Bahçendeki çiçeğe artık reçeteyle ilaç

Sebze-meyvede ilaç kalıntısı sorununu çözmek, ilaç kullanımını kontrol altına almak amacıyla tarımsal ilaç satışına getirilen ''reçete'' zorunluluğu, evinin önünde çiçek, sebze, meyve yetiştiren, hobi bahçesi bulunan ''amatör çiftçileri'' de kapsıyor. 

Bitki koruma ürünlerinin reçeteyle satılması zorunluluğu nedeniyle, hobi bahçesi bulunanlar, evinin bahçesinde meyve ağacı, çiçek yetiştirenler, ''amatör çiftçilere'' de tarım ilacı alabilmeleri için reçete gerekecek.

Amatör çiftçiler de evlerinin önündeki sebze-meyve bahçelerinde kullanacağı tarım ilaçlarını ancak reçete yazdırdıktan sonra alabilecek. Özellikle evlerinin önündeki bahçelerindeki çiçekler, güllerdeki hastalık ve zararlılar için önceden, tarımsal ilaç satan bayilerden veya hiper-süper marketlerin bitki-çiçek reyonlarından bu ilaçları tavsiye üzerine alan ''amatör çiftçiler''in, artık, tarım il ve ilçe müdürlüklerindeki ziraat mühendislerine ücretsiz veya özel tarım danışmanlarına ücret karşılığı reçete yazdırması gerekiyor. 

Tarımsal ilaçlara reçeteyle satış zorunluluğu getirilmesi, ilaçların çevre ve insan sağlığına olumsuz etkisi nedeniyle olumlu karşılanırken, alınan ilacın yanlış uygulanması riskinin devam etmesi nedeniyle eksik bulunuyor. Reçetelerin, vatandaşın hastalık beyanına bağlı olarak yazılıyor olması da eleştiriliyor. 

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, sebze-meyvede ilaç kalıntısı sorununu çözmek, ilaç kullanımını kontrol altına almak amacıyla tarımsal ilaç satışına ''reçete'' zorunluluğu getirirken, buna ilişkin yönetmelik, Resmi Gazete'nin 12 Şubat 2009 tarihli sayısında yayımlandı. 

Yönetmelikte, bitki koruma ürünü, ''Tüm zararlı organizmalara karşı bitkileri ve bitkisel ürünleri korumak veya bu tür organizmaların etkilerini engellemek, besin maddesi dışında bitkilerin yaşam fonksiyonlarını etkilemek (büyüme düzenleyicileri gibi), istenmeyen bitki veya bitki kısımlarını yok etmek, istenmeyen bitki gelişimini kontrol etmek veya önlemek amaçları çerçevesinde, bir veya daha fazla aktif madde içeren bir formülasyon halinde kullanıcıya sunulan, aktif madde ve preparatlar'' olarak tanımlandı.

Reçete ise yönetmelikte belirtilen kişiler tarafından yazılacak ve reçetede bitki koruma ürününün ismi, dozu ve miktarı ile gerektiğinde uygulamaya hazırlama ve kullanım şekli belirtilecek, tarih ve hazırlayan kişinin imzası bulunacak.

Reçete talebinde bulunulduğunda, reçete yazacak kişi tarafından yapılan değerlendirme sonucunda bir bitki koruma ürünü veya bir mücadele yöntemi tavsiye edilecekse ilgili mevzuata, zirai mücadele teknik talimatlarına uygun olarak reçete düzenlenecek. Reçete yazacak kişi tarafından teşhisi yapılamayan zararlı organizma, teşhisinin yapılması için en yakın üniversite veya araştırma enstitüsüne gönderilecek, teşhis sonucuna göre reçete yazılacak.

Yönetmeliğe göre, bakanlıktan reçete yazma yetki belgesi almayan kişiler, reçete yazamayacak. 

Reçete yazma yetkisi olan kişiler ise yönetmelikte şöyle sıralandı:

''Zirai mücadele ve tarımsal araştırma enstitülerinde, il ve ilçe müdürlüklerinde görevli ziraat mühendisleri, ziraat fakültesi bitki koruma bölümlerinde görevli öğretim elamanları, bakanlıkta sözleşmeli personel olarak görev yapan ziraat mühendisleri, kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi devlet teşekkülleri, kooperatifler, üretici ve çiftçi birlikleri ve ziraat odaları gibi kuruluşlarda çalışan bitki koruma ürünü satış belgesine sahip elemanlar dışındaki ziraat mühendisleri,resmi ve özel kuruluşlarda çalışan ziraat mühendisleri, bakanlıktan sertifika almış danışman ziraat mühendisleri ve serbest çalışan ziraat mühendisleri, il müdürlükleri bitki koruma şube müdürlükleri ile ilçe müdürlükleri bitki koruma hizmetlerinde görevli ziraat teknisyeni ve teknikerleri, sadece tütünlerde kullanılan bitki koruma ürünlerini reçeteye yazmak üzere resmi ve özel kuruluşlarda görevli tütün teknoloji mühendisleri.''

İLAÇ REÇETELİ, UYGULAMA SERBEST

Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü yetkilileri, bitki koruma ürünü olarak adlandırılan tarımsal ilaçların insan sağlığına ve çevreye olumsuz etkilerine dikkat çekerek, bu olumsuz etkilerin en aza indirilmesi açısından bu ürünlerin kontrollü kullanmasının gereğine vurguladılar.

Bakanlık yetkilileri, Türkiye'de ilaçların yanlış kullanımı, saklanması nedeniyle her yıl önemli sayıda, ölüme varan ilaç zehirlenmesi olayı yaşandığını hatırlatırken, amatör çiftçiler dahil çiftçilerin ihtiyaç duydukları ilaçları, tarım il ve ilçe müdürlüklerinde görevli ziraat mühendislerine ücretsiz veya özel tarım danışmanlarına ücret karşılığı yazdırabileceklerini söylediler.

Verilen bilgiye göre, bakanlık şimdiye kadar 6 bin 500 kişiye tarımsal reçete yazma konusunda eğitim ve yetkilendirme belgesi verdi.

Zirai ilaç kullanımının kayıt ve kontrol altına alınması için ayrıca, ilaç bayilerine yönelik de bazı düzenlemeler yapılmıştı. Tarım alanında eğitim almış ve bakanlığın yapacağı sınavda başarılı olanlar, bitki koruma ürünü satışı için bayilik yetkisi alabiliyor. Bakanlığın, tarımsal ilaç bayiliği için geçen yıl açtığı ilk sınava 3 binden fazla kişi girmiş ancak 26 kişi başarılı olmuştu. Bu yıl 26 Nisan'da yapılan sınava ise 2 bine yakın kişi başvurdu.

Bakanlığın tarımsal ilaç bayiliği yetki belgesi için sınavda başarılı olma şartı getirmesine, ziraat mühendisleri meslek örgütleri karşı çıkıyor. Bunun için idari yargı yoluna da gidildi.

Bakanlığın, tarımsal ilaç bayiliğine ilişkin yönetmeliği yeniden ele aldığı öğrenildi. Yeni yapılacak düzenlemeyle bayilik için sınav şartının, ziraat fakültesi bitki koruma bölümü mezunları için hafifletilmesi ve sınavda başarılı olmak için gerekli puan seviyesinde değişiklik yapılması öngörülüyor.

Yetkililer, bazı ülkelerde, sistemik olmayan ilaçlar ile fümügantların reçetesiz satılabildiğini, Türkiye'de tarımsal ilaçların satışının kayıt altına alınması halinde Türkiye'de bazı bitki koruma ürünlerinin satışına zamanla esneklik getirilebileceğini söyledi.

Bakanlık, ilaç satışlarının kayıt ve kontrol altına alınmasından sonra, uygulamayı da kontrol altına almak için yönetmelik hazırladı. Bu yönetmelik uyarınca, bakanlıktan uygulama sertifikası alanlar anacak tarımsal ilaç uygulaması yapacak. Bu sertifikanın alınması için düzenlenecek eğitim çalışmalarına katılınması ve başarılı olunması gerekiyor.

Böylece, bahçe bakım, ilaçlama işlerinin ziraat mühendislerinin sorumluluğunda özel şirketlere yönlendirilmesi öngörülüyor.

EMİNE TEYZE, İLAÇ ALAMADI

Bu arada, 4 dönümlük bahçesi için ilaç almaya gelen Emine Ersoy, reçetesi olmadığı için ilacını alamadı. Emine Ersoy (69), Gölbaşı'nda Haymana yolunda Velihimmet yöresinde evlerinin önünde 4 dönümlük bahçelerinin bulunduğunu, bahçede 40 kök meyve ağacı olduğunu ayrıca aile ihtiyaçları içen sebze yetiştirdiklerini belirterek, şunları söyledi: 

''Ağaçlarda ballanma oldu. Reçete yazdırmak için ziraat fakültesine gittim. Ağaçların durumunu anlattım. benim anlatmama göre ilaç yazacaklardı. Ama hocalara henüz reçete gelmemiş. Bir kağıda yazdılar verdiler. Ama reçete olmadığı için bayiler ilacı vermedi. Şimdi tarım il müdürlüğüne gidip ilaç yazdırmam gerekiyor. İlacı alınca oğlum ilaçlama yapacak. Nasıl tarif ederlerse öyle yapacağız.''