BBC anketi: Ekonomik adaletsizlik artıyor

BBC Dünya Servisi'nin yaptığı bir kamuoyu araştırması, halk arasında ekonomik adaletsizlik düşüncesinin yaygınlaştığını ortaya çıkardı.

Araştırmanın yapıldığı 22 ülkenin 17'sinde ankete katılanların yüzde 50'sinden fazlası kendi ülkelerinde ekonomik yükün ve imtiyazların adil paylaşılmadığını düşünüyor.

Bununla birlikte, kapitalist serbest piyasa ekonomisine de güçlü bir destek sözkonusu.

Bu düşünceye sahip olanların çoğunluğu, yasal düzenlemeler yoluyla mevcut sorunların çözüleceğine inanıyor.

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yapılan ankette, ülkelerin çoğunda büyük bir çoğunluk ekonomik adaletsizliği kendi yaşamlarında gördüklerini ifade ediyor.

Bazı ülkelerde bu duygu baskın durumda: İspanya'da yüzde 90, Fransa, Güney Kore ve Şili'de yüzde 80, Rusya'da da buna yakın.

ABD'de bu oran üçte ikiye ulaşırken, İngiltere'de ise yüzde 61 dolayında.

Avustralya, Kanada, Hindistan ve Kenya'da ise ankete katılanların yarısından fazlası ekonomik kaynakların ve yükün adil dağıldığını düşünüyor.

Adaletsizlik duygusu artıyor

Bu kamuoyu araştırmasının en son yapıldığı 2009'dan bu yana adaletsizlik düşüncesi artmış bulunuyor.

Anketin geneli bakımından bu artış oranı yüzde 3 civarında; fakat İspanya'da yüzde 26, Hindistan'da 15, ABD'de ise yüzde 13 artış sözkonusu.

Anket, bu değişiklikleri ya da ülkeler arasındaki farklılıkları açıklamıyor ama bazı bariz nedenler var.

2009 anketinden bu yana küresel ekonomi "Büyük Resesyon"dan çıkarak canlanma belirtileri gösterdi.

Ancak bu oldukça dengesiz gerçekleşti; gelişmiş ülkeler yeniden büyüme momentumunu yakalayamadı.

Son anket döneminde ise başta İspanya olmak üzere bu ülkelerin birçoğu yeniden resesyona girmiş bulunuyordu.

İspanya'da işsizlik oranının yüzde 19'dan 23'e çıkması, genç nüfus arasında ise bu oranın yüzde 40'dan 50'ye yükselmesi adaletsizlik düşüncesinin artmasında önemli bir rol oynadı.

ABD'de ise her iki anket arasındaki dönemde işsizlik oranı düşüş gösterdiği için oradaki adaletsizlik duygusunun yaygınlaşmasının nedeni İspanya kadar açık değil.

Fakat eskiye oranla bu ülkede de işsizliğin artmış olması ve ekonomik canlanmanın kendini hissettirecek kadar güçlü olmaması neden olarak ileri sürülebilir.

Ekonomik adaletsizlik düşüncesi Türkiye, Almanya ve Meksika gibi bazı ülkelerde ise düşüş gösterdi.

Serbest piyasaya destek

Adaletsizlik düşüncesinin artmış olmasına rağmen, ankete katılanların yaklaşık dörtte üçünün kapitalist serbest piyasa ekonomisini desteklediğini söylemesi ise oldukça şaşırtıcı.

Fakat bunların çoğu, bu sistemin sorunları olduğuna ama bunların yasal düzenlemeler yoluyla giderilebileceğine inanıyor.

Kapitalizmin ölümcül arazları olduğu önermesi ise hiçbir ülkede çoğunluğun desteğini alamazken İspanya ve Fransa'da bu önermeye destek yüzde 40'ı aştı.

İspanya'da bu düşünce 2009'dan bu yana büyük artış gösterdi.

Hiçbir ekstra düzenleme olmaksızın serbest piyasa kapitalizmine destek Fransa'da yüzde 4, İspanya'da yüzde 3 oranında kalırken Türkiye'de de bu oran çok düşük gerçekleşti.

Bu düşünceye en büyük destek ise ABD'den geldi.

Genel olarak anket yaygınlaşmakta olan bir adaletsizlik duygusunu ortaya koyarken, bu sorunların, kapitalizme alternatif bir sistemle düzeltilmesi fikri fazla destek bulmadı.

Anketi GlobeScan adlı uluslararası kamuoyu araştırması şirketi aracılığıyla BBC Dünya Servisi yaptı.