Ayasofya'da bundan sonra ne olacak? Freskler sıva ile mi kapatılacak?

Danıştay 10. Dairesi'nin 1943 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesinin ardından Cumhurbaşkanlığı Ayasofya yönetimini Diyanet İşleri Başkanlığı’na bıraktı. Ancak tarihi yapının mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’nde. Vakıflar da Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı. Binanın nasıl yönetileceği, bakım ve onarımlarının nasıl gerçekleşeceği bu iki kurum arasında yapılacak görüşmelerle belirlenecek. Alternatifli olarak Cumhurbaşkanlığı’na sunulacak.

Cami olarak açılınca ücretsiz gezilecek, gişeler kalkacak

Ayasofya müze statüsündeyken en son ziyaretçi sayısı 2019’da 3 milyon 727 bin kişiye ulaşmıştı. Bazı günler günlük ziyaretçi sayısı 20 binleri geçiyordu. Ayasofya ibadete açıldıktan sonra ziyaretçiler tarihi yapıyı ücret ödemeden gezecekleri için bu sayının çok daha fazla olması bekleniyor. Gişeler kaldırılacak. İsteyen herkes ziyaret edebilecek.

Üst kat galeriler için ücretli ve randevulu giriş

Üst kat galeri bölümleri için ücretli ziyaretçi girişi alternatifler arasında yer alıyor. Buraya alınacak yabancı ziyaretçiler için de randevu sistemi gündemde.

Restorasyon çalışmaları sürecek

Ayasofya’da halihazırda çok sayıda restorasyon devam ediyor. Bir o kadar da yeni restorasyon projeleri sırada bekliyor. Binanın yönetimi tamamen Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilirse bu restorasyonlar yarım mı kalacak sorusu sıkça karşımıza çıkıyor. Kültür Bakanlığı binadan tamamen çıksa bile Sultanahmet Camisi’nde olduğu gibi onarımlar yine Vakıflar Genel Müdürlüğü dolayısıyla da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca devam edecek.

Bilim Kurulu görevinde kalacak

Ayasofya restorasyonları 1993 yılından bu yana Bilim Kurulu onayıyla yapılıyor. Prof. Dr. Zeynep Ahunbay, Prof. Dr. Mustafa Erdik, Prof. Dr. Nevzat İlhan, Prof. Dr. Selçuk Mülayim gibi alanında uzman akademisyenlerden oluşan kurul Ayasofya’nın ihtiyacı olan onarımları belirliyor ve bu onarımların oluşması için hazırlanan restorasyon projelerini denetleyip takibini yapıyordu. Yeni sistem ile bu yöntem de tarihe mi karışacak? Bakanlık yetkilileri 1500 yıllık yapının her an restorasyona ihtiyacı olduğunu ve doğru ve bilimsel uygulama yapabilmek için de bilim kurulunun şart olduğunu belirtiyor. Bu nedenle hangi yönetim biçimi tercih edilirse edilsin bilim kurulunun değişmeyeceği ve bunun Cumhurbaşkanlığı’na önerileceği kaydediliyor.

Fresklerin üzeri nasıl kapatılacak?

Ayasofya içinde yer alan fresklerin durumu en merak edilenler arasında. Namaz kılınan yerde insan sureti olmasının caiz olmadığı düşüncesinden hareketle fresklerin üstüne perde çekmek, namaz vakitlerinde ışık yöntemi ile kapatmak gibi farklı formüller gündemde.

Gravürlerden ve fotoğraflardan tespit edildiği kadarıyla Osmanlı döneminde fresklerin üstünün açık olduğu, 1850 Fossati onarımlarında dökülmelere karşı fresklerin üstünün örtüldüğü tespit edildi.

Dolayısıyla Osmanlı döneminde cami olarak varlığını sürdürürken fresklerin üstü açıktı ve bir sakınca oluşturmuyordu. Buradan hareketle fresklerin üstlerinin örtülmemesi de bir alternatif olarak sunuluyor. Yetkililer kesinlikle sıvayla kapatılmayacağının altını çiziyor.