Bankaların KART UYANIKLIĞI

Yeni Kredi Kartı Yasası gereği 23 Ağustos"tan itibaren kredi kartı asgari ödemelerinde yüzde 20 uygulamasına geçecek olan bankalar, şimdiden oranı yüzde 15"e çıkardı. Asgari ödemedeki artışın 4-5 milyon civarındaki kart kullanıcısını zorlayacağını düşünen bankalar, kademeli geçişteki amaçlarının "müşteriyi alıştırmak" olduğunu savunuyor.

BUGÜNE kadar genelde yüzde 10 olarak uygulanan kredi kartı asgari ödemeleri, yeni kanun gereği 23 Ağustos"tan itibaren yüzde 20"ye çıkacak. Ancak pekçok banka 15 Haziran itibariyle asgari ödeme oranını yüzde 15"e çıkardığını müşterilerine iletmeye başladı. Oranı bir anda iki katına çıkarmanın kart kullanıcısını "şok" edeceğini söyleyen bankacılar, kademeli geçişin gerekçesini de müşteriyi alıştırmakla açıklıyor.

MÜŞTERİ YENİ ÖĞRENİYOR:

5464 sayılı kanunda asgari ödemeyle ilgili iki madde yer alıyor. Madde 24"te "asgari tutar, dönem borcunun yüzde 20"sinden aşağı olamaz" deniliyor. Geçici madde 3"te ise "asgari tutar bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay yüzde 10 olarak uygulanır" ifadesi yer alıyor. Buna karşın pek çok banka bu aydan itibaren asgari tutarda yüzde 15 uygulamasına geçtiğini, hesap ekstreleri ve SMS"lerle müşterilerine bildiriyor. Yasa 23 Şubat"tan bu yana yürürlükte olsa da, pekçok tüketici bu durumdan yeni haberdar oluyor.

ERKEN Mİ DAVRANDILAR:

Bankaların 23 Ağustos"u beklemeden asgari tutar oranında artırıma gitmesi, özellikle bazı tüketici derneklerince eleştiriliyor. Tüketici Hakları Merkezi (TÜ-MER) Genel Başkanı Ömer Keser"in bu konudaki tepkisi, bazı bankaların kanunlarda açık ve net olarak belirtilen hükümleri işine geldiği gibi yorumlayarak tüketiciyi mağdur ettiği yönünde. Bankaların savunması ise, "Birden bire iki katına çıkarmak yerine, kart kullanıcısı alıştıra alıştıra yeni uygulamaya geçirmek." Yüzde 20"lik oranın pek çok kart kullanıcısını zorlayacağını belirten bankacılar, kademeli geçişin müşterilerinin aylık ödeme planlarını yeniden düzenlemesine yardımcı olacağını düşünüyor.

BDDK"NIN BİLGİSİ VAR:

Kanun maddelerine bakıldığında böyle bir geçiş dönemi görülmediğini, kanunun yürürlüğe girmesinden sonrüaki altı ay boyunca da oranın yüzde 10 olarak öngörüldüğünü hatırlattığımız bir bankacının bu konudaki açıklaması şöyle: "Yasanın ele alındığı bütün toplantılarda altı aylık bir geçiş süreci olarak öngörüldü. Bu geçiş sürecinde bankaların kredi kartı sahiplerini yeni uygulamaya alıştırması konusunda bir fikir oluştu. Bankalar da iki ay öncesinden müşterilerini hazırlamaya başladı. Bundan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu"nun da (BDDK) bilgisi var. Biz yasanın ele alındığı komisyonlarda böyle bir artırımında doğru olmayacağını ilettik. Şimdi de müşterilerimiz birden bire artan ödemelerle zorlanmasın, planlarını ona göre yapsın diye kademeli olarak artırıma gittik."

Amaç tüketiciyi disipline etmek

BANKACILARIN başından beri muhalif olduğu asgari tutardaki artış oranı, tüketiyi disipline etme amacı taşıyor. Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu"nun ilk taslağında yer almayan ancak daha sonra eklenen bu maddeye, neden ihtiyaç duyulduğu 9 Şubat Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabiî Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Raporu"nda şöyle açıklanıyor: "Kredi kartlarında hiç borcunu ödemeyenlerin yanı sıra, sadece asgari tutarları ödemek suretiyle bankalar arasında borç çevirmeye çalışan bir çok vatandaşımızın olduğu ve bu nedenle tüketiciyi disipline etmek için asgari ödeme oranının yüzde 10"dan daha yüksek oranlara taşınması gerektiği..."

5 milyon yeni kartzede doğar

BANKACILARIN "İyi niyetle konulmuş, ancak bir çok kişiyi zorlayacak" dedikleri bu maddenin kaç kişiyi ilgilendirdiği tam olarak bilinemiyor. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerilerine göre, şu anda kullanımdaki 32 milyon kartın yaklaşık yüzde 40"ı kredilendiriliyor. Ancak bankacılar bunun içerisinde taksitli alışverişlerin de bulunduğundan yola çıkarak, asgari ödemeyle borcu çevrilen kart sayısını yaklaşık 5 milyon olarak tahmin ediyor. Asgari ücret konusunda diğer ülkelerde bir sınırlama olmadığına dikkat çeken bankacılar, Türkiye"deki bu uygulamanın bu 5 milyon insanın pekçoğunu zorlayacağını düşünüyor. Bu konuda bir bankacının yaptığı değerlendirme şöyle: "Dünya uygulamalarına baktık, böyle bir örnek bulamadık. Ancak istatistikler oran yüzde 5"ten 7"ye çıktığında bile müşterinin zorlandığını gösteriyor. Bizde yapılan ise iki katı bir artış. Umarız yanılırız ama oran yüzde 20"le çıktığında zorlanan çok işi olacak."

100 YTL ödeyen 195 YTL ödeyecek

ASGARİ ödeme tutarının yüzde 10"dan yüzde 20"ye çıkması iki katı bir artış anlamına geliyor. Kanunun amacı kart kullanıcısının üzerindeki faiz riskini azaltmak. Ancak bu durum aylık ödenecek tutarın artması anlamına geliyor. Yapılan en basit hesaba göre asgari ödemesi 100 YTL olan birinin, yüzde 20"lik oranla 195 YTL ödeme yapması gerekiyor.