Basın Konseyi'nin Ocak raporu

Ocak ayında, iletişim (basın) özgürlüğüne yönelik ihlaller devam etti. İletişim özgürlüğü ihlalleri konusunda, Ocak ayının en çok tartışılan konusu, ABD'den Irak'a muhtemel saldırı konusunda Türkiye'de destek bulmak amacıyla ABD'nin medyaya milyonlarca dolar para dağıttığı konusuydu. Bir başka tartışma konusu da, yaklaşan olası Irak savaşı nedeniyle Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hilmi Özkök tarafından verilen resepsiyonda, Türk basının gazetecilik mesleğini yerine getirirken ulusal çıkarları gözetme noktasında sorumluluk bilincinin önemini vurgulamasıydı. Zaman, Milli Gazete, Yeni Şafak, Özgür Gündem ve Evrensel gazeteleri resepsiyona davet edilmedi. Geçen ayın çok konuşulan konularından biri de, Çalışan Gazeteciler Günü'ydü. "10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü", basında işsiz ve sosyal haklarından yoksun gazetecilerin gündeme geldiği tartışmalara neden oldu. Türkiye'nin AB üyeliği için çalışmalarını sürdürdüğü bu dönemde yeni çıkarılan yasalar ve Uyum Yasaları'nda yapılan değişikliklere rağmen, bunların uygulamaya yeterince yansımadığı görüldü. Basın Konseyi Genel Sekreterliği'nin ulusal çapta yayın yapan basın organlarından ve Konseye gelen bilgilerden yaptığı derlemeye göre Ocak 2003'te meydana gelen önemli olaylar ve ayrıntıları şöyle: AYIN OLAYLARI ÇALIŞAN GAZETECİLER GÜNÜ Gazetecilerin "Bir Fikir İşçisi" olarak haklarını düzenleyen 212 Sayılı yasanın kabulünün 42. Yıl Dönümü "10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü" olarak kutlandı. RTÜK'TEN YAYIN DURDURMA VE UYARI CEZALARI * Altı radyoya birer ay yayın durdurma, dört ulusal TV kanalı "Star TV", "Show TV", "ATV" ve Kanal D"ye uyarı cezası verildi. 3984 Sayılı Yasanın 4756 Sayılı ile değiştirildiği 15 Mayıs 2002'den bu yana uyarı, özür cezası veren, bazen de savunma isteyen RTÜK, ilk kez yayın durdurma cezaları verdi. Aktüel Radyo (Diyarbakır), Kanal 43 (Kütahya), Radyo Söz (Bursa), Sevgi FM (Bursa), Aktüel Radyo (Diyarbakır) ve Yunus FM'in (Kahramanmaraş) yayınları "yayın ilkelerine ilişkin çeşitli bentleri ihlal ettikleri" gerekçesiyle 30'ar gün süreyle durduruldu. RTÜK ayrıca 4'ü ulusal 19 yayın kuruluşuna uyarı cezası verdi, 9 yayın kuruluşu hakkında da yasal işlem yapılmasını kararlaştırdı. Üst Kurul, Timsah 2 ve Karanlığın Ordusu filmlerini yayınlaması nedeniyle Moviemax 2'den ise savunmasını istedi. TİRAJ ÖLÇÜMÜNDE BATI STANDARDI Yay-Sat, Birleşik Basın Dağıtım ve Medya Pazarlama kuruluşları yetkilileri, Reklamcılar Derneği'nde bir araya gelerek Batı modellerine benzer bağımsız verilerle tiraj ölçüm standartlarını saptayacak bir komite kurulması için karar aldı. SORUŞTURMALAR "Radyo Dünya" Yönetim Kurulu Başkanı ve Yayın Yönetmeni Sabri Ejder Öziç HAKKINDA "Kürt Edebiyat Tarihi" başlığıyla Kürtçe yayımlanan bir program nedeniyle Adana Cumhuriyet Basın Savcılığı tarafından soruşturma açıldı. Öziç, "TRT'nin yayınlarıyla Türkiye'deki tüm dil ve kültürler kendini ifade edemez" dedi. SALDIRLAR Anadolu Ajansı (AA) Moskova Temsilcisi Remzi Özkan 21 Ocak günü Moskova'da bilinmeyen bir grup insan tarafından kaçırıldı ve kötü şekilde dövüldü. Bir mahzende dövülen gazeteci Özkan, tehdit edildi, Çeçenistan haberleriyle ilgili olarak sorguya çekildi ve filmi alındı. PROTESTOLAR Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (FIJ), Anadolu Ajansı (AA) muhabiri Remzi Özkan'ın kaçırılıp dövülmesini kınadı. FIJ, AA Moskova Temsilcisi Remzi Özkan'a yapılan vahşi saldırının sorumlularının araştırılması ve cezalandırılması için Rus yetkililerine çağrı yaptı. TOPLATMA Aylık "Tavır" Dergisi'nin Ocak 2003 sayısı, İstanbul 3 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi kararıyla toplatıldı. 1 Ocak'ta verilen toplatma kararına, cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin F tipi cezaevleri nedeniyle sürdürdüğü ölüm orucunda yaşamını yitiren Berkan Abatay ile Feride Harman'la ilgili haber ve yazılar gerekçe gösterildi. Toplatma kararı, 3713 Sayılı Terörle Mücadele Yasası'nın (TMY) 6/2. maddesine muhalefet edildiği iddiasıyla, Anayasa'nın 28. maddesi, Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun (CMUK) 86. maddesi ve 5680 Sayılı Basın Kanunu'nun Ek 1-2 maddesi uyarınca verildi. GÖZALTILAR * Yeniden Özgür Gündem" Gazetesi Ağrı Büro Temsilcisi Yusuf Abay, gazeteye ait büro 3 Ocak sabah saatlerinde arandıktan sonra gözaltına alındı. Savcılık, ifadeye gerek görmeden gazeteciyi aynı gün akşam saatlerinde serbest bıraktı. * Haftalık "Azadiya Welat" gazetesi İzmir Temsilcisi Alican Demir, 12 Ocak sabaha karşı 3.30 sularında evine yapılan baskınla gözaltına alındı. Gazeteci, aynı gün akşam saatlerinde serbest bırakıldı. DAVALAR * İstanbul'dan yayın yapan "Anadolu'nun Sesi" radyosu Genel Yayın Yönetmeni Seyfullah Karakurt'un, radyoda F tipi cezaevlerine yönelik operasyonlar ve Ulucanlar Cezaevi operasyonuna ilişkin haberlerde "halkı birbirine karşı tehlikeli olabilecek bir şekilde kin ve düşmanlığa tahrik ettiği " iddiasıyla yargılanmasına devam edildi. Karakurt, İstanbul 5 No'lu Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde (DGM) görülen davada Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 312/2. maddesi uyarınca yargılanıyor. * Göle Kaymakamı Alper Faruk Güngör, "kişilik haklarına saldırı" iddiasıyla "Kuzeydoğu Anadolu" gazetesi sahibi Fakir Yılmaz, "Yeşil Göle" gazetesi sahibi Halis Kılıç, gazetenin yazı işleri müdürü Ulviye Kılıç ve "23 Şubat" gazetesi matbaa yetkilisi Yavuz Mingan'a Asliye Hukuk Mahkemesi'nde 5 milyarlık tazminat davası açtı. Kaymakam Güngör, haberlerdeki "Tezek kokuyorlar diye köylülerin makamına alınmaması", "Yeşil Göle gazetesi yazı işleri müdürü Ulviye Kılıç'ın Kaymakamlık makamında tokatlanması" iddialarının gerçek dışı olduğunu gerekçesiyle mahkemeye başvurdu.