Referandum inadı nedeniyle iyice yalnızlaşan, gelir kaynaklarının neredeyse tamamına yakının kaybeden, bir de üstüne halkın büyük referandumda "evet" dediği bağımsızlıktan gelen baskılarla vazgeçen Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY), memur maaşlarını da ödeyemez hale gelince halk patladı. Maaş isyanıyla sokağa çıkan memurlara vatandalar ve bazı peşmergeler de katılınca ülke yangın yerine döndü. Dün gösterilerde 5 kişi hayatını kaybetti, 93 kişi yaralandı. Parti binaları ateşe verildi. Irak türkmen Cephesi büroları da saldırılardan nasibini aldı. AFP'nin haberine göre protestocular "Kahrolsun hırsızlar", "Barzani'ye ölüm" ve "Kahrolsun tartışmalı bölgeleri kaybeden hükümet" sloganları atıyor. Peki IKBY bugünlere nasıl geldi? IKBY'de muhalefetin önde gelen partilerinden Goran (Deşişim) Hareketi ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) güçlü olduğu Süleymaniye kent merkezinde bazı öğretmenlerin geciken maaşlar ve yolsuzluk karşıtı dün başlayan protestosu kısa sürede kitlesel gösterilere dönüştü. Bağımsızlık referandumunun ardından tartışmalı bölgelerin kontrolünü Irak hükümetine kaptırmanın sendromunu yaşayan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) sokaklar Pazartesi gününden beri hareketli. Kürdistan hükümetine karşı partilerden bağımsız kendiliğinden gelişen bir isyan hali dalga dalga yayıldı. 5 KİŞİ ÖLDÜ 93 KİŞİ DE YARALANDI: Mesud Barzani'nin lideri olduğu Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) güçlü olduğu Erbil, Zaho ve Dohuk gibi yerler Peşmerge ve Asayiş'in kararlılığı sayesinde sükûnetini korusa da Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) bölgesi Süleymaniye ve çevresindeki Halepçe, Kaladze, Ranya, Koya, Çemçemal, Tak Tak, Seyyid Sadık, Rawanduz gibi yerlerde öfke şiddete dönüştü. Birçok yerde siyasi parti ve kamu binaları saldırıya uğradı. Güvenlik güçleri ile halk arasında çıkan çatışmalarda 5 kişinin hayatını kaybettiği, yaralı sayısının 93'e yükseldiği bildirildi. Sadece Ranya ilçesinde 36'sı güvenlik güçlerinden 70 kişi yaralandı. GÖSTERİLER NASIL BAŞLADI?: Üç yıl önce Bağdat'ın, petrolün tek taraflı satışı yüzünden bütçe ödeneğini kesmesiyle başlayan ve petrol gelirlerindeki düşüşle artan mali kriz, 25 Eylül'deki referandum sonrası gelişen süreçte daha da derinleşti. Referandum sonrası Irak ordusu ve Haşd el Şaabi güçleri karşısında Kerkük gibi yerlerin kaybedilmesinin yarattığı hayalkırıklığının üzerine abluka ve yaptırımların getirdiği yeni ekonomik sıkıntılar bindi. Birkaç yıldır memur maaşlarında yüzde 50 civarında kesintiye giden hükümet, son iki ayda kesintili maaşları da ödeyemedi. Buna ilaveten hoşnutsuzluğu besleyen değişmez faktörler kötü yönetim, yolsuzluk, elektrik kesintileri, kamu hizmetindeki aksamalar… GÖSTERİLERİN ARKASINDA KİM VAR?: Öğretmenler sendikasının çağrısıyla başlayıp kontrolden çıkan gösterilerin arkasında gerçek anlamda ne bir parti ne de bir örgüt yatıyor. Hükümete yakın kaynaklar, yeni bir müdahaleye bahane yaratmak için İran ve Irak'ın olayları kışkırttığını öne sürüyor. Ancak bağımsız gözlemcilere göre büyük bir öfke birikti, buna karşın hükümet taleplere yanıt vermedi ve insanların bu belirsizlik karşısında tepki vermekten başka çaresi kalmadı. YENİ NESİL LİDERİ İÇİN TUTUKLAMA KARARI: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başsavcılığı, "Yeni Nesil Hareketi" Başkanı Şasivar Abdulvahid'i hükümet karşıtı gösterilere katılmaya çağırması ve eylemcileri kışkırttığı gerekçesiyle hakkında tutuklama kararı çıkardı. Başsavcılık tarafından yapılan yazılı açıklamada, anayasanın 221'nci maddesine göre, "parti ve kamu binalarının yakılmasına sebebiyet vermesi ve göstericilere mevcut hükümet tamamen düşürülene kadar protestolara devam etme çağrısı yapan Abdulvahid hakkında tutuklanma kararı" alındı. Açıklamada Abdulvahid'in göstericilerin duygularıyla oynadığı ve halkı kışkırttığına yer verildi. YENİ NESİL HAREKETİ'NDEN DEVİRME ÇAĞRISI: Süleymeniye kent merkezli IKBY'nin zengin iş adamlarından Şasivar Abdulvahid öncülüğündeki Yeni Nesil Hareketi, bu sabah başlayan, kısa sürede kitlesel gösterilere dönüşen hükümet karşıtı protestolara devam edilmesi çağrısı yaptı. Hareketten yapılan yazılı açıklamada, mevcut hükümet görevi bırakana kadar "gösterilerin yaygınlaştırılması ve sivil bir devrim gerçekleştirilmesi" talep edildi. Açıklamada, "Yasallığını ve meşruiyetini kaybeden hükümetin düşürülmesi için tüm vatandaşların cesur bir şekilde gösterilere katılması" çağrısı yapıldı. HÜKÜMET TELEVİZYON BASIP YAYININI KESTİ: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) muhalif NRT TV'ye halkı hükümete karşı kışkırtıp, şiddete teşvik ettiği gerekçesiyle 1 hafta yayın durdurma cezası verildiği belirtildi. NRT TV'nin Facebook hesabından yapılan açıklamada, güvenlik güçlerinin televizyonu basıp yayını kestiği, bazı çalışanlarının da gözaltına alındığı kaydedildi. GÖSTERİCİLER NE İSTİYOR: Maaş isyanı, sokakta beraberinde "Hükümet istifa" çağrılarını da getirdi. Referandumun ters tepmesi üzerine görevi bırakan Mesut Barzani'nin istifasının ardından başkanın olmadığı; bütün yolsuzluk, kayırma, istismar ve başarısızlık suçlamalarının odağındaki Neçirvan Barzani'nin daha fazla yetkilerle başbakanlığı sürdürdüğü; başkanı Erbil'den sürülmüş Kürdistan Parlamentosu'nun işlevsiz bırakıldığı, seçim tarihinin belirlenemediği ve Bağdat'la ilişkilerin belirsizliğini koruduğu umut kırıcı bir süreç yaşanıyor. En yalın talep maaşların bir an önce ödenmesi ama göstericiler bu belirsizliği bitirecek, aile, aşiret ve partilerin tekelinde yozlaşmış düzende değişikliğin önünü açacak ve Kürdistan'ı reform sürecine sokacak bir geçiş hükümetinin kurulmasını da istiyor. BAŞBAKAN İBADİ'DEN FLAŞ UYARI: Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, Kuzey Irak'taki gösterilerin bölgesel hükümetin yanlış siyasetinden kaynaklandığını belirterek; göstericilere zarar verilmesi halinde müdahalede bulunacaklarını açıkladı. İbadi, Bağdat'ta yaptığı haftalık basın toplantısında, "Kuzeydeki gösteriler, Kürdistan bölgesel hükümetinin yanlış siyasetinden kaynaklanıyor. Merkezi yönetimin görevi, ülkenin tümünü ve her yerindeki vatandaşların can ve mal güvenliğini korumak. Göstericilere zarar verilmesi halinde müdahalede bulunuruz." dedi. Başbakan İbadi, göstericilere de kamu mallarına zarar vermeme çağrısı yaptı. GORAN HAREKETİ BARZANİ'Yİ SUÇLADI: IKBY'de muhalefetin başını çeken Goran (Değişim) Hareketi, halkın sokağa çıkmasının arkasında yolsuzluk, adaletsizlik ve başarısız yönetimin olduğunu duyurdu. Goran Hareketinden iki gündür devam eden gösterilere ilişkin yapılan yazılı açıklamada, "Gösterilere başvurmak ve halkın sokaklara çıkmasının nedeni, iktidarı elinde tutan siyasi partilerin yolsuzluk, adaletsizlik ve başarısız yönetimlerinin sonucudur." denildi. IRAK TÜRKMEN CEPHESİ'NE SALDIRI: Süleymaniye kentindeki hükümet karşıtı gösterilerde Irak Türkmen Cephesi'nin de (ITC) aralarında olduğu bazı siyasi parti binalarıyla, kamu binaları ateşe verildi. ITC Erbil milletvekili Aydın Maruf, dünden bu yana devam eden gösteriler sırasında Süleymaniye'nin Kifri ilçesinde bu sabah ITC parti binasının ateşe verildiğini belirtti. Maruf, ITC binasının yanı sıra Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) parti merkezinin de ateşe verildiğini, olayda can kaybı yaşanmadığını söyledi.