Aziz Nikolas: 'Hollandalıların en sevdiği Türkiyeli' ırkçı mıydı?

Hollandalılar'ın en sevdiği Türkiyeli, hiç kuşkusuz Antalya, Demreli Aziz Nikolas'tır.

Her Hollandalı çocukluğunda birçok kez ona mektuplar yazmış ve her yıl özlemle onun gelişini beklemiştir.

Hollandalı çocuklar için bir yıl boyunca "uslu durma ve dersine çalışmanın" ödülüdür, onun anısına kutlanan "Sinterklaas” bayramı.

Her yıl kasım ayı ortalarında, beyaz atı Amerigo, siyah tenli yardımcıları Zwarte Piet'lerle (Kara Peter) birlikte buharlı gemisiyle Hollanda'ya gelir. Gemi, Hollandalı çocukların kendisine mektup yazarak istediği oyuncak çuvallarıyla doludur.

Resmi karşılama için her yıl ayrı bir kent seçilir. Kentin yöneticileri ve halk törenle limanda onu karşılarlar. Televizyonlar, yolculuk başlangıcından Hollanda'da karaya çıkışına kadar her gün canlı yayın yaparlar.

Resmi karşılama dışında ülkenin her köyünde, kentinde karşılamalar yapılır. Kasım ortalarından itibaren Hollanda'nın her köşesinde kırmız pelerinli, uzun sakallı elinde koca asasıyla dev gibi Aziz Nikolas'lar, ellerinde torbalarla çocuklara şekerleme, bisküvi dağıtan Kara Peter'ler dolaşır.

Okulları, hastaneleri, alışveriş merkezlerini ziyaret ederler. Çocuklar için değişik eğlenceler düzenlenir. 5 Aralık gününe kadar sürer, bu eğlence. 5 Aralık coşkunun doruğa çıktığı gündür. "Hediye akşamı"dır. O akşam bütün Hollandalı çocuklar ayakkabılarını şöminenin önüne bırakırlar. Ayakkabıların içine Nikolas’ın atı Amerigo için havuç ve kesme şeker koymayı ihmal etmezler.

Gece, Kara Peter'lerin bacadan inip hediye çuvalını bırakacağına inanırlar. Heyecanla sabahın olmasını beklerler.

Büyükler de seve seve katılır, bu oyuna. Günler öncesinden hediye çuvalı alıp çocukların Sinterklaas'tan istediği hediyeleri tedarik ederler. Beklenen akşam geldiğinde ayakkabıların yanına hediyelerle dolu çuval yerleştirilir. Sabahın köründe hep birlikte kalkılır. Çocuklarla birlikte heyecanla oturma odasına inilip Sinterklaas'ın gelip gelmediğine bakılır.

Ve final. Kalbi heyecanla çarpan çocukların çuvalı açıp aceleyle hediye paketlerini açmaya çalışmaları... Büyüklerin, kendi çocukluklarındaki heyecanı anımsayıp o coşkuya katılmaları... 6 Aralık'ta, Aziz Nikolas'ın, çocukları sevindirmenin huzuruyla yeniden Akdeniz'in kıyıcığındaki o güzelim Myra'ya doğru yola çıkışıyla sona eren kutlamalar...

Hollanda'da yüzyıllardır masalsı bir coşkuyla kutlanan bu bayram için artık "tehlike çanları" çalıyor. Birleşmiş Milletler, "ırkçılık ve kölelik çağrışımı" gerekçesiyle Sinterklaas bayramının yasaklanmasını istiyor.

BM adına dört kültürel azınlıklar ve ayrımcılık röportörü, Hollanda'ya geldi. Bayramın temel unsurlarından "Kara Peter"ler konusunda şikâyet aldıkları gerekçesiyle konuyu araştırıyorlar.

'Derhal yasaklanmalı'

Kara Peterleri araştıran BM çalışma grubunun başkanı Verene Sheperd, araştırma bitmeden kararını vermiş görünüyor. Jamaikalı yetkili, "21. yüzyılda köleliği özendiriyorsunuz. Ben Hollanda'da yaşıyor olsaydım kendimi incinmiş hissederdim" diyor.

Sheperd, Hollanda hükümetinin Sinterklaas bayramı kutlamalarına "derhal son vermesi" çağrısı yapıyor.

Başbakan Mark Rutte ise kutlamanın "toplumsal bir konu" olduğunu, dolayısıyla hükumetle ilgisi bulunmadığını belirtiyor. Rutte, konunun ırkçılıkla ilgisi olmadığına inanıyor. "İstesek de istemesek de onların ismi Zwarte Piet (Kara Peter)" diyor.

Hollanda'nın BM'deki temsilcisi büyükelçi Roderick van Screven da benzer görüşte. Van Screven, Hollanda devletinin Sinterklaas'ı çocouk bayramı olarak gördüğünü ve öncelikli amacın çocuklara hediyeler verip sevindirmek olduğunun altını çiziyor.

BM'nin girişimine toplumun her kesiminden tepki var. Çoğunluk, çocukların sevgilisi "Kara Peter'lerin" ayrımcılık olmadığı, aksine bu tema sayesinde çocukların siyahi insanlara sempatiyle büyüdüğünün altını çiziyor.

Aziz Nikolas'ın köle ticaretine karşı olduğu ve Etiyopyalı çocuk köleleri satın alıp bir süre sonra onları özgür bıraktığı vurgulanıyor.

Aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) lideri Geert Wilders da yüzlerce yıllık masum bir kutlamanın bu şekilde hedef alınmasına öfkeli. Wilders, "Sinterklaas bayramı kalsın, BM'yi kaldıralım" diye dile getiriyor tepkisini.

Sinterklaas bayramının tarihçesi

1400'lü yıllardan bu yana anısına bayram kutlanan Sinterklaas, yani Aziz Nikolas, bugün Demre adını alan Antalya'daki antik Myra kentinde yaşamış. O dönemde 'çocuklara, bâkirelere, baca temizleyicilere, gezginlere ve özellikle de denizcilere yardım eden bir kişilik' olarak bilinirmiş.

Gece bacadan hediye bırakmaya gelince... İnanışa göre Patara’da önceleri çok zengin olan bir şahıs fakirleşmiş ve kızlarının çeyizini yapamayacak duruma gelmiş. Çaresizlikten kızlarını satmayı bile düşündüğü bir anda Nikolas durumu görerek onlara yardım etmeye karar vermiş. Kendini belli etmemek ve aynı zamanda gururlarını kırmamak için kızların evine gece gidip, onlar uykudayken büyük kızın açık olan penceresinden çeyizine yetecek olan bir kese altını içeri atmış. Daha sonra ortanca ve küçük kızın çeyiz paralarını da karşılamak isteyen Nikolas, pencereleri kapalı olduğu için bacadan atmış. Böylece de bacadan hediye bırakma öyküsü doğmuş.

1087 yılında Haçlı Seferleri sırasında Myra Türklerin eline geçme noktasındayken Barili tüccarlar, kemiklerini Demre’deki kiliseden çalarak İtalya’ya götürmüşler. Bari’de 9 Mayıs’ta yeniden gömülmüş ve adına bir katedral yapılmış.