Avrupa’da aşı pasaportu hazırlığı! Dijital Yeşil Geçiş Kartı nedir nasıl uygulanacak

Covid-19’a karşı geliştirilen aşılara erişim konusunda yaşanan ciddi sorunlar devam ederken Avrupa Birliği Komisyonu, seyahatleri kolaylaştırmak amacıyla corona virüs bağlantılı verilerin yer alacağı, 'aşı pasaportu' olarak da adlandırılan, Dijital Yeşil Geçiş Kartı uygulaması konusunda bu ay içinde yasal öneride bulunmaya hazırlanıyor. Bu kartla birlikte öncelikle üye ülkeler arasındaki salgın bağlantılı seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesi sonrasında ise uygulamanın küresel boyuta taşınması hedefleniyor. Hürriyet gazetesinden Güven Özalp'in haberinde ‘aşı pasaportu’yla ilgili sorulara yanıt arandı. 

Dijital yeşil kartı nedir?
Bu uygulama her AB ülkesinde mevcut olan aşı sertifikalarının geliştirilmiş versiyonu olacak. Aşı pasosu temel alınacak, dijital hale dönüştürülecek bu belgeye bazı veriler yüklenerek seyahatleri kolaylaştırıcı etki yaratması sağlanacak. Kart sahibinin CovId-19 aşısı olup olmadığı, PCR test sonucuna ya da antikor geliştirip geliştirmediğine ilişkin bilgiler yüklenecek.

Ne zaman hazır olacak?
Yasal ve teknik çalışmaların tamamlanmasının en az üç ay alabileceği belirtiliyor. Sertifikanın, üye ülkelerin sağlık ve sınır kontrol sistemlerinde birlikte kullanılabilirliğinin sağlanması gerekiyor. AB Komisyonu önerisini yaptıktan sonra AB ülkelerinin ve Avrupa Parlamentosu’nun da onayı gerekiyor. Hedef yaz tatili dönemine yetiştirmek.

Neden başka verilere ihtiyaç var
AB ülkelerinde coronaya karşı aşı olunması zorunlu değil. Aşı olmak istemeyenlere ya da aşıya erişimi olmayanlara ayrımcılık yapılmaması için tek veriyle yetinilmeyecek. Kartın, aşı olmayan birinin de, diğer verileri imkan veriyorsa, aşı olanların yararlandığı haklardan yararlanmasını sağlaması bekleniyor.

Küresel kullanımı olacak mı?
Öncelik AB ülkeleri arasında kullanılması ancak sonraki aşamada küresel bir uygulamaya dönüştürülmesi hedefi var. Bunun sağlanması için Dünya Sağlık Örgütü nezdinde bir çalışma ve koordinasyon gerekecek.

Türkiye nasıl etkilenecek?
AB Komisyonu önerisini tamamlamadığı için bu konu tam olarak netlik kazanmadı. Bununla birlikte aşı pasaportunda yer alan unsurların AB ülkelerine girişte istenmesi yönünde bir gelişme olabilir. Aşı zorunlu olmadığı için AB ülkelerine girişte sadece aşıya bakılması ise pratikte mümkün gözükmüyor. 

Çin aşısı olan AB'ye alınmayacak mı?
Bu yönde karar yok. AB hangi ülkeye hangi aşıyı yapacağını empoze etme yetkisine sahip değil. Buna ek olarak AB üyesi Macaristan, vatandaşlarına Avrupa İlaç Ajansı (EMA) onayı almayan Çin aşısı da (Sinopharm) yapmaya başladı. Üçüncü ülkelerde yaşayıp EMA onayı almayan aşılardan olan çok sayıda AB vatandaşı da var. Buna ek olarak bu yönde bir yasağa gidilmesinin turizm başta olmak üzere yaratacağı ekonomik kayıplar da uygulanmasını mümkün kılmıyor.