Ayasofya'da gizli bir oda bulundu

Ayasofya Müzesi'nde seyyar bir bekçi kulübesinin arkasında yıllardır gizlenen bir oda bulundu. Odanın, Osmanlı'nın son döneminde Ayasofya'da restorasyon yapan ünlü İtalyan mimar Fossati'nin atölyesi olduğu anlaşıldı

Ayasofya'da yıllardır varlığından bile haberdar olunmayan, kapısı seyyar güvenlik kulübesiyle kapatılmış bir atölye ortaya çıkarıldı. Osmanlı'nın son döneminde Ayasofya'da restorasyon yapan ünlü mimar Gaspare Fossati'nin de kullandığı, çöplük haline gelmiş atölyede, restorasyon projeleri, çizimler, fotoğraflar, restorasyon malzemelerinin yanı sıra orijinal kubbe korkulukları, küp, amfora, altın mozaik parçaları gibi tarihi eşyalar da bulundu.

Oda tesadüfen ortaya çıktı. Üç ay önce atanan Müze Müdürü Jale Dedeoğlu'nun, "Girilmeyen başka oda kaldı mı?" diye sorduğu uzmanlardan biri, "Galiba bir oda daha var" dedi. Dedeoğlu, o odanın derhal açılmasını istedi. Tarif edilen yere gidildiğinde, odanın girişine güvenlik görevlilerinin dinlenmesi için seyyar kulübe yerleştirilmişti. Kulübenin çekilmesinden sonra asma kilitle kapatılmış kapıya ulaşıldı. Ancak kilidin anahtarı müzede bulunamadı. Bunun üzerine Müdür Dedeoğlu, kapının tutanakla kırılmasını istedi.

Fossati çalışmış

Gizlenen kapı açılınca çok kötü bir manzarayla karşılaşıldı. Toz ve pislik içindeki odanın girişindeki tezgâhtaki 1968 tarihli bir gazete buranın çok uzun süredir açılmadığını gösteriyordu. Odadaki tezgâhlardan, proje çalışmalarından ve restorasyon malzemelerinden buranın bir atölye olduğu anlaşıldı.

Yaklaşık 10 ton ağırlığında demir iskele, iskele kurmaya yarayan sıpalar, sandık içlerindeki restorasyon malzemeleri ilk göze çarpanlar arasındaydı. Gaspare Fossati, Ernest Hawkings gibi ünlü mimarların çalıştığı atölyedeki proje çizimlerinin önemli olduğuna dikkat çekiliyor.

İtalyan olan Gaspare Fossati, Sultan Abdülmecid'in daveti üzerine Ayasofya Müzesi'nde 1850'li yıllardan itibaren, İstanbul'dan gitme bir Levanten olan İngiliz Ernest Hawkings ise 1955'li yıllarda restorasyon çalışmaları yapmıştı.

Ziyarete açılacak

Atölyede çıkan malzemelerin inceleneceğini belirten Dedeoğlu, şöyle konuştu:

"Yıllardır girilmediği hatta merak bile edilmediği görülüyor. Bunun bekçi kulübesi arkasına gizlenilmesi ise başka bir acı gerçek. Artık müzenin girilmeyen hiçbir bölümünün kalmadığını düşünüyorum. Bu galeri bölümünü de temizleyip ziyaret edilebilir hale getireceğiz. Çıkan eserlerden bazılarını da burada sergileyeceğiz."

FOSSATİ, ABDÜLMECİT'İ ÇOK ETKİLEMİŞTİ

Çar Nikolay I tarafından İstanbul'a Rus Elçiliği binasının yapımı amacıyla yollanan Garpare ve Guiseppe Fossati kardeşlerin çalışmasından Sultan Abdülmecit çok etkilendi. Bunun üzerine Ayasofya'daki onarım işleri için İtalyan mimar Gaspare Fossati görevlendirildi. 1848 yılında da altın, gümüş ve bakırdan bu onarıma katkıda bulunanlara verilmek üzere Tamir-i Ayasofya madalyası bastırıldı. Yapının iç ve dış sıvaları değiştirildi, mozaikleri meydana çıkarılarak temizlendi, sonra da üzerleri yeniden ince bir sıvayla örtüldü. Kubbeyi dıştan destekleyen kemerler de bu dönemde yapıldı. Ayrıca çift demir çemberlerle kubbe takviye edildi, üst galeride dik durumlarını yitirmiş 13 sütun düzeltildi ve bazı kapılar yenilendi.

Haber: Ömer Erbil
Kaynak: