Aziz Yıldırım ve Erman Toroğlu o gece 'Granna' gemisindeydi

Geçen Mayıs ayında İsviçre'nin Luzern şehrinde küçük bir gurup insan biraraya gelip, akşam yemeği yedi.
Bu yemek çok fazla insanın dikkatini çekmedi. Google'a girip bu yemek hakkında bilgi bulmak isterseniz bulamazsınız.
Ama yemeği düzenleyen kişinin adını yazarsanız sayısız sayfa açılır önünüzde.
O gecelemeli düzenleyen adamın adı Craig Thompson'du…
Craig Thompson Loş Angeles merkezli bir marketing şirketinin elemanıydı.
O akşam dünya futbolunda bir devrimin 30'cu yıldönümü kutlamak içine biraraya gelmişlerdi.
Onlar “Granma” adlı tekneyle Küba'ya çıkıp devrimi gerçekleştiren insanlar gibiydi.
Bundan 30 yıl önce dünya futbolunun kaderini değiştirmek üzere o gemiye binmişlerdi.
Çeşitli yerlerden gelmişlerdi…
O güne tekrar dönmek üzere küçük bir ara verip şimdi bu geceye bakalım.

Bu gece bir devrimin 30'uncu yıldönümü törenleri başlıyor

Futbol dünyasının en önemli olayı olan Avrupa Şampiyonlar Ligi 2022-23 Sezonu bu akşam oynanacak çok önemli maçlarla başlıyor.
Mesela Messi'li, Mbabbe, Neymar'lı PSG'yi Juventus'a karşı izleyeceğiz.
Celtic-Real Madrid; Sevilla- Manchester City; Dinamo Zagreb-Chelsae maçları da bu akşam oynanacak.
Avrupa Şampiyonlar Ligi bu akşam 30'ncu kuruluş yılını kutluyor ve bu futbol tarihinde gerçek anlamda bir “Krampon Devrimidir…”
İşte bu ligin temeli 1991'de atıldı ve 1992-1993 sezonunda devim sonrasının ilk maçları oynandı.

Büyük bir insanlık dramı üzerine başlayan devrim

Nedir Craig ve arkadaşlarının oluşturduğu “TEAM” ekibinin yaptığı devrim?
Çünkü UEFA Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası maçları aslında 1955”de başlamıştı.
Öyleyse, 1992-93 sezonu niye bir devrimdi diyebilirsiniz…
Söyleyeyim….
Çünkü o sezon futbolun bir eğlence endüstrisi olarak doğumu yılıydı.
Ve bu endüstri futbol tarihinin en büyük insanlık dramlarında birinin üzerine kurulmuştu.
Bu 1985 yılında yaşanan Heysel faciasıydı.

O gece Avrupa'da futbolu bitiren bir facia yaşandı

29 Mayıs gecesi, Brüksel'in Heysel Stadı”neden oynanacak olan Juventus-Liverpool maçından önce İngiliz Holiganlarla İtalyan taraftarlar arasında sokakta çıkan kavgalarda 32 İtalyan, 4 Belçikalı, 2 Fransız, 1 Kuzey İrlanda vatandaşı hayatını kaybetmişti.
Bu kaçtan sonra İngiliz takımları 5 yıl boyunca Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası”neden men edilmişti.
Bu meşum gece aynı zamanda Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nın da sonu olmuştu.
İngiliz kulüpleri bu kupadan çıkarılınca, İngiliz futbollu da bir anlamda evine kapanmış ve evini düzeltemeye başlamıştı.
Bugün dünyanın en büyük futbol ligi sayılan Premier Leage işte bu büyük futbol yangınının külleri üzerine kurulmuştu.
Tabii İngiliz kulüplerinin çıkarılması Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na da büyük darbe vurmuştu.
Bu lig birden rekabet duygusunun ateşini kaybetmişti.

UEFA'ya gelen iki istihbarat Premier Leage kuruluyor ve...

1991 yılına geldiğimizde Avrupa futbolu bir çıkmaz sokağın ucundaki duvara dayanmıştı.
UEFA'nın gelirleri iyice düşmüştü.
Buna karşılık İngiliz Futbol Ligi'nin gelirleri durmadan yükseliyordu.
Dahası UEFA yetkilileri İngiliz Futbolunun 1992 yılında yeni bir örgütlenmeye geçeceğini öğrenmişti.
Premier Leage kuruluyordu ve bu futbolun kaderini değiştirecekti.
İngiliz futbol yöneticileri 1990'ların başında bütün Avrupa'yı saran özel televizyon devriminin yaratacağı fırsatı çok iyi görmüştü.
Çünkü tek kanallı devlet televizyonlarından çok kanallı özel televizyon düzenine geçilmesi, rekabeti getirecek ve naklen yayına gelirleri uçacaktı.
İşte böyle bir yılda ve konjonktürde UEFA Başkanı İsviçreli İşinsanı Lennart Johansson Amerikalı pazarlama dehası Craig Thompson'ı davet etti.

Avrupa Kupası bir gecede Avrupa Ligi'ne dönüşüyor

Bu ekip Avrupa futbolunun kaderini değiştirdi.
Önce artık Heysel Faciasının girdabında prestijini iyice kaybeden Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'nın adı değiştirildi ve Avrupa Şampiyonlar Ligi oldu.
Bu basit isim değişikliği değildi. Futbolun organizasyonu da değişmiş ve artık bu uluslararası bir Lig haline gelmişti..
Thompson ve Ekibi geldiğinde UEFA'nın parasal durumu feci haldeydi.
O sezonki UEFA maçlarının oynanması için 200 milyon İsviçre Frangı paraya ihtiyaç vardı.
Kuruluşun gelirleri yüzde 80 yayın hakları, yüzde 20 sponsorlardan geliyordu.

İki eski Adidas yöneticisinden gelen küçük ama büyük fikir

Ortada büyük bir sorun vardı. Kulüpler yayın haklarını ellerinde tutuyordu.
İşte o sırada şu fikir ortalar atıldı:
“Özel televizyonlar başlayacağına göre yayın hakları konusu merkezileştirilmeliydi. Yani bunun pazarlama ve yönetimini eli güçlenmiş UEFA yapmalıydı."
Peki bu fikir kimden gelmişti?
O yıllarda UEFA”nın en büyük sponsoru olan Adidas'ın, yönetimden ayrılan iki yöneticisi tarafından.
Böylece Avrupa futbolu artık dev bir eğlence devi olarak ortaya çıktı.
Futbol küreselleşirken stat altyapıları da küreselleşti.

Aynı yıl Fenerbahçe futbol şubesine yeni biri geliyor

Aynı yıl Fenerbahçe Kulübünde de çok önemli bir değişiklik oluyordu. Başkan Metin’e Aşık Futbol Şubesi Başkanlığına Aziz Yıldırım'ı getiriliyordu. Böylece futbolu Türkiye'de de bir eğlence sektörü haline ettirecek olan Aziz Yıldırım devrimi de başlıyordu.
Bundan 30 yıl önce, 1992-93 sezonunda yeni adıyla Şampiyonlar Ligi'de 30 Eylül gecesi Türkiye'den Beşiktaş sahaya çıkıyordu.
Rakibi İsveç'in Göteborg takımıydı.

Kapanışı yapanlardan biri de Erman Toroğlu

Eski kupanın kapamış törenlerinden birini ise bir Türk hakemi yapmıştı.
19 Eylül 1990 gecesi Erman Toroğlu, GKS Katowice-TPS maçını yönetmek üzere başhakem olarak sahaya çıkıyordu.
Eski lige veda törenini hazırlayan hakemlerden biri de oydu.
Evet, Yeni Avrupa futbolunun başlangıç vuruşu bundan 30 yıl önce yine böyle bir akşam yapıldı.
İngiliz takımları yine Avrupa'ya döndü. Holiganlar büyük ölçüde önlendi. UEFA'nın gelirleri bu yıl 3 milyar Euro'ya yaklaştı.
Ama ligin hayatı hiç de kolay olmadı.
Dünyanın bu en büyük liginin de bir “15 Temmuz “ gecesi var.

Şampiyonlar Ligi'nin 15 Temmuz gecesi

18 Nisan 2021 gecesi Avrupa'nın en büyük 12 kulübü ortak bir bildiri yayınlayarak bir Süper Lig kurmayı kararlaştırdıklarını açıkladı.
Bu Şampiyonlar Ligi'nin sonunu getirecek bir darbe girişimi anlamına geliyordu.
Ve darbe girişiminin başında Real Madrid, Barcelona, Chelsea, Manchester United, Manchester City ve Liverpool gibi devler vardı.
Bu darbe girişimi bastırıldı…
Ama şimdilik…
Şampiyonlar Ligi dışında bir mini kupa düzenlememe fikri hala ortalarda geziyor.
Yani 15 Temmuz hayaleti hala UEFA'nın üzerinde dolaşıyor.

Bu gece büyük devrimin 30. yılı başlıyor

Bu gece futbolda bir ayin sezonuz daha başlıyor.
İsteyenler için yazayım.
Maçlar Exxon'ten canlı yayınlanacak.
Benim için de uykusuz geceler başlıyor demektir…
Yaşasın futbol…
Ve onun harika enerjisi…