'Bağdat ve Erbil geri çekilmeyle yüzleşmeli'

Uluslararası Kriz Grubu (International Crisis Group - ICG) son raporunda Amerikan ordusunun çekilmesiyle Irak'ta federal hükümet ve bölgesel Kürt yönetimi arasında yaşanabilecek gerilime dikkat çekiyor.

Rapora göre, Irak'ta yeni kurulan koalisyon hükümeti, ülkenin Arap ve Kürt nüfusları arasındaki gerilimi çözmek için bir fırsat.

Ancak gerekli adımlar atılmaya başlanmazsa, Amerikan ordusunun çekilmesiyle bu gerilim çatışmaya dönüşebilir.

ICG'nin Orta Doğu programının direktörü Robert Malley, "Bağdat ve Erbil koalisyon hükümetinin yarattığı fırsatı kullanmalı" diyor ve ekliyor: "Amerikan ordusu çekilmeye başladıkça ülkedeki güvenlik durumu kötüleşebilir, dolayısıyla federal ve bölgesel hükümetlerin hemen harekete geçmesi lazım."

Raporda, Irak hükümeti ve bölgesel Kürt hükümeti arasındaki başlıca gerilim noktaları Kürdistan'ın iç sınırları, ülkenin hidrokarbon ve gaz kaynakları ile bunlardan elde edilen gelirin paylaşılması ve iktidarın paylaşılması.

Kerkük'e özel statü verilebilir

Kürdistan'ın iç sınırı konusundaki temel sorun, üzerinde uzlaşılamayan bölgeler.

Bunların başında ise zengin petrol kaynaklarına sahip Kerkük kenti var.

ICG, raporunda 2005 anayasasında bu anlaşmazlığın giderilmesiyle ilgili yöntemin belirlendiğini ancak tarafların bu yöntemi farklı yorumlaması ve gerekli siyasi iradenin olmaması nedeniyle, şimdiye kadar adım atılmadığını söylüyor.

Raporda, Kerkük'ün geçici bir süre için özel statüye sahip olması önerisi yapılıyor.

Bu durumda, Kerkük Bağdat'a da, Erbil'e de bağlı olmayacak, kentin yönetiminde etnik ve dini gruplar adil bir şekilde temsil edilecek.

ICG, koalisyon hükümetinin bu planın gerçekleştirilmesi için bir fırsat olduğunu vurguluyor.

Halk ayaklanmaları Irak'a ulaşabilir

Raporda ayrıca tartışmalı bölgelerde, ABD öncülüğünde ortak güvenlik önlemleri alınmasının, Erbil ve Bağdat'a bağlı güçlerin birlikte arama noktaları oluşturması ve devriye gezmesinin gerilimi düşürdüğü yazılıyor.

Ancak ICG'nin Orta Doğu programının yardımcı direktörü Joost Hiltermann Amerikan "ordusunun varlığı vatandaşlara bu durumun sürdürülebilir olmadığını ve bir anlaşmaya varılması gerektiğini hatırlatıyor" diyor.

ICG, anlaşmaya varılana kadar ortak güvenlik uygulamalarının devam etmesi gerektiğini söylüyor ve Kürt güvenlik güçlerinin ülkenin federal güçlerine eklemlenmesi çağrısını yapıyor.

Raporda, ülkede son zamanlarda yaşanan protestoların, Arap ülkelerini etkisi altına alan devrim dalgasının Irak'a da ulaşabileceğini gösterdiği söyleniyor.

ICG'ye göre, hem Bağdat hükümeti hem de Kürt bölgesel yönetimi göstericilerin daha iyi kamu hizmeti verilmesi talebini karşılamalı.

Eğer bu talep karşılanmazsa, huzursuzlukların artma ve yayılma riski olduğu uyarısı da yapılıyor.

Rapor son olarak, Bağdat ve Erbil hükümetlerine şu soruları soruyor: "Hedeflerine sorunları sürüncemede bırakarak ya da şiddet kullanarak ulaşamayacaklarını fark edecekler mi? Yoksa her iki tarafın da istemediği ve sonuçlarını kontrol edemediği şiddet olaylarının yaşanmasıyla mı harekete geçecekler?"