Ayşe teyzeye göre yüzde 25

DİE'nin açıkladığı enflasyon oranları oldukça düşük çıktı. Ancak bu rakamların Aralık ayı fiyatları esas alınarak yılık enflasyonun açıklandığını dile getiren ekonomi yazarı Gürgör Uras, sokaktaki enflasyonun farklı olduğunu yazdı.

Hükümetin aralık ayı enflasyon oranını yıllık enflasyon oranı gibi gösterdiğini söyleyen Uras, bunun yanıltıcı olacağınnı belirti

Bügünkü köşesinde bu konuya dikkat çeken Uras, Ayşe hanım örneğiyle verdiği enflasyon çeşitlerini yazdı.

Enflasyonu aşağıya çekmek için gösterilen çabalar ve ödenen faturalar işe yaradı. 2003 Yılında toptan eşya fiyatları ve tüketici fiyatları artış oranları önemli ölçüde düştü.
    Enflasyon denilince, (1) Toptan eşya fiyatları endeksi var. (2)Tüketici fiyatları endeksi var. Bitmedi. (3) Toptan eşya fiyatları endeksinin aralık/aralık 12 aylık değişim oranı var. (4) Toptan eşya fiyatlarının 12 aylık ortalama değişim oranı var. Gene bitmedi. (5) Tüketici fiyatlarının aralık/aralık 12 aylık değişim oranı var. (6) Tüketici fiyatlarının 12 aylık ortalama değişim oranı var. Bunların hepsi de birbirinden farklı.

Uras açıklanan ensflasyon oranlarının köşesinde bir kez daha ele almış:

2003 yılı aralık ayı sonu itibariyle enflasyon rakamlarına bakalım:
    (1) Toptan Eşya Fiyatları Endeksi (TEFE)
    (a) Toptan eşya fiyatları aralık/aralık ayları arasında 2002'de yüzde 30.8 artmıştı. 2003'de yüzde 13.9 arttı.
    (b) Toptan eşya fiyatları 2002 yılının 12 ayında ortalama olarak yüzde 50.1 oranında artmıştı. 2003'de yüzde 25.6 oranında arttı.
    2) Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
    (a) Tüketici fiyatları aralık/aralık ayları arasında 2002 yılında yüzde 29.7 0ranında artmıştı, 2003 yılında yüzde 18.4 oranında arttı.
    (b) Tüketici fiyatları 2002 yılının 12 ayında ortalama olarak yüzde 45.0 oranında artmıştı. 2003 Yılında yüzde 25.3 oranında arttı.
    Buyurunuz size 4 farklı enflasyon rakamı. 2003 Yılında enflasyon düştü deyince acaba bunların hangisini enflasyon oranı olarak kabul edeceğiz?

Uras'ın asıl dikkat çektiği nokta ise enflasyonun hesaplanırken yıllık ortalamanın hesaplanması olduğunu söyledi. Hükümetin ise Aralık ayını yıllık ortalama olarak gösterdiğini belirten Uras bunun yanıltıcı olduğunu dile getirerek sözlerini şöyle dile getirdi:

IMF uzmanları ve de övünmek isteyen hükümetler ile bürokratlar aralık/aralık toptan eşya fiyatları artış oranını enflasyon oranı olarak ilan eder. 2003'te enflasyon yüzde 13.9'a geriledi der.
    Ama, Ayşe Hanım Teyzem ve Ali Rıza Bey Amcam, hayatlarında sadece (senede bir ay) aralık aylarında alış veriş yapmıyor. Bu nedenle 'geçen aralıkta fiyatlar şöyle idi, bu aralıkda böyle oldu' diyemiyor. Onlar 12 ay boyunca harcama yapıyor. Bu nedenle onları etkileyen 12 ayın ortalama fiyat artışıdır. Bu artış oranı da, yüzde 25.3'tür.
    İşte bunun içindir ki, Ayşe Hanım Teyzem için 2003 yılının enflasyonu yüzde 25.3'tür.