Başkanlık sistemi araştırması kim nasıl yönetiliyor?

Hürriyet gazetesi yazarı Taha Akyol, "Global Politika ve Strateji" adlı araştırma Başkanlık sistemi çalışmasının detaylarını bugünkü köşesinde yazdı.

Doç. Dr. Alican Kaptı ve Sebahattin Gültekin'in yaptıkları "Karşılaştırmalı Analizlerle Başkanlık Sistemi ve Türkiye" adlı araştırma sonuçlarına göre, "Parlamenter sisteme sahip ülkeler, başkanlık sistemine sahip ülkelere göre, insani gelişmişlik indeksinde daha iyi durumdalar."

Akyol'un köşesinden aktardığı bilgilere göre araştırmanın detayları şöyle:

"...Konfederal İsviçre gibi istisnai sistemler bir kenara, Avrupa ülkelerinin yüzde 69'u parlamenter sistemle yönetiliyor... Orta Afrika ülkelerinin ise yüzde 70'i başkanlık sistemiyle!

Kalitatif açıdan, "insani gelişmişlik" sıralamasının tepelerinde yer alan Norveç, Hollanda, ABD, İngiltere, Fransa gibi 20 ülke. Bunlann 16'sı parlamenter sistemle, sadece 3'ü başkanlık veya yan başkanlıkla yönetiliyor.

"İnsani gelişme indeksinin" en alt sıralarında bulunan Sudan, Afganistan, Kongo gibi 20 ülke... Bunların 16'sı başkanlık, 3'ü yan başkanlık, sadece 1 tanesi, Etiyopya parlamenter sistemle yönetiliyor!

Araştırmada şu tespiti okuyoruz:

"Parlamenter sisteme sahip ülkeler, başkanlık sistemine sahip ülkelere göre, insani gelişmişlik indeksinde daha iyi durumdalar."

KALKINMIŞ ÜLKELER

Dünyada "İyi yönetilen" 20 ülkeden 16'sı parlamenter sistem... Aynı listesinin en altındaki 20 ülkeden 16'sı başkanlık, 3'ü yarı başkanlık, 1 tanesi parlamenter sistemle yönetiliyor.
İsviçre, ABD, Kanada, Almanya, İngiltere, Singapur gibi en refahlı 20 ülkenin 16'sı parlamenter sistemle, biri başkanlıkla; biri yarı başkanlıkla yönetiliyor, İsviçre ve Hongkong ise bu sınıflamanın dışında.
Zimbabve, Yemen, Togo, Angola gibi en yoksul 20 ülkenin 15'i başkanlıkla yönetiliyor.
Kalanı parlamenter veya yarı başkanlık...
Demek ki, başkanlık sistemi ülkeleri uçurmuyor. Hiçbir sistem sihirli değnek değildir. Kalkınma, yüzlerce faktöre bağlı farklı bir konudur.