameliyat edilmesi gerekli bel fıtıklarından kaynaklanır. Bu nedenle hekim muayenesi ve yapılacak incelemelerin sonuçlarına göre ilk önerilen yatak istarahati ve ağrı kesici - kas gevşetici ilaçların kullanılmasıdır. Alınan bu önlemlere karşın ağrı ve bacaklarda uyuşukluk ve kas güçsüzlükleri geçmezse çözüm ameliyat olur.

Sert yatak istirahati doğru mudur?

İstirahatte tabu haline gelen bir öneri sert yataktır. Sert yatak ile üzerine yatmakla şekli bozulmayan, vücudun şeklini alabilen yataklar kasdedilir. Günümüzde bir çok yatak markası bu ihtiyacı karşılayacak yataklar üretiyor. Bu nedenle özellikle sert bir zeminin istirahat amacıyla yaratılması gerekmez.

CERRAHİ TEDAVİ

Ameliyat edilecek tüm hastalarda ameliyat öncesi ve sonrasının karşılaştırılması, ameliyata karar verilmesi için, sinir iletimini ölçme amacıyla EMG incelemesi yapılır.

Bel fıtığı ameliyatında amaç fıtıklaşan kısımla birlikte diskin çekirdeğini boşaltmak ve sinir üzerindeki baskıyı kaldırmaktır.

Klasik yöntem: Belde yapılan küçük bir kesiyle girilip küçük boyutta 2-5 mm kemik çıkartılarak fıtığa ulaşılır ve disk çıkartılır. Son derece başarılı bir yöntemdir.

Mikrodiskektomi: Klasik yöntemdeki uygulamalar, ameliyat mikroskopu eşliğinde gerçekleştirilir. Kesinin küçük olması, daha az hacimde kas dokusuyla uğraşılması gibi avantajları vardır. Uzun vadeli sonuçları kalsik yöntemle aynıdır.

Endoskopik ameliyatlar: Belde yapılan küçük kesiden içeri sokulan tüp içinden ameliyatın gerçekleştirilmesi esasına dayanır. Ameliyat edilmesi gereken fıtıklaşmaların çok azında uygulama alanı bulunur. Uygulanabilen olgularda sonuçları yukarıda anlatılan yöntemlerle aynıdır.

Fıtıklaşan disklerin laser ışınları ya da kimopapain adı verilen kimyasal maddeler kullanılarak eritilme yöntemleri denenmiş ancak başarılı sonuçlar alınamadığı için uygulamadan kaldırılmıştır.

BEL FITIĞINI ÖNLEMEK İÇİN YAPILACAK EGZERSİZLER:

Hergün yapılacak birkaç basit egzersiz bel fıtığı gelişmesini en azından geciktirir.

Haftada 3-4 kez en az yarım saat süreyle hızlı tempoda yürüyüş yapın. Yere sırtüstü yatıp dizlerinizi toplayın. Çenenizi göğsünüze değdirmeden, elleriniz kulaklarınızın yanındayken, belinizi yerden kaldırmadan karşınızdaki duvarı görene kadar kalkıp tekrar yatın. Bu hareketi yavaş yavaş artırarak 10’luk setler halinde 5 set yapabilecek hale gelin.

Yere yan olarak yatın. Bacağınızı iki kademede açabildiğiniz kadar açıp diğer bacağınıza dokunacak kadar indirin. Bu hareketi 10’luk setler halinde 3 set yapabilecek hale gelin. Aynı egzersizi diğer tarafınıza da yatarak uygulayın.

Ayakta kalçanız ve sırtınız duvara dönük ve yapışık olarak durun. Topuklarınız yerden kalkmadan, kalçanız ve sırtınız duvardan ayrılmadan çömelip durabildiğiniz kadar bu pozisyonda durup tekrar kalkın. Bu hareketi beşerli setler halinde 3 set yapana kadar geliştirin.

ALTERNATİF TEDAVİ

Bel fıtığında alternatif tedavi diye bir yöntem söz konusu değildir. Ameliyat edilmesi gerekli hastalarda hiç bir uygulama ameliyatın yerini tutamaz. Ameliyat edilmesi gerekmeyen hastalarda ise ilaçlar, yatak istirahati ve fizik tedavi ve rehabilitasyon yoluyla bel ve karın kaslarını güçlendirici egzersizler hastalara yardımcı olur.

Kaynak: