Afrika'dan getirilen insanlar etrafı çitlerle çevrili hayvanat bahçelerinde teşhir edildiler. Kadın, erkek, çocuk gemilerle Avrupa'ya taşında, kitlelerin akınına uğradı. Güney Afrika'lı bir sanatçının sahneye koyduğu, 'İnsan Hayvanat Bahçeleri’ni konu alan oyun bugünlerde Londra'da ve Paris'te kıyamet koparıyor. Londra'da oyun yasaklandı, Paris'te ise gösterimi devam ediyor. Bütün bu yaşananlar ''Doğru Açı'' programında bu hafta Alev Alatlı ile İnsan Hayvanat Bahçeleri konuşuldu. "Zoos humains" Türkçesiyle 'İnsan Hayvanat Bahçeleri'... Afrika'dan getirilen insanların etrafı dikenli tellerle çevrili hayvanat bahçelerinde teşhir edilmesi geleneği. Bütün Avrupa'da, Amerika'da milyonlarca ziyaretçinin akınına uğradı. Bir Alman organizatör ön ayak olmuştu. Asırlar önce değil son olarak 1956'da Belçika'da yapıldı. Çok değil sadece 58 yıl önce. İkinci dünya savaşı bitmişti, Almanya ve Fransa'nın kuruculuğunda Avrupa Birliği'nin temelleri atılmıştı. "Vahşi insanlar, ilkeller, insana benziyorlar, insanoğluna en yakın varlık galiba" diye tasnif ediliyorlardı. Hayvanat bahçelerinde, fuarlarda, sergi alanlarında teşir edilmek için binlerce insan kadın, erkek, çocuk Afrika'dan gemilerle Avrupa ve Amerika'ya taşındı. Belçika, Hollanda, İspanya, Macaristan, Almanya, İsveç, İtalya, ABD'de, bir değil pekçok kentinde 1870'lerden 1960'lara kadar var oldu. İnsanlar nadir hayvanlarmış gibi seçiliyorlardı, kimilerini kafeste teşhir ettiler. Fuar alanının dışındaki levhada "Lütfen yiyecek vermeyin daha önce beslendiler" yazılıydı. Çoğunun üzerindekiler çıkarılıyordu, göğüsleri açıktaydı. Bazıları intihar etti, bazıları ise teşhir edilirken öldü. Ölen de sergilendi. Aynı dönemlerde bazı bilim adamlarının görüşleri de aktarılıyordu: "Haftalardır bunların üzerinde çalışıyoruz, bunların aklı aşırı derecede geri. Fevkalede saldırganlar ve hiçbir hisleri yok. İnsana en yakın vahşi örneği denebilir" 1931'de Paris'te, Eiffel'in altında açılan İnsan Hayvanat Bahçesi'ni 1 milyon kişi gezdi. 82 yıl önce yeni kıtada ekonomik buhran, Sovyetler'de kıtlık vardı. Avrupa'da ırkçılık yükselişteydi. Eiffel'in altında açılan insan hayvanat bahçesinin tanıtımında "Fransa'nın medeniyet misyonunu gerçekleştirirken nelerle meşgul olduğunu keşfedin" yazıyordu. Darwinizm hızla taraftar topladı, sömürgeci siyaset haklılık kazandı. Modern zamanlarda Batı'nın 'öteki'ne bakışı kitlelerce kolayca benimsendi, bir zihniyet böyle inşa oldu. İşte o yüz kızartıcı fotoğraflardan günümüze ulaşanlar: