'Bekara, dula ev var' yoksa ceza var

İçişleri Bakanlığı'nca hazırlanan, 'Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kanunu Taslağı'nda ilginç maddeler. Başbakanlığa gönderilen taslakta, cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, etnik köken, cinsel yönelim, felsefi ve siyasi görüş, sosyal statü, medeni hal, sağlık durumu, özürlülük, yaş ve benzeri temellere dayalı her türlü ayrımcılık yasaklanıyor.

AYRIM TÜRLERİ: Ayrımcılık türleri şöyle sıralandı: Ayrı tutma, ayrımcılık talimatı verme ve uygulama, çoklu ayrımcılık, doğrudan-dolaylı ayrımcılık, mağdurlaştırma, makul düzenleme yapmama, taciz, varsayılan temele dayalı ayrımcılık.

MOBBİNG DE VAR: 'İşyerinde kayırma' ve 'nefret söyleminde bulunma' da ayrımcılık türleri arasında. Böylece 'mobbing' (duygusal şiddet) ve 'nefret söylemi' de ilk kez Türk hukuk sistemine girmiş oldu.

AYRIMCILIK YAPILMAYACAK

İşyerinde yıldırma, 'kişiyi işinden soğutmak, dışlamak, bıktırmak amacı ile kasıtlı olarak yapılan eylemler'; nefret söylemi de 'belirli bir kişi ya da gruba karşı nefret veya şiddete tahrik veya teşvik etmek' olarak tanımlandı. Taslakta, kamu, gerçek ve tüzel kişilerin taşınır veya taşınmazlarının kiralama ve satışında, bilgi edinmede ayrımcılık yapılamayacak. Ayrımcılık kriterleri arasında 'medeni hal', 'cinsel yönelim' ve 'sosyal statü' de sayıldığı için bekar, dul, eşcinsel ve öğrencilere ev kiralamayanlar da bu suçu işlemiş sayılacak.

SİSTEM NASIL İŞLEYECEK? A KURUL DENETLEYECEK

Ayrımcılık suçuna karşı karşı idari ve mali özerkliğe sahip Ayrımcılıkla Mücadele ve Eşitlik Kurulu oluşturulacak.12 üyesinden beşi Bakanlar Kurulu, dördü Cumhurbaşkanı tarafından seçilecek. Kurul, üç üyesini, STK üyeleri arasından İstişare Komisyonu tarafından önerilecek dokuz aday arasından seçecek. Kurul, başkanını da kendisi belirleyecek.

B İSPAT YÜKÜ ŞİKåYET EDİLENDE

Ayrımcılığa maruz kalanlar, Kurul'a başvurabilecek. Başvurular, raportör tarafından incelendikten sonra rapor Kurul'da ele alınacak.Rapor kabulü halinde soruşturma için bir uzman görevlendirilecek. Şikayet edilenden savunması istenecek. İspat yükümlülüğü şikayet edilende olacak. Taraflar, uzlaşmaya davet edilebilir, ya da mağdura belli bir tazminatın ödenmesine karar verilebilir.

C AYRIMCI PARA ÖDEYECEK

Suçu işleyen gerçek kişi, şahıs şirketleri ve diğer tüzel kişiliği olan kurumlara bin ila beş bin lira para cezası kesilebilecek. Sermaye şirketleri için ceza iki bin 500 ila 15 bin arasında değişecek. Kamu kurum ve kuruluşlarına kesilen cezalar, suçta kasıt ve ihmali olan kamu görevlisine rücu edilecek.

İLK KEZ 'CİNSEL YÖNELİM'

Taslakta yer alan 'cinsel yönelim' tanımlaması da Türk hukuk mevzuatına ilk defa girmiş olacak. Böylece eşcinsellerin toplumdan dışlanmaları veya ayrımcılığa uğramaları halinde bu suçu işleyenlere karşı uygulanacak yaptırımın hukuki altyapısı da gerçekleşmiş olacak.

TASLAK NELER GETİRECEK?

Taslak bu haliyle yasalaşırsa kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel kişiler, eğitim ve öğretim, yargı, kolluk, sağlık, ulaşım, iletişim, sosyal güvenlik, sosyal hizmetler, sosyal yardım, spor, kültür, turizm ve benzeri konularda ayrımcılık yapamayacak. Sorumlu olan kişi ve kurumlar, farklı özürlü grupların ihtiyacına göre düzenleme yapmazsa ayrımcılık suçu işlemiş olacak. Örneğin kaldırımlarda engelliler için düzenleme yapmayan belediye başkanlarına işlem yapılabilecek.

(aksam)