Ayak ve bacakların şişmesi hangi hastalığın belirtileri

Ayak, bacak ve ayak bileği şişmesi (periferik ödem olarak da bilinir) vücudun bu bölgelerinde sıvı birikimi anlamına gelir. Yaralanma nedeniyle olmadıkça sıvı birikmesi genellikle ağrılı değildir. Göz ve çevresindeki şişmeler ise bazı hastalıkların belirtileridir.

Tüketilen su ve tuz miktarı ödemin en önemli nedenleri. Dahiliye Uzmanı Dr. Murat Görgülü, kronik hastalığı olanların ödeme özellikle dikkat etmesi gerektiğini söyledi.

ÖDEM ŞİŞME HANGİ HASTALIKLARIN BELİRTİLERİ

Ödemin vücutta belli bir bölge ya da organ ile sınırlı olduğunu söyleyen Doktor Görgülü, vücuttaki çeşitli şişmelerin neyin belirtileri olabileceğini şöyle özetledi;

Tek bacak veya kol ya da göz şişerse : Tek bacak, tek kol, iki bacak, göz, dudak gibi, tek kol ve tek bacak ödemlerinde o bölgede lenf akımının aksaması önemlidir. Tıkayıcı bir kitle, enfeksiyon ya da damar tıkanıklığı buna yol açabilir.

Her iki bacak şişerse : Her iki bacak şişmesi aşırı varisler, kalp yetersizliği, lenfatik tıkanıklık, sürekli oturma ve hareketsizliğe bağlı olabilir.

Yüz, dudak ve gözde oluşan şişmelerin de en sık nedeni, alerjik reaksiyonlar ya da kanda protein düşüklüğü olabilir. Kalp ve karaciğer gibi organ yetersizliklerinde de karın zar ve akciğer zarında sıvı birikimi olur; ayrıca bazı kanserlerin yayılması sonucunda karın ve akciğer zarlarında sıvı birikimi sıkça gözlenir. Ödemin süresi yaygınlığı ve kişide ek bir rahatsızlık olup olmaması tanıda ve tedavide büyük önem taşır.

TUZ TÜKETİMİNE DİKKAT

Her iki bacakta oluşan ödem uzun süre ayakta kalmaya bağlı olabilir. Bunda fazla tuz tüketimi çok önemli, fazladan alınan 1 gr tuz vücutta 200 ml sıvı birikmesine yol açabilir. Dr. Görgülü, her iki ayakta şişmenin, kalp yetersizliğinin erken bulgularından olduğunu hatırlatarak ödeme neden olan diğer sorunlar hakkında şu bilgileri verdi:

“Sabah kalktığımızda oluşan göz çevresi şişmesinde özellikle böbrek hastalıkları ve azalmış tuz atılımı düşünülmelidir. Böbrek rahatsızlığı dışında ileri derecede karaciğer yetersizliği de bu tip ödeme neden olabilir. Özellikle protein kaybına yol açan “nefrotik sendrom”da tüm yüz ve vücutta şişme olabilir. Ayrıca tüm vücutta şişmeye yol açan en önemli nedenlerden biri de alınan besinlerdeki tuz ve kimyasal madde miktarıdır. Normalde alınması gereken tuz miktarı, yaşa ve aktiviteye göre değişir ancak daha öncede söylediğimiz gibi aşırı tuzlu besinlerin tüketilmesi ile yeterli miktarda tuz böbreklerden atılamazsa vücutta sıvı birikmeye başlar.

Öncelikle ayak bileği, göz çevresi gibi yumuşak doku bölgeleri şişmeye başlar. Hazır soslar, yapay tatlandırıcılar, bazı baharatlar, alkollü içecekler, bol kafeinli içecekler vücutta ödem oluşumunu artırır. Birçok ağrı kesici ilaç ve romatizma ilacı da vücutta su ve tuz tutarak ödeme yol açar. Birçok hormon ilacı, özellikle de kortizonlu ilaçlar vücutta aşırı su ve tuz tutulumuna neden olur.

Aşırı hareketsizlikte lenf dolaşımını ve toplardamar dolaşımını azaltacağı için özellikle kollarda ve bacakta şişme yapar. Hep aynı pozisyonda kalan yaşlılarda yerçekiminin etkisi ile sıvı altta kalan bölümlerde toplanır, bu yalancı bir ödem görüntüsü verebilir.”

TEDAVİSİ NASIL NE YAPMAK GEREKİR?

Başlıca tedavi ödeme neden olan durumun ortadan kaldırılması. Örneğin fazla tuz alımının engellenmesi, alkol alınmaması, hazır besin ve soslardan uzak durulması, sigara ve kafeinli içeceklerin azaltılması en önemli noktalar.

AYAK VE BACAKTA MEYDANA GELEN ŞİŞMELER

Ayak, bacak, ayak bileği şişmesinin birçok potansiyel nedeni vardır. Bunlar aşağıdakiler gibi bazı yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçları içerir:

-Aşırı kilolu olma
-Uzun süreler ayakta durma
-Uzun süre boyunca kısıtlı olmak (özellikle araba sürerken veya uçuş sırasında)
-Östrojen veya testosteron alma trisiklikler veya MAO inhibitörleri gibi belli antidepresanlar kullanma.
-Belli tansiyon ilaçları alma
-Steroid alma
-Nonsteroidal antienflamatuar ilaçlar alma (NSAIDler)

Başka tıbbi durumlar veya vücudunuzda değişiklikler de bacaklarınızın, ayaklarınızın ve ayak bileklerinizin şişmesine neden olabilir. Bunlar arasında şunlar vardır:

-Adet döngüsü sırasında doğal değişiklikler
-Hamilelik
-Bacakta bir kan pıhtısı
-Bacak bölgesinde bir enfeksiyon venöz yetmezlik (damarlar yeterince kan pompalamadığında)
-Yaralanma veya yakın zamanda pelvik cerrahi
-Organ yetmezliği (özellikle kalp, karaciğer veya böbrek)
-Perikardit (kalbin etrafında zarın şişmesi)
-Lenfödem (lenf sistemindeki tıkanıklıklara neden olan bir durumdur)
-Siroz (karaciğerde yara)

AYAK VE BACAKLARINIZ İÇİN TEDAVİLER

Ayaklarınız, bacaklarınız ve ayak bilekleriniz düzenli şişiyorsa, evde deneyebileceğiniz bazı önlemler vardır. Bunlar şişme meydana geldiğinde rahatlatmaya ve muhtemelen bunu önlemeye yardımcı olabilir.

Uzandığınızda bacaklarınızı kalbinizden yukarı bir pozisyona doğru yükseltmeye çalışmalısınız. Bunu daha rahat hale getirmek için bacaklarınızın altına bir yastık yerleştirmek isteyebilirsiniz.

Ayrıca şunları da yapabilirsiniz:

aktif kalmak ve bacakları hareket ettirmeye odaklanın
tuz alımını azaltmayı deneyin
jartiyer kullanmaktan kaçının
sağlıklı bir kiloyu devam ettirin
destekleyici çorap satın alın.
uyluk çevresinde gevşek giysiler seçin
uçak yolculuğu sırasında düzenli olarak ayağa kalkıp hareket etmek için çabalayın

BU BELİRTİLER VARSA DOKTORA GİDİN
Alt ekstremitelerde şişlik sadece çok uzun süre ayakta durmanın sonucu olabilir ya da daha ciddi bir durumun belirtisi olabilir. Aşağıdaki bilgiler şişmenin ne zaman tıbbi bir acil durum olarak kabul edilmesi gerektiği ve doktorunuzu ne zaman ziyaret etmeniz gerektiği hakkında bazı genel kurallar sağlar.

Eğer ayak, bacak ve ayak bileği şişmesiyle ile birlikte aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, hemen en yakın acil servise gitmelisiniz:

-Göğüste ağrı, basınç veya sıkılık hissi
-Baş dönmesi
-Konfüzyon
-Bayılacakmış hissi
-Nefes alma zorluğu veya nefes daralması

Aşağıdakilerden herhangi biri sizin durumunuzu tanımlıyorsa, kısa sürede aile doktorunuzdan bir randevu almalısınız:

-Kalp ya da böbrek hastalığına ek olarak kötüleşen bir şişme varsa
-Şişmiş bölgeler dokunmak için sıcaksa ve şişmiş bölgelerin rengi kırmızıysa
-Vücut ısısı normalden daha yüksek olursa
-Hamileyseniz ve şiddetli ya da ani şişme yaşıyorsanız
-Bacaklarınızda şişme varsa ve aynı zamanda karaciğer hastalığınız varsa
-Şişliğiniz kötüleşiyorsa