Avrupa'yı korkutan 'kaos' senaryosu

Yunanistan'ın temerrüde düşmesinin, özellikle Euro Bölgesi bankacılık sisteminde ciddi bir kaosa yol açacağı öngörülüyor.

CNBC'de yer alan bir analize göre, yatırımcıların elinde yaklaşık 270 milyar Euro'luk Yunanistan tahvili bulunuyor. Bu tahvillerin 100 milyar Euro'luk kısmı, ağırlıklı olarak Avrupa bankaları olmak üzere, bankaların elinde bulunuyor. Sigorta şirketleri, emeklilik fonları ve merkez bankaları da, geriye kalan 170 milyar Euro'luk kısmı elinde tutıyor.

Avrupa banka düzenlemelerine göre, Euro Bölgesi ülkelerinin çıkardığı tahviller riskli görülmüyor. Bu düzenleme, aslında daha riskli Euro Bölgesi ülkelerine bir teşvik olması amacıyla benimsenmişti. Böylece bu ülkeler normal koşullarda ödeyecekleri faizin daha altında oranlarla borçlanabildi. Bankalar da, riskli Euro Bölgesi ülkelerinin tahvillerini almayı tercih etti, çünkü onların faizi risksiz ülkelerin tahvillerine kıyasla hafifçe daha yüksekti.

Euro Bölgesi ülkelerinin tahvillerinin risksiz olarak kabul edilmesi, bankaların bu tahvilleri alırken kenara hiçbir ek sermaye koymaması anlamına geliyordu. Yunanistan temerrüde düşerse, bankaların, halihazırda, zararlarını karşılayacak sermayeleri yok. Böyle bir durumda, başta Yunanistan, Almanya ve Fransa bankaları olmak üzere, elinde Yunanistan tahvili olan tüm bankaların sermaye tabanları eriyecek. Ya hükümetlerin bu bankalara sermaye aktarması gerekecek, ya da bankalar batacak. Hatta ciddi miktarda Yunanistan tahvili taşıyan Avrupa Merkez Bankası'nın bile yeniden sermayelendirilmesi gerekecek.

Hangi bankanın elinde ne kadar Yunanistan tahvili olduğunu bilmek zor. Bunun bilinmesi, Yunanistan'ın temerrüde düşmesi durumunda yaşanacak paniğin bir tarifini oluşturabilir. Her banka kendi elinde ne kadar Yunanistan tahvili olduğunu bilecek, Ancak diğer bankaların taşıdığı Yunan tahvili miktarını bilmeyecek. Böyle bir durumda, hiçbir banka diğerine güvenmeyeceği için, bankalar birbirlerine kredi vermez hale gelecek. Böylece, subprıme mortgage sorununun yol açtığı kredi krizine benzer bir kriz çıkacak. Kredi krizi, Avrupa ekonomisi ve finansal kurumlarının aldığı hasarı derinleştirecek.

CNBC.com'a göre, bu senaryonun gerçekleşmesi, Lehman'ın batmasının yol açtığı krizden de büyük bir krizi tetikleyecek.

Yunanistan'ın temerrüde düşmesi, diğer sorunlu ülkeleri de benzer bir yol tercih etmeye teşvik edebilir. Europe Economics'ten Andrew Lilico'ya göre, Portekiz ve İrlanda, Yunanistan'da yaşanabilecek kaosun boyutuna bakarak, temerrüt seçeneğini kullanıp kullanmamaya karar verecek.