Balbay ve Haberal için yasal çözüm zor

Ergenekon sanıkları Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal'ı kurtarmak için formül geliştirmeye çalışan CHP'nin planlarının tutması mümkün görünmüyor.

CHP'nin Meclis'te yemin etmemesine neden olan Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal'ın tahliyesi için "KHK", "100. Madde'de değişiklik", "Adalet Bakanlığı genelgesi", "Yargıtay'ın devreye girmesi" gibi birçok yasal formül aranıyor. Ancak tüm bu seçeneklerle çözüm pek de mümkün görünmüyor.

CHP, "Ergenekon" sanıklarından Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal'ın Meclis'e gelebilmesi için bazı öneriler gündeme getirdi.

Yapılan çalışmalar sonunda CHP'nin gündeme taşıdığı başlıklar, tek tek değerlendirerek, bunların hukuki sakıncaları ortaya konuldu.

Ankara'da şimdi tutuklu vekillere Meclis yolunu açacak muhtemel çözüm yolları ve bunların yaratabileceği hukuki sakıncalar tartışılıyor.

KANUN YARARINA BOZMA

CMK'nın 309. Maddesi'nde "soruşturma veya kovuşturma devam ederken milletvekili seçilen tutuklu, şüpheli veya sanıkların salıverilme istemlerinin reddi kararları hakkında da bu maddenin birici fıkrası hükmü uygulanır" ibaresi eklendiğinde sorun çözebilir.

Maddede böyle bir düzenleme olmadığı için daha önce Hurşit Tolon ve Mehmet Haberal'ın tahliye taleplerinin kabul edilmesi üzerine talepte bulunulmuş ancak bu talep Adalet Bakanlığı tarafından reddedilmişti.

Düzenlemenin hayata geçmesi durumunda üç önemli sıkıntı gündeme geliyor. Bu problemler şöyle:

* Yargıtay, temyiz incelemesi sırasında son sözü söyleyecek kurum. Dolayısıyla vereceği karar ihsası rey anlamı taşıyacak.

* Yargıtay'ın vermiş olduğu karar, yargının tarafsızlığı ve bağımsızlığına gölge düşürüp, aykırılık taşıyacak.

* Yargıtay, dava hakkında hangi kararı verirse versin, bu karar kamuoyunun bir kesimini tatmin etmeyeceği gibi, siyasi tartışmalara da neden olacak.

100. MADDE DEĞİŞİKLİĞİ

CMK'nın 100. Maddesi'nin değiştirilmesiyle ilgili talepte ise "milletvekilleri hakkında bu hüküm uygulanmaz" şeklinde bir ekleme yapıldığı takdirde de bu durum "Anayasa'nın eşitlik ilkesi"ne aykırı olabilecek. Düzenlemeyle hem 'Ergenekon' hem de KCK şüphelilerilerinin tahliyesi sözkonusu olacak.

Ancak başta terör örgütü PKK'nın Kandil sorumlusu Murat Karayılan olmak üzere birçok kişinin de bu düzenlemeden yararlanmasının önü açılacak.

YARGITAY'IN DEVREYE GİRMESİ

CMUK'un 267 ve devamı maddelerine "milletvekili seçilen tutukluların itirazları Yargıtay ilgili dairesi tarafından incelenerek karara bağlanır" şeklinde bir hüküm de eklenebilir. Böyle bir düzenleme Yargıtay'a "Davayı gören mahkeme bu kişileri tahliye etmedi, sen tahliye et" kararını ihsas ettireceğinden, Yargıtay üzerinde tahliye yönünde karar vermesi gerektiği gibi baskı hissedecek.

Yargının siyasi bir olay nedeniyle ciddi şekilde yara almasına sebep olacak bu durum, bir baskı oluşturacak. Ayrıca birçok teröristin de milletvekili olarak Meclis'e girmesinin yolunu açacak.

ADALET BAKANLIĞI GENELGESİ

Adalet Bakanlığı'nca bir genelgenin çıkartılması da Anayasa'nın 90. Maddesi'nde yapılan bir değişikliğin hakim ve savcılara hatırlatılması anlamına geliyor.

Anayasa'nın 138. Maddesi'nde "hiçbir organ, makam, mecii veya kişi yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunumaz" deniliyor. Dolayısıyla yargı yetkisi ile ilgili konularda herhangi bir genelge çıkartılamıyor.

Öte yandan, genelge çıkarma yetkisi Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) ait. Ancak tutuklamanın tamamen yargının yetkisinde olması nedeniyle, HSYK'nın bu durumda bir genelge çıkarması mümkün değil.

KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME

Sorunun Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile çözülebileceğine yönelik bazı görüşler de ileri sürülüyor.

Oysa Anayasa'nın 91. Maddesi'nin ilgili fıkrasında, yetki sadece TBMM tarafından Bakanlar Kurulu'na veriliyor. Ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasa'nın 91. Maddesi'nin ilgili fıkraları uygulanabiliyor.

Dolayısıyla kişi hürriyeti ve güvenliği ile ilgili konularda KHK ile düzenleme "Anayasa'ya aykırılık" teşkil ediyor.

YASAL ÇÖZÜM ZOR

Sonuçta siyasi uzlaşma dışında olabilecek tüm yasal düzenlemeler gözden geçirildi. Taraflar arasında çözüm yolları aranırken; yasal düzenleme zemini ilk aşamada zor görüyor.