Başçı'dan vatandaşa dolar uyarısı

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, doların şu anda dünyada tek likit liman haline geldiğine ve bunun bilinmesi gerektiğine dikkati çekerek, ''TL, dolar ile yarışamaz. O yüzden TL'yi dolar ile değerlendirmeyin. Ama uyguladığımız tedbirlerle, sıkı para politikasıyla avroya karşı TL daha sağlam durabilir'' dedi.

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis Toplantısında üyelerin sorularını yanıtlayan Başçı, Merkez Bankasının bankaların bankası olduğunu, bankaların Merkez Bankasından fon, kredi sağlayabildiklerini, bunun istisnaları olabildiğini söyledi.

Başçı, o istisnaların da bazı ülkelerde ihtiyaç olursa gündeme gelebilen reeskont kredileri olduğunu belirterek, mesela Japonya'nın bunu doğrudan çok büyük şirketlere yapmaya başladığını belirtti. Başçı, ''Çünkü Merkez Bankasının muhatap alabileceği şirket sayısı çok az. Ancak bankaları biz rahatlıkla muhatap alabiliriz. Bankalar da reel sektörle muhatap olacaklar. Dolayısıyla o ilişkiyi bizim yumuşatmamız söz konusu olmalı. O açıdan değerlendirmek gerekir'' diye konuştu.

Türkiye'nin güzel bir uygulaması bulunduğunu, ihracatçı reeskont penceresini kapatmadıklarını, TL'de reeskont penceresinin şu anda kapalı olduğunu, ona ihtiyaç olmadığı için kapandığını hatırlatan Başçı, ''Ama Exim kredilerinin şöyle bir güzel tarafı var; özellikle bu kredileri biz Eximbank aracılığıyla kullandırıyoruz. TL veriyoruz, döviz alıyoruz. Öyle olunca döviz alım niteliğinde oluyor. Maliyet olarak da liborla veriyoruz Exim'e... Exim de libor artı 0,75 ile ihracatçılarımıza bunu kullandırıyor'' şeklinde konuştu.

Exim'e tanıdığımız limiti 4 milyar dolara çıkardık

Yeni çalışmalarında burada Exim'e tanıdıkları limitin 2,5 milyar dolar olduğunu, bunu 4 milyar dolara çıkardıklarını kaydeden Başçı, ''Bu yılda 3 defa verilebilir. Dolayısıyla yılın tamamı için hepsi kullanılırsa 12 milyar dolarlık bir kredi oluşturulabilir. Hiç de fena rakam değil. Oradan da eğer yine tamamı kullanılırsa Merkez Bankası rezervlerine önemli bir takviye gelecek. 12 milyar dolar civarında bir takviye gelecek. Şu anda stokta 1,5 milyar dolarlık kullanım var'' dedi.

Kredi Garanti Fonunun da kendilerinden bir talebi olduğuna işaret eden Başçı, ''(Alternatif olarak Kredi Garanti Fonunun da garantisini de kabul eder misiniz?) dediler. Bunu biz değerlendirdik ve olumlu baktık. Büyük ihtimalle karar aldığımızda diyeceğiz ki Kredi Garanti Fonunun garantisini kabul edeceğiz'' ifadelerini kullandı.

Sistemin tedirgin olmaması lazım

Bunun reel sektör açısından önemli bir adım olduğunu vurgulayan Başçı, konuşmasını şöyle sürdürdü:

''Bankalar açısından ise benim yaptığım açıklamalar aslında sistemi rahatlatıcı yönde. Açıklamalar fonlama tarafında. İstisnai durum dediğimiz durumlarda, mesela yarın... Bugün işaretini verdik. Dedik ki istisnai durumdur, demek ki yarın farklı bir şey yapacağız. Yarın sabah evet 5,75'den fonlama ihalesi açmayacağız. Ondan bir saat kadar sonra, 11 gibi bir hafta vadeli yine fon sağlayacağız. Bu sağladığımız fon maliyetinin de hemen olmasa bile, yüzde 12'nin altında oluşmasını sağlayacağız, istisnai günlerde bile... O açıdan sistemin tedirgin olmaması gerekir. Likiditeyi yine veriyoruz. En kötü ihtimalle orada yüzde 12,5 fonlama ihtimali, onun altında da yüzde 12 var. Onlar duruyor.''

Her şeyi satıp dolara dönüyorlar, dolar değer kazanıyor

Başçı, bunun döviz tarafından da TL'nin değer kaybını yumuşatıcı etki yapacağına dikkati çekerek, şöyle devam etti:

''Çünkü 5,75 gidiyor, onun yerine daha yüksek bir faiz geliyor. Bu tür günlerde gerek döviz satışları yoluyla ki, döviz satışlarını dikkatlice kullanmak gerekir, gerektiğinde kullanmak gerekir, kullandığınızda da sonuç almanız gerekir, diğer taraftan faiz aracıyla kullanarak biz Türkiye'nin satışlardan daha az etkilenmesini sağlamaya çalışıyoruz. avroya karşı TL'nin performansı nasıl, diğer gelişmekte olan ülkelere karşı performansı nasıl? Buraya bakmakta fayda var. Değerlendirirken oradan değerlendirmekte fayda var. Dolar şu anda dünyada tek likit liman haline geldi. Bunu bilmemiz lazım. İsviçre geri çekildi, 'aman kimse bana gelmesin, param değer kazanmasın' dedi. Japonya, müdahalelerle değer kazancını önlemeye çalışıyor. Geriye kaldı bir tek Amerikan doları... Onlar da aşırı para basma niyetinde şu anda olmadıkları için herkes panik halinde, satış halinde. Her şeyi satıp dolara dönüyorlar. Dolar değer kazanıyor. TL, dolar ile yarışamaz. O yüzden TL'yi dolar ile değerlendirmeyin. 'Dolar şu noktada olur, orada tutmaya çalışırız' filan demeyiz. Ama uyguladığımız tedbirlerle, sıkı para politikasıyla avroya karşı TL daha sağlam durabilir. Bu şekilde test etmek mümkün ve daha sağlıklı diye düşünüyorum.''