Bakan Bey sözünü tut!

Müze, antik kent ve tapınaklara giriş ücretlerini kapsayan ören yeri gelirlerine, 1998 yılından bu yana görev yapan Suat Çağlayan dışındaki tüm kültür ve turizm bakanları göz dikti. Mesut Yılmaz başbakanlığındaki 55. Hükümet'in DSP'li Kültür Bakanı İstemihan Talay, ören yeri gelirlerinden yerel yönetimlere verilen yüzde 40'lık payı, 22 Temmuz 1998'de yüzde 5'e düşürdü.

Çelik el koydu
Ardından AK Parti'li Hüseyin Çelik, Kültür eski Bakanı Suat Çağlayan ile İzmir Valisi Vali Alaaddin Yüksel arasında imzalanan ve ören yeri gelirlerinin yüzde 40'ını İzmir'e veren anlaşmayı 6 Ocak 2003'te iptal etti. İzmir'in 3 trilyon lirasına el koydu. AKP Hükümeti'nin ikinci Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu da, 15 Nisan 2003'te Denizli ve Aydın'ın yılda 5 milyon YTL tutan ören yeri gelirlerinin Ankara'ya gönderilmesi talimatını verdi.

1 yıl 16 gün geçti
Ve Kültür ve Turizm Bakanı Attila Koç, uyarılarımız üzerine 2 Nisan 2005 günü Senegal'de Yeni Asır Aydın Temsilcisi Atila Karpınar'a yaptığı açıklamada, ören yeri gelirlerinin tamamının yerel yönetimlere bırakılacağını, bu konuda yasa tasarısı hazırlanması için bürokratlarına talimat verdiğini söyledi. Gelirlerin Ankara'da toplanmaya başlamasından sonra ören yerlerinin bakımsız ve harap hale düştüğünü belirten Koç, "Bu iş böyle gitmez. Valiliklerle özel sözleşmeler imzalanarak bu paraların tarihi yerler ve müzelerimizin bakımı için kullanılmasını sağlayacağız. Arkadaşlarımız gerekli çalışmaları başlattı. En kısa sürede bu karar çıkacak ve ihtiyaçlar bakanlıktan para gelmesi beklenmeden valilerimizin gözetiminde ören yerleri için harcanacak" demişti. Ancak bu sözün üzerinden 1 yıl 16 gün geçmesine rağmen bu konuda herhangi bir gelişme yaşanmadı.

Turist sayısı azaldı
Para alamayan belediyelerin ören yerlerinin temizlik ve bakımlarını yapamaması yüzünden bu yerlere gelen turist sayısı azaldı. 2004 yılında 16 milyon YTL olarak gerçekleşen ören yeri gelirleri, bilet ücretlerindeki artışa rağmen 2005'te yaklaşık 14 milyon YTL'ye düştü. Ege'deki ören ören yeri gelirlerinden belediyelere yüzde 5 civarında pay veriliyor. Gelirin yüzde 95'i Ankara'ya gönderiliyor ve Döner Sermaye İşletmeleri'nde biriktiriliyor. Daha sonra da çeşitli kültür etkinliklerine buradan para aktarılıyor.

Pamukkale ayrıcalıklı
Pamukkale girişinden elde edilen 5 milyon YTL ise özel anlaşma gereğince Koruma Amaçlı Pamukkale İmar Planı Projesi için harcanıyor.
Kültür ve Turizm Bakanı Koç'un 2006 Turizm Sezonu'nu açtığı Bergama'nın tarihi sağlık merkezlerinden Asklepion, Akropol ve Kızılavlu, temizliğine yeterli para ayrılamadığı için bakımsız duruyor. Yerel imkanları ile ören yerlerinin bakım ve temizliğini yapmaya çalıştıklarını, ancak gelirlerinin kısıtlı olduğunu söyleyen Bergamalı turizmciler, "Bergama'ya önceki yıllarda bir milyon civarında turist geliyordu. Geçen yıl bu sayı 500 bine düştü. Turistlere örenyerlerinde bazı imkanları sunmak gerekir. Ancak Kültür Bakanlığı bu konularda yeterince çalışma yapmıyor" dediler.
Bölgelerinde ören yeri ve antik kent bulunan belediyelerin başkanları da Bakan Koç'un geçen yıl verdiği söze rağmen ören yeri gelirlerinden ve müzelerden sadece yüzde 5 pay alabildiklerini, Ankara'da acentelere satılan indirimli toplu biletlerin payından ise belediyelere hiç para gönderilmediğini söylediler.

BAŞKANLAR NE DEDİ?
Raşit Ürper (Bergama Belediye Başkanı-AKP): Bakanlık buraya sadece kulübelerini koyuyor ve bilet kesip, parayı cebine koyuyor. Madem ki paylarımız yüzde 40'tan yüzde 5'e düşürüldü; bakanlıktan bu 3 ören yerini bize tahsis etmesini istiyorum. Buradan gelecek gelirleri de aynı yerin restorasyonunda harcamak koşuluyla yerel yöneticilere verilmesini talep ettim. Bize sadece müze gelirlerinden yüzde 5 veriliyor. Vefa Ülgür (Selçuk Belediye Başkanı-CHP): Kültür ve Turizm Bakanlığımızın desteği ile Efes'te önemli projeler geliştiriliyor. Ören yeri gelirlerinin tamamının yerel yönetimlere bırakılması halinde yerel hizmetlerin daha fazla olacağına ve hızlanacağına inanıyorum. Biz yine de para alıp almadığımıza bakmadan Efes'e hizmet vermeye çalışıyoruz.

Hakkı Eser (Aydın İl Genel Meclisi Başkanı-AKP): Yerel zenginliklerimizin yine yerelde kalmasından yanayız. Aydın'daki ören yeri gelirlerinin Aydın'da bırakılmasını istiyoruz. Bu beklentimiz devam ediyor. Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Atilla Koç'un görevi süresi içinde bunu gerçekleştireceğine inanıyorum.

Ali Güngör (Salihli Sart Belediye Başkanı AKP): Manisa'da ören yerleri arasında en çok ziyaretçi alan belde biziz. Sart Harabeleri'ni geçen yıl 6 bin 503 yerli, 32 bin 364'ü yabancı olmak üzere 38 bin 867 turist ziyaret etti. Beldenin bakımı ve temizliği için belediye olarak önemli hizmet veriyoruz. Ancak yüzde 5 hesabı ile bize yılda 3 bin YTL düşüyor. Oysa burada biriken 69 bin YTL'nin tamamı bizde kalırsa daha iyi hizmet verebiliriz. Bu para ile ören yerlerinin ışıklandırılarak belediyelere bırakalması gerekiyor. Çünkü hizmetin büyüğünü biz yapıyoruz.

2005 ÖREN YERİ GELİRLERİ
İzmir 5.900.000 YTL
Aydın 558.000 YTL
Muğla 2.198.000 YTL
Denizli 5.000.000 YTL
Çanakkale 400.000 YTL
Manisa 108.000 YTL
Balıkesir 7.000 YTL
Uşak 5.300 YTL
Toplam 14.176.300

'Torba kanun' ile tırpalanmıştı
55. Hükümet'in Kültür Bakanı İstemihan Talay döneminde, 'torba kanun' denilen yöntemle, yani bir çok kanunu içeren pakette yer alan bir madde ile ören yerleri gelirlerinden yerel yönetimlere ayrılan yüzde 40'lık pay 1998 yılında yüzde 5'e düşürüldü. 22 Temmuz 1998'de 4369 numarasıyla yayınlanan kanunun 81. maddesinin G bendinde, şifre gibi ifadeler kullanılarak, "Belediye Gelirleri Kanunu'nun mükerrer 97. maddesinin a fıkrasında yer alan " ... müzelerin giriş ücretlerinin yüzde 40'ı" ibaresi " ... müzelerin giriş ücretlerinin yüzde 5'i" şeklinde değiştirildi. Yani ören yerlerinden belediyelere ayrılan pay bir anda yüzde 87.5 oranında azaldı. Bu yüzden belediyeler ören yerlerine hizmet veremez hale geldi.

Yeniasır