Bakan Güler İsrail'e niçin gidemedi?

Zaman gazetesinden Ramazan Solak-Emine Dolmacı'nın haberine göre dün basına yansıyan bazı haberlerde ‘İsrail yönetiminin isteği üzerine’ Bakan Güler’in gezisinin eylül ayının ilk haftasına ertelendiği öne sürülmüştü. Ertelemeye gerekçe olarak ise intihar saldırıları sonrası son günlerde bölgede tırmanan gerilimle birlikte, Arap ülkelerinin Türkiye’ye yönelik talepleri gösterilmişti. Çarşamba günü Filistin, Yemen, Lübnan ve Ürdün büyükelçileriyle bir araya gelen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Sami Demirbilek, Bakan Güler’in İsrail ziyareti sırasında fiyat ve miktar gibi unsurlar yer almayacağı, iki ülke arasında alım satıma dair bir çerçeve anlaşması imzalanacağını belirtmişti. Demirbilek, “Görüşmeler kilitleneceğine çerçeve anlaşmayı imzalıyoruz, dolayısıyla İsrail’in fiyat ve miktar konusunda görüşmeye başlama mazeretini ortadan kaldıralım, onların ciddiyetini görelim dedik. Yani her iki tarafın Türkiye ve İsrail’in konu hakkında ciddi olmadığı gibi suçlamaları kaldırmak istiyoruz.” diye konuşmuştu. Türk tarafının İsrail’in alacağı suyun miktarı ve fiyatı konusunda bir gösterge bulmaya çalıştığını ifade eden Demirbilek, İsrail tarafının ise bir çerçeve anlaşma olmadan fiyat ve miktar konusunda müzakerenin bir manası olmadığını savunduğunu belirtmişti. Arap ülkeleri büyükelçileriyle yapılan görüşmede, Cumhurbaşkanı Özal’ın ‘Barış Suyu Projesi’ de taraflarca gündeme getirilmişti. İsrail'in ‘çerçeve anlaşması’ ısrarı üzerine anlaşmayı imzalamak için Bakan Güler'in 20–21 Ağustos'ta İsrail'e resmi ziyarette bulunması kararlaştırılmıştı. İsrail'e Manavgat’tan yılda 50 milyon metreküp olmak üzere en az 5 yıl boyunca su satılması öngörülüyor. Görüşmelerin son aşamasında, Türkiye'nin suyun metreküpüne 23 cent istediği; ancak daha sonra bu rakamın en az 5 cent indirildiği yolunda haberler basına yansımıştı. Taşıma ve arıtmayla birlikte toplam maliyet rakamının 50 centi aşması bekleniyordu. Jerusalem Post'ta geçtiğimiz ay yer alan bir haberde, Türkiye’den İsrail’e yılda 50 milyon metreküp su satışıyla ilgili 20 yıllık bir anlaşmanın bu ay imzalanacağı öne sürülmüştü. Manavgat Suyu'nun, tanker gemilerle İsrail’in Aşkelon Limanı’na taşınması planlanıyor. Bu konuda ise taşımanın, inşa edilecek yeni tankerlerle mi yoksa eski tankerlerin dönüştürülmesiyle mi yapılacağı tartışılıyor. 1999 yılı sonlarında tamamlanan Manavgat Suyu projesiyle Türkiye, İsrail’in yanı sıra Filistin, Ürdün ve su darlığı çeken diğer bölge ülkelerine de su satmaya sıcak yaklaşıyor. Proje TÜrkiye'ye yaklaşık 150 milyon dolara mal olmuştu. 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın Barış Suyu projesi kapsamında Manavgat'ın yanı sıra Seyhan ve Ceyhan gibi nehirlerin suyunun Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerine kadar götürülmesi öngörülmüştü.