Bağış yerine satış! Hepsinin bahanesi aynı... Türk Böbrek Vakfı'nın telefonları susmuyor

Tüm dünyada ve ülkemizde organ bağışı konusunda çalışmalar yürütülüyor, insanlara bu konuda bilgi veriliyor. Yanlış bilinenler düzeltiliyor. 

Türkiye’de, böbrek ve böbrek sağlığı denilince akla gelen ilk kuruluş olan Türk Böbrek Vakfı, 1985’ten bu yana toplumu bilinçlendirmek adına farklı projeler üretiyor. Ancak ekonomik sorunlar yaşayan kişiler, sosyal medya ve telefon yoluyla Türk Böbrek Vakfı’na başvurarak böbreğini satmak istiyor.

"Düşüremiyoruz"

Türk Böbrek Vakfı Başkanı Timur Erk, “Organ bağışı konusunda son derece sistemli çalışmalar yürüterek bir bilinç yaratmayı hedeflesek de, organlarını satmak için başvuranların sayısını düşüremiyoruz” diyor. 

Saatler süren 'vazgeçirme" çabası

Türk Böbrek Vakfı sitesinde yer alan bilgilere göre, Erk, neredeyse her gün gelen “Böbreklerimi satmak istiyorum” başvurularını azaltamadıklarını belirtiyor. Özellikle telefonla iletişim kuranların vakıf yöneticileri tarafından bilgilendirilerek, bu kararlarından vazgeçirilmeye çalışıldığını söyleyen Erk, “saatlerce konuştuklarını ancak telefon konuşması bittiğinde kişinin ne kadar ikna olduğu konusunda şüphe duyduklarını” belirtiyor.

Suç olduğunu bilmeyenler var

Yasalardan habersiz ve maddi güçlükler içinde olan insanların, bu durumun suç olduğunu bilmeden arayışa girdiğini belirten Erk, organ nakliyle ilgili süreci şöyle anlatıyor:

* Ülkemizde organ naklinin iki şekilde yapılması yasaldır; birinci yol, canlı vericiden 4. dereceye kadar kan bağı olan akrabalar arasında yapılan bağış ile akraba dışı ancak Sağlık Bakanlığı etik kurulları tarafından onaylanmış kişiler arasında yapılan bağıştır (T.C. Sağlık Bakanlığı, Organ ve Doku Nakli Yönetmeliği). İkinci yol, beyin ölümü gerçekleşmiş kadavradan yapılan bağışla yapılan nakildir (2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması ve Saklanması Hakkında Kanun).

Bu yolların dışında organ nakli ve organ ticareti yapılması kesinlikle yasaktır ve suçtur.

* Yasalar; 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 91. Maddesi’nin 1. Fıkrası’na göre, “Hukuken geçerli rızaya dayalı olmaksızın, kişiden organ alan kimse, beş yıldan dokuz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun konusunun doku olması halinde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.”

Aynı kanunun 3. Fıkrası’na göre, “Organ veya doku satın alan, satan, satılmasına aracılık eden kişi hakkında, birinci fıkrada belirtilen cezalara hükmolunur.” Bir diğer ifade ile sadece organ ticareti yapan taraflar değil, bu ticarete yardımcı olan, yol gösteren ve yönlendirenler de suçludur.

Böbreklerini satıp para kazanmak veya ailesine destek olmak isteyen kimselerin bu hayalleri suç ve risk taşımaktadır.”