Baş dönmesini ciddiye alın!

Politzer Derneği (Uluslararası Kulak Cerrahisi ve Bilim Derneği) Başkanı Prof. Dr. O. Nuri Özgirgin, "Yer ayağımın altında kayıyor gibi hissediyorum", "İçim boşaldı" ya da "Dengemi sağlayamıyorum" şeklinde kendi gösteren baş dönmesi şikayetleri, kulak ağrısı, göz hastalıkları, ilaç zehirlenmeleri, düşük veya yüksek tansiyon, damar sertliği ve bazı kalp hastalıkları, kansızlık ve kan hastalıkları, mikrobik ya da beyin hastalıkları, sara ve bazı ruh hastalıklarından kaynaklanıyor olabileceğini ve yaşanan bu tip şikayetlerin mutlaka bir hekime gösterilmesi gerektiğini belirtti.

Baş dönmesinin kan şekerinin düşmesine bağlı kısa süreli kendini gösterebileceği gibi iki saat krizler halinde ya da haftalarca-aylarca kendini tekrarlayarak ciddi hastalıkların habercisi olabileceğini belirten Prof. Özgirgin "Halk arasında baş dönmesi olarak bilinen hastalık tıpta 'vertigo' olarak isimlendiriliyor. Baş dönmesi (vertigo) çok genel bir terimdir. Çok farklı nedenden kaynaklanan çeşitli tipte baş dönmesi duygusunu içine alır. Dolayısıyla bizlerin yalnızca 'baş dönmesi' yakınması ile bir sonuca ulaşabilmemiz mümkün değildir." dedi.

Baş dönmesinin, hastayı yatağa düşürerek gözlerini dahi açamayacak şiddetle olabileceğini, zaman zaman kayma hissine yol açabileceğini ya da göz kararması şeklinde görülebileceğini belirten Prof. Özgirgin, baş dönmesinin ''basit'' bir sorun olarak algılanmaması gerektiğini vurguladı. Hastanın hekime başvurduğunda baş dönmesini hastalıktan ayırt edebilmesi için hikayesiyle birlikte detaylı anlatmasının öneminin de büyük olduğunu söyledi. Prof. Özgirgin; "Hastanın, çevrenin dönmesi tarzında rotasyon hissi, sersemlik hissi, yerin ayağın altından kayıyormuş hissi, havada yürüyormuş hissi ve dengesizlik hissi gibi tariflerde bulunması önem taşıyor ve bunların her birisinin farklı bir hastalığın bulgusu" olabileceğini vurguladı.

BAŞ DÖNMESİNDE BELİRTİLERE GÖRE NEDENLER FARKLI OLABİLİR

Baş dönmesinin nedenine göre belirtilerin de farklı olabildiğini ifade eden Prof. Dr. Nuri Özgirgin, kulak hastalıklarına bağlı ve nörolojik hastalıklara bağlı baş dönmelerinin birbirinden farklı olduğunu kulakta çınlama, işitme azlığı, kulakta basınç hissi, bulantı-kusma, kulak akıntısı ve gözlerde anormal hareketlerin kulak hastalıklarına, baş ağrısı, uyuşmalar, felçler, göz hareketlerinde anormalliklerin nöroloji hastalıklarda görülebildiğini belirtti, yine baş dönmesine şiddetli bulantı ya da kusmanın da eşlik edebildiğini söyledi.

Prof. Özgirgin; "Baş dönmesi durduk yerde gelişebileceği gibi belli bir harekete bağlı olarak da ortaya çıkabilir, baş dönmesinin ne kadar süre devam ettiğinin de çok önemli. Baş dönmesinin gün boyu devam etmesi ya da bir hafta kadar görülmesi tek başına yeterli bir bulgu değil, kesin tanı konulabilmesi için daha detaylı bilgiye ihtiyaç duyulur" diyerek, çok kısa, birkaç saniye süren baş dönmelerinin sık sık tekrarlamasının, hastada günler boyu devam eden baş dönmesi yakınmasının uyanmasına sebep olabildiğini belirtti.

Hastaların hekime belirtilerini ve yaşadıklarını anlatırken çoğunlukla "şiddetle başım döndü, midem bulandı ve kustum" diyerek aradaki detayları atladıklarının tespit edildiğini söyleyen Prof.Özgirgin asıl hastalığın teşhisi ve seyri için bu detayların önemli olduğunu belirtti. Hastaların yaşadıklarını saniye saniye tüm detaylarıyla anlatmalarının önemini vurguladı ve bu detayların sonuca ulaşmadaki önemine dikkat çekti.

Prof. Özgirgin, "Eğilme, yataktan kalkar kalmaz gibi hareketle ortaya çıkan baş dönmeleri pozisyona bağlı ortaya çıkabilen bir durum ve zaman içinde şikayetler tekrarlanabilir. Meniere hastalığının da ikinci sıklıkta görülen baş dönmesi nedeni, bu durumda baş dönmesi krizler şeklinde seyreder ve sıklığı farklılık gösterebilir bir-iki saat süren krizler kişinin ruh sağlığını bozabilir, böyle durumlarda hastanede müdahale gerekebilir" dedi. Açlığa bağlı, kan şekerinin düşmesinden kaynaklanabilen geçici baş dönmeleri ile çeşitli hastalıkların bulgusu olan baş dönmesiyle karıştırılabileceği uyarısında bulunan Prof. Özgirgin, bu nedenle mutlaka hekim tarafından baş dönmesinin kesin nedeninin ortaya konması gerektiğini vurguladı.

İÇ KULAKLA İLGİLİ SORUNLAR, BAŞ DÖNMESİ NEDENLERİ ARASINDA İLK SIRADA

Halk arasında "kristallerim yer değiştirdi" tanımlaması ile kendini gösteren durumla sık karşılaşıldığını, iç kulakla ilgili sorunların baş dönme nedenleri arasında ilk sıralarda yer aldığını belirtti. Yer çekimine bağlı dengenin sağlanmasında rol oynayan kristallerin yapısının iç kulak sıvaları içinde hareket ettiğini belirten Prof. Özgirgin, kristallerin yarım daire kanallarının içine kaçması halinde baş dönmesinin gelişebildiğini anlattı. Baş dönmesinin, iç kulaktaki bir hastalığa bağlı olması halinde genellikle kulak muayenesinde bir problem görülmediğini ifade eden Prof. Özgirgin, ''Sadece orta kulak iltihaplarının iç kulağı etkilemesine bağlı baş dönmesi olması durumunda ise kulak zarında delik ve orta kulakta iltihaplanma görülebilir'' dedi.

Prof. Dr. Nuri Özgirgin, bu durumda hastada anormal göz hareketleri olabildiğini belirterek, göz hareketlerinin yönünün hangi kulağın hasta olduğuna dair ip ucu verdiğini söyledi.

BAŞ DÖNMESİNDE KİŞİNİN HEMEN OTURTULMASI GEREKİR

Tümörler hariç kulak hastalıklarına bağlı baş dönmelerinin genellikle zaman içinde kendiliğinden ortadan kalktığını ifade eden Prof. Özgirgin, bu sürenin kimi zaman 6 ay ya da 1 yıla kadar uzayabildiğini belirtti. Hekimin muayene sırasında uygulayacağı bazı hareketlerle baş dönmesinin nedeninin pozisyonel olması halinde düzelebildiğini anlattı.
Farklı nedenlere bağlı baş dönmelerinde ilaç tedavisinin yapıldığını ifade eden Prof. Özgirgin, şiddetli şikayetler durumunda hastaneye yatışın söz konusu olabildiğini söyledi. Prof. Özgirgin, tümörlere bağlı baş dönmelerinin de ancak tümörün cerrahi müdahale ile çıkarılması ile geçebileceğini vurguladı. Prof. Özgirgin, baş dönmelerine yapılacak ilk işin, kişinin hemen oturtulması veya yatırılması şeklinde olduğunu da sözlerine ekledi.