Basın Kanunu Taslağı Meclis'te

Amacı ''basın özgürlüğünü ve bu özgürlüğün kullanımını düzenlemek'' diye tarif edilen Basın Kanunu Tasarısı, tüm basılmış eserlerin basımı ve yayımını kapsıyor. Tasarıda, ''Yayımlanmak üzere her türlü basım araçları ile basılan veya diğer araçlarla çoğaltılan yazı, resim ve benzer eserler ile haber ajansı yayınları'' basılmış eser olarak tanımlandı. ''Basın özgürdür. Bu özgürlük, bilgi edinme-yayma, eleştirme ve eser yaratma haklarını içerir'' denilen tasarıda, bu özgürlüğün kullanımına ilişkin sınırlamalar da yine tasarıda yer aldı. Tasarıda buna ilişkin şu ifadeler yer aldı: ''Basın özgürlüğünün kullanılması ancak demokratik bir toplumun gereklerine uygun olarak; başkalarının şöhret ve haklarının, toplum sağlığının ve ahlakının; milli güvenlik, kamu düzeni, kamu güvenliği ve toprak bütünlüğünün korunması, devlet sırlarının açıklanmasının veya suç işlenmesinin önlenmesi, yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması amacıyla sınırlanabilir.'' ZORUNLU BİLGİLER Kamuoyunun oluşmasına katkıda bulunan sözlerin ve yazıların kimlere ait olduğunun bilinmesinin zorunlu olduğu belirtilen tasarıya göre, her basılmış eserde, basıldığı yer ve tarih, basımcının ve varsa yayımcının adları, varsa ticari unvanları ve işyeri adreslerinin göstermesi zorunlu olacak. İlan, tarife, sirküler ve benzerlerinde bu hüküm uygulanmayacak. Haber ajansı yayınları hariç her türlü süreli yayında, ayrıca yönetim yeri, sahibinin, varsa temsilcisinin, sorumlu müdürün ve varsa yardımcısının adları ve yayının türü belirtilecek. Tasarı uyarınca, her süreli yayının bir sorumlu müdürü bulunacak. Sorumlu müdür, birden fazla ise her birinin sorumlu olduğu bölüm belirtilecek. Sorumlu müdür olmak için, ''18 yaşını bitirmiş olmak, Türkiye'de ikametgah sahibi olmak ve devamlı oturmak, en az ortaöğretim veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olmak, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmamak'' koşulları aranacak. Sorumlu müdürün TBMM üyesi olması halinde, sorumlu müdürlüğü üstlenmek üzere müdür yardımcısı tayin edilecek. Sorumlu müdür için bu kanunda yer alan hükümler, sorumluluğu üstlenen yardımcı için de geçerli olacak. SÜRELİ YAYIN SAHİPLİĞİ Tasarıya göre, gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları da süreli yayın sahibi olabilecek. Bu durumda süreli yayın sahibi olabilmek için Türk vatandaşlığı gibi bir koşul aranmayacak. Süreli yayınların çıkarılabilmesi için kaydedilmek üzere yönetim yerinin bulunduğu yerin Cumhuriyet Başsavcılığı'na bir beyanname vermesi yeterli olacak. Süreli yayın sahibinin beyanname verdiği tarihten itibaren bir sene içinde süreli yayın yayımlanamaz veya yayımlandıktan sonra yayıma 5 yıl süreyle ara verilirse beyanname hükümsüz kalacak ve sağladığı hak ortadan kalkacak. Basımcı, bastığı her türlü yayının imzalı iki nüshasını, dağıtım veya yayımın yapıldığı gün, mahalin Cumhuriyet Başsavcılığı'na teslim etmekle yükümlü olacak. Bu yükümlülük, basılmış eserin, içerik ve biçim yönünden herhangi bir değişikliği içeren daha sonraki basımları ile tıpkı basımları için de geçerli olacak. CEZAİ SORUMLULUK Basılmış eserler yoluyla işlenen suç yayım anında oluşacak. Süreli ya da süresiz yayın yoluyla işlenen suçlardan eser sahibi sorumlu tutulacak. Süreli yayınlarda eser sahibinin belli olmaması veya yayım sırasında ceza ehliyetine sahip bulunmaması ya da yurt dışında bulunması nedeniyle Türkiye'de yargılanamaması veya verilecek cezanın eser sahibinin diğer bir suçtan dolayı kesin hükümle mahkum olduğu cezaya etki etmemesi hallerinde, sorumlu müdür veya yardımcısı sorumlu olacak. Ancak bu eserin sorumlu müdür veya yardımcısının karşı çıkmasına rağmen yayımlanması halinde, bundan doğan sorumluluk yayımlatana ait olacak. Aynı duruma süresiz yayınlarda karşılaşılması halinde yayımcı, yayımcının belli olmaması veya basım sırasında ceza ehliyetine sahip bulunmaması ya da yurt dışında olması nedeniyle Türkiye'de yargılanamaması hallerinde ise basımcı sorumlu olacak. HABER KAYNAĞI AÇIKLANMAYA ZORLANAMAYACAK Tasarıya göre, süreli yayın sahibi, sorumlu müdür, müdür yardımcısı ve eser sahibi, haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanamayacak. Basılmış eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zararlardan dolayı süreli yayınlarda eser sahibi ile yayın sahibi ve varsa temsilci, süresiz yayınlarda ise eser sahibi ile yayımcı, yayımcının belli olmaması halinde ise basımcı müştereken ve müteselsilen sorumlu olacak. DÜZELTME VE CEVAP HAKKI Süreli yayınlarda kişilerin şeref ve haysiyetini ihlal edici veya kişilerle ilgili gerçeğe aykırı yayım yapılması halinde, bundan zarar gören kişinin yayım tarihinden itibaren 2 ay içinde göndereceği suç unsuru içermeyen, üçüncü kişilerin hukuken korunan menfaatlerine aykırı olmayan düzeltme ve cevap yazısını; sorumlu müdür, varsa yardımcısı hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün içinde, diğer süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren 3 günden sonraki ilk nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlayacak. Düzeltme ve cevapta buna neden olan eser belirtilecek. Düzeltme ve cevap ilgili yazıdan uzun olamayacak. Düzeltme ve cevaba neden olan eserin 20 satırdan az, yazı veya resim veya karikatür olması hallerinde düzeltme ve cevap 30 satırı geçemeyecek. Süreli yayının birden fazla yerde basılması halinde, düzeltme ve cevap yazısı düzeltme ve cevap hakkının kullanılmasına sebebiyet veren eserin yayımlandığı bütün baskılarda yayımlanacak.