Bebeğinizin gelişim aşamaları

Aşağıdaki gelişim kategorisi çocuğunuzun bulunduğu gelişim seviyesini daha iyi değerlendirebilmenizi sağlasa da, çocuğunuzun bu özelliklerin hepsini taşımasını beklemeyin. Unutmayın, her çocuk birbirinden farklıdır! Tavır, davranış ve vücut gelişimi çocuktan çocuğa farklılıklar gösterir... İKİ HAFTALIK BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Bebek kolları ve bacakları hafif bükülmüş olarak yatar. Bu dönemde emme, yakalama, arama gibi yeni doğan dönemine ait refleksler (otomatik hareketler) bebeğin tek hareketleri olabilir. Zaman zaman bakışınızı yakalayıp size bakabilir. Bu durumda ona bakarak, gülümseyerek, başınızı sallayarak yanıt vermeye çalışın. Bulanık görür. 20-25 cm mesafeyi seçebildiği için onu tutanı çok rahat görebilir. Henüz başını kaldıramaz, yatarken dönemez ve oturamaz. Sakin olduğu kısa dönemler olacaktır; bu dönemlerde ona şarkı söyleyin, konuşun, evde gezinin. BİR AYLIK BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Görebilir, duyabilir, tat alabilir, acıyı hisseder! Başını tutabilir, karın üstü yattığında başını sağa-sola çevirebilir. Emerek kendini sakinleştirebilir. Agu- ıkınma sesi- kumru sesi-mırıldanma gibi sesler çıkarmayı dener. Kısa süreli izleyebilir, yakın tutunca dikkatle bakabilir. Sizi tanıdığını belli edebilir. Sesinizi duyunca sakinleşebilir. El ve ayaklarının farkına varmaya başlar. İKİ- ÜÇ AYLIK BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Başını daha uzun süre dik tutabilir, göğsünden destek alıp kalkmaya çalışabilir. Ellerini bacaklarını sallamaya, basmaya çalışabilir. Parmaklarını açabilir, ellerini birleştirip ağzına götürebilir ama henüz elini bütün olarak kullanır. Gülmeye başlar, tanır. Tek heceli sesler çıkarmaya, cıvıldamalara başlar. 90-180 derece izleyebilir. DÖRT AYLIK BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Etrafıyla ilgilenmeye başlar, yatmak değil oturmak ya da dolaştırılmak ister. Biraz destekle 1-2 dakika oturabilir. Karnının üstüne yattığında elleriyle itip minik push-up’lar yapar, hatta bir tarafa dönebilir. Uzanıp cisimleri iki eliyle kavrar, biraz inceleyip sonra ağzına götürür. Salyası bollaşır. Kendi kendine oynayabilir. Tek heceler 4-5 aylarda çıkmaya başlayabilir, ancak anlamlı değildir. Çığlık atmayı dener. Bebeğinizin kişiliği belirginleşmeye başlar. Size tüm yüzü ve vücuduyla yanıt vermesi yakındır. ALTI AYLIK BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Artık herşeyi görüp izleyebilir. Destekle oturabilir. Eğer ek gıdalara geçtiyseniz kaşıkla beslenmeyi bebek otururken yapmalısınız. Her iki yöne de dönebilir. Yüzükoyun yatarken poposunu havaya kaldırmaya bile çalışabilir. Bebek 3 boyutu kavrayabilir ve büyüklük ve şekillerine göre cisimleri gruplandırabilir. Aynada, arkasında sizi görürse, arkasına bakıp sizi arayabilir. Bir eliyle kavradığı cismi diğer eline geçirebilir, iki saplı bir bardaktan yardımınızla su içebilir. Cisimleri birbirine vurur, ellerini birleştirir, oyuncağını tek eliyle tutabilir. Sesli güler, çığlıklar atar. Bebeğiniz artık eğlenmeye başlar. Sizinle saklambaç oynayabilir. Yabancıları ayırmaya başlayabilir. Emme, baloncuklar çıkarma, yalama; konuşma öncesi hareketlerdir. DOKUZ AYLIK BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Bebekler ayağa kalkmak için kendilerini çekmeye başlarlar. Ses çıkarmak için bir şeyleri birbirine vurmaya bayılırlar. ‘Baba’, ‘mama’ gibi sesler çıkarmaya başlarlar. Bebeğiniz bu dönemde eşyaları, kaplara koyup çıkarabilir. Bazı 9 aylıklar, destekle birkaç adım bile atabilir. Bebeğiniz ayrıca, dizlerini kırarak eğilmeyi ve ayakta durduktan sonra tekrar oturabilmeyi öğrenir. Bu yaştaki bir bebek, hareket etmenin verdiği özgürlük duygusu ile emekleyerek veya iki ayak üzerinde, hareket etmek, ulaşmaması gereken şeyleri almak ister. Bu yaşta, belki de merdivenleri emekleyerek çıkabilir ve eşyalara tutunarak hareket edebilir. 9-10 aylık olunca bebekler bir şekilde oda içinde sürünerek, emekleyerek, eşyalara tutunup sıralayarak dolaşmaya başlarlar. Bir oyuncağını uzaklaştırırsanız, gittikçe daha çok kendine güvenen bebeğiniz buna karşı çıkacaktır. Aslında artık kendi istek ve ihtiyaçlarını belirtmeyi öğrenmeye başlıyor. Problem çözme yeteneği gelişir ve şimdi şeffaf bir kabın içinde gördüğü oyuncağı almak için direkt uğraşmak yerine kapağını açmayı dener. Dil gelişimi: Kelimeleri kullanmasa da, onları anlar. ?ba?, ?ma? gibi heceleri tekrarlayarak gerçek kelimeleri taklit etmeye uğraşır. (Sakın çok heyecanlanmayın, henüz konuşamıyor, ancak heceleri tekrarlıyor.) Kelimelerinizden çok, tonlamanızdan anlam çıkarır. Onunla ne kadar çok konuşursanız-yemek hazırlarken, araba kullanırken, üzerini giydirirken- o kadar çabuk iletişim yeteneklerini geliştirir. Bir çalışmada, çocukların bir gün içinde ne kadar çok kelime duyarsa, o kadar zeki olduklarını gösterilmiş. (Tabiki televizyondan veya arka plandaki sohbetlerden duyulan kelimeler değil; bebeğinizin anlamasına yardım etmek için konuşmalar interaktif olmalı.) BİR YAŞINDA BEBEĞİNİZ NELER YAPABİLİR? Kendi başına ilk adımlarını bu yaşta atabilir. (Aslında bunu, bundan sonraki birkaç hafta veya ay yapamayabilir, yani eğer bu ay yürüyemezse üzülmeyin). Çoğu çocuk bu ilk adımları parmak ucunda, ayakları dışa dönük olarak yapar. Kaşık kullanarak, her ne kadar ağzını ıskalasa da kendini beslemeye başlayabilir. ‘Mama’ ve ‘baba’ dışında birkaç kelime daha bilebilir. Uyduruk bir dille konuşabilir. Her şeyi itmenin, fırlatmanın ve yere çarpmanın çok eğlenceli olduğunu düşünür. Oyuncağını size verir, geri alır. Blokları bir kaba doldurur, boşaltır. Bu kaplar ve tavalar için de geçerlidir. Küçük olanları, büyük olanların içine koyar, ayrıca onları birbirine çarparak korkunç gürültüler çıkarır. ONBEŞİNCİ AYDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? Artık yürüyor hatta koşmaya çalışıyor olabilir. Eğilip yerden bir cismi rahatça alır. Parmağıyla işaret eder, vücut kısımlarını bilebilir. Çizgi çizebilir. Üst üste 2 küp koyabilir. Çocuğunuz yeni şeyleri kurcalamaktan, araştırmaktan zevk alır. Yeri süpürmek, silmek, çamaşır yıkamak gibi aktiviteleri taklit edecektir. En az 1 anlamlı kelime söyler. ONSEKİZ AYLIK ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? Koşabilir, topa vurabilir. İki basamaklı bir komutu yerine getirebilir. Hafızası gelişmeye başlar. Vücut kısımlarını bilir. 5-10 kelimesi olabilir. İsteklerini belirtebilir. 3-4 küple kule yapabilir. Anahtarları, düğmeleri çevirebilir. Saçını tutmak, sallanmak, parmak emmek gibi kendini rahatlatıcı bazı alışkanlıkları oluşabilir. İKİ YAŞINDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? İki yaşında fiziksel gelişim Sürekli hareket halindedir. Kolay yorulur Koşar ve tırmanır. Tek başına merdiven iner ve çıkar. Ayak ucuna basarak yürümeyi becerebilir. 3-5 küpü üst üste koyar. Rastgele çizgiler çizerken artık kontrollü yazmaya başlar. Büyük butonları açıp kapatabilir Tuvalet ihtiyacında daha bağımsızdır. (Hala biraz yardıma ihtiyacı olabilir.) Gece uykuya yatırmak zorlaşabilir. İki yaşında sosyal gelişim: Oldukça gerçekçi taklitler yapar. Kardeşleriyle daha fazla ilgilenir. Cinsiyetini bilir. Hayali bir oyun arkadaşı yaratabilir. Diğer çocuklarla birlikte olmak ister ama onlarla oyun oynamaz. Paylaşmayı sevmez. Her şeyi ‘benim’ diye sahiplenir. Diğer çocukları tırmalayabilir, ısırabilir, vurabilir veya itebilir. İki yaşında duygusal gelişim: Kolay sinirlenir ve çok sabırsızdır. Bağırıp çağırır, yumruklar atar. Kendi istediklerini yapmak ister. Günlük düzen bozulunca sinirlenir. İki yaşında zihinsel gelişim: Konuşmaya ilgisi artmıştır. Çocuk dili kullanır. 3-5 kelimeli cümleler kurar. Konuşabildiğinden daha fazla sayıda kelimenin anlamını bilir. Kendi işini kendi yapar. İkna etmek giderek zorlaşır. Alternatifler arasında seçim yapamaz. ÜÇ YAŞINDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? Üç yaşında fiziksel gelişim Kendi kendine yardımsız yemek yer. Zıplar, koşar, parmak ucuna basarak yürür. Üç tekerlekli bisiklet sürer. Merdiven inip çıkar. Kendi soyunabilir, ancak giyinmek için yardıma ihtiyacı vardır. Büyük butonları açıp kapayabilir. Pastel boyaları daha iyi kullanır. Süt dişleri düşebilir. Üç yaşında sosyal gelişim: Anne, babasını idolleştirir. Telefona cevap verir. Büyüklerden onay almak ister. Sınırlamaları sürekli test eder. Sıklıkla yalnız oynamayı tercih eder. Hayali bir oyun arkadaşı olabilir. Diğer çocuklarla oyunlar kurar. Oyunda sırasını bilir. Üç yaşında duygusal gelişim: Daha sakin ve uyumludur. Bazen ağlama ve tutturmaları olabilir. Yabancı olduğu nesne ve faaliyetlerden korkabilir. Bazen bebek gibi davranabilir. Rüyaları hakkında konuşmaya başlayabilir. Üç yaşında zihinsel gelişim: Yaşını, adını, soyadını, oturduğu semti bilir. Yaklaşık 1.000 kelime bilir. Bazı gramer prensiplerini kavrar. Bazı hikayeleri tekrar tekrar dinlemekten hoşlanır, öğrenebilir. Temel renkleri tanıyabilir. Bazı çok basit sorumluluk üstlenebilir. Merak edip sorular sorar. Dikkat süresi birkaç dakikadan uzun değildir. DÖRT YAŞINDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? Dört yaşında fiziksel gelişim: Sıçrama,koşma,tırmanma yeteneği artar. Kolay yorulur. Sakardır. Bağırmaktan hoşlanır, beklenmedik seslerden korkar. Kendi kendine tuvalet ihtiyacını karşılar. Kendi giyinir,soyunur,fermuarını çeker. Bildiği nesnelerin resmini çizer. Dört yaşında sosyal gelişim: 20 dakika süreyle televizyon seyreder. Son karar için ailesine danışır. Sınırlamaları test eder. Tepkinizi gözlemek için argo sözler kullanır. Grup aktivitelerine hazırdır. Farklı cinsiyet rollerini bilir. Yetişkinlerin aktivitelerini taklit eder. Dört yaşında duygusal gelişim: Zaman zaman bebek gibi davranır. Yeni korkular gösterebilir. Şakacı olma eğilimindedir. Dört yaşında zihinsel gelişim: Yaklaşık 1.500-2.000kelime bilir;4-5 kelimeli cümleler kurar. Eğlenceli, abartılı hikayelerden hoşlanır. Ona kadar sayabilir; bazı şekilleri tanır. Bazı zaman kavramlarını anlamaya başlar. (dün,bugün,yarın) Sürekli ‘neden’ diye sorar. Yardımsız oyuncaklarını toplar. Basit işlerde yardım etmeyi sever. Doğru ve yanlış arasındaki farkı anlamaya başlar. Hayal ile gerçek hayatı ayırma yeteneği gelişir. BEŞ YAŞINDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? 5 yaşında Fiziksel gelişim: Süt dişleri düşmeye başlayabilir. Sağ veya sol el tercihi belirginleşir. Ayrıntılı yapıları kurar. Kolay yorulur. Kendi başına banyo yapar, yemek yer, giyinir, tuvalete gider. Semistructured oyunlara katılmaya başlar. Hareketli oyunlardan hoşlanır. Sesli ritim çalgılardan hoşlanır. Doğum ve üreme hakkında sorular sorar. Beş yaşında duygusal gelişim: Duygularını kelimelerle ifade etmeye başlar. Kolayca utanır and cannot yet laugh at self. Ölüm hakkında duygular ortaya çıkar. Aşırı yaramazlıklar yapar. Bağımsızlıktan hoşlanır. Ağır başlı ve güvenilirdir. Beş yaşında sosyal gelişim: Kurallara daha fazla uyumludur. Bazen ispiyon (tattle), kötü söz (name-call), vurma, itme gibi davranışlar gösterebilir. Farklı cinsiyet rollerini bilir. Basit grup ödevlerine uyum gösterir. Büyükleri sevindirmekten hoşlanır. Takes turns during playing and speaking. Diğer çocuklarla daha rahattır. Aile aktivitelerine çok ilgilidir. Beş yaşında zihinsel gelişim: Harf ve kelime farkını anlamaya başlar. Oyunları daha fazla süreyle devam ettirir. Has developed an overall image of self. Gerçekleri ister. Temel renkleri bilir. Sağ ve sol kavramını anlar. 2.000-2.500 kelime bilir. Kolay ev işlerine yardım edebilir. Adres ve telefon numarası öğrenebilir. 10’a kadar sayabilir. Karşıtlık kavramını anlamaya başlar. 6-8 kelimeli cümleler kurabilir. Paraları ayırt eder. Sabah, öğleden sonra, akşam, dün, bugün, yarın gibi kavramları anlar. Gerçek hayat ile hayal ürünü arasındaki farkı daha iyi ayırt eder. Tek düşüncenin kendisininki olduğuna inanır. ALTI YAŞINDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? Altı yaşında fiziksel gelişim: Oyunlarda aktif rol almayı sever. Bazı motor kabiliyetleri gelişmektedir. Banyo yapmak istemeyebilir. Mum boyayla iyi boyar ancak yazı yazma ve kesmede zorlanabilir. Altı yaşında duygusal gelişim: Ruh hali oynaktır. Eleştirilmekten hoşlanmaz. Yanlış yapmaktan çekinir. Altı yaşında sosyal gelişim: Oyun oynarken kurallar koyar. Arkadaşlarını değerlendirebilir. Yaşıtlarıyla ortak oyunlar kurar. Özgürlüğüne düşkündür. Altı yaşında zihinsel gelişim: Basit ev işlerini yüklenebilir. 100’e kadar sayabilir. Şekil, zaman, renk, sayı gibi kavramları daha iyi anlar. Kaza ve maksatlı davranışları artık algılayabilir. Dikkat süresi 15 dakikayı geçmez. Fikir farklılıklarının olabileceğini anlar. SEKİZ YAŞINDA ÇOCUĞUNUZ NELER YAPABİLİR? Sekiz yaşında fiziksel gelişim: Yazı ve çizgisi ince motor yeteneğinin artmasıyla hızla ilerleyecektir. Dış görünümü ve davranışları konusunda rahattır. Kilosu ve boyuyla ilgilenir. Sonsuz enerjisi vardır. Sekiz yaşında sosyal gelişim : Tartışır, bazen üstünlük taslar. Aynı zamanda sevgi dolu ve tepkilidir. Başkalarının fikirlerine yorumlar getirir. Arkadaşları arasında gruplaşmalar başlar. Sır saklar. Karşı cinse biraz hırçındır. Sekiz yaşında zihinsel gelişim : İdealistir. Çeşitli projeler geliştirir; koleksiyon yapar. Verilen işi bitirmekten gurur duyar. Sekiz yaşında ruhsal gelişim : Hemen utanır. Korku, kızgınlık, üzüntü gibi duyguların paylaşıldığını hisseder. Umudu kolay kırılır. Kaynak: Amerikan Hastanesi