Avrupa işte böyle kapatıyor

AK Parti'ye kapatma davası açılınca "parti kapatılır mı?" tartışması başladı. "Demokrasi işlesin, Avrupa'da böyle mi?" diyenlerin sesi yükseldi. Peki Avrupa'da parti kapatma kriterleri ne?

ALMANYA

Almanya'da partilerin anayasaya aykırı hareket edip etmediğine Federal Anayasa Mahkemesi karar veriyor. Mahkeme her biri 8 yargıçtan oluşan birinci ve ikinci senato şeklinde. Suçlanan kişilerin savunma hakkı bulunuyor. Başvuru haklı bulunursa parti kapatılarak yerine kurulacak olan teşkilatlar da yasaklanıyor.

BELÇİKA

Devletin partileri kapatmasına yönelik herhangi bir usul yok. Partiler temel özgürlüklere uyma konusunda söz vererek mali destek alabiliyor. Danimarka CMUK kurallarına göre partiye kapatma davası açılabiliyor. Yüksek Mahkeme ve Yargıtay'da temyiz hakkı bulunuyor.

ESTONYA

Siyasi Partiler Kanunu'na göre ülke bütünlüğüne aykırı hareket edenlerin faaliyeti yasak. Buna uymayanlar hakkında hükümet Yargıtay'dan talepte bulunarak dava açılmasını isteyebiliyor.

FİNLANDİYA

Siyasi partinin kapatılmasını isteme hakkı İçişleri Bakanı, savcı veya bir parti üyesine ait. Bu yöndeki başvuru, partinin kuruluğu olduğu yer bölge mahkemesine yapılıyor. Yargıtay'da temyiz hakkı bulunuyor.

HOLLANDA

Mahkeme umumi huzur bozma durumlarında kapatma kararı alabiliyor. Başvuruyu savcı yapıyor, diğer davalardaki prosedür işliyor.

İNGİLTERE

Siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin düzenleme yok. 2000'de yapılan düzenlemeyle partilerden sicile kaydolma isteniyor. Seçimlere katılabilmeleri için sicile kayıt olmaları gerekiyor. Aykırı faaliyette bulunanların kayıtları siliniyor.

İSPANYA

Partinin kapatılması için iki yargı süreci bulunuyor. Siyasi partinin Ceza Kanunu'nda düzenlenen bir suç işlemesi halinde cezai nitelikli yasaklama veya fesih. Bu durumda yargılama ve karar verme yetkisi kanunda öngörülen genel mahkemeye ulusal mahkeme veya bölge mahkemesi ait. Kapatma için cumhuriyet savcısı yanında fiilden zarar gören kişiler de başvuru yapabiliyor.

İSVEÇ

Siyasi parti yasağı bulunmuyor. Ancak partiler anayasa statüsüne sahip 4 temel kanuna uymak zorundalar.

İTALYA

Siyasi partilere yönelik özel bir kanun yok. İtalyan Medeni kanun hükümlerine göre aykırı davrananlara cezai işlem uygulanıyor. Faşist Parti'nin tekrar kurulması ise yasak.

LİTVANYA

Siyasi Partiler Medeni Kanunda düzenlenen genel prosedüre göre tasfiye ediliyor.

MACARİSTAN

Hukuk ihlalinde bulunanlara karşı savcı parti aleyhinde dava açılmasını isteyebiliyor. Sulh ya da asliye mahkemesi davaya bakıyor.

POLONYA

Siyasi partiler sicil kaydına tabi. Sicil kaydı mahkeme tarafından silinen parti faaliyette bulunamıyor. Faşist, Nazist, Komünist eylemlere yer veren partilerin kurulması yasak. Cumhurbaşkanı, Sejm Başkanı, Senato Başkanı, Başbakan, 50 milletvekili, 30 senatör, Yargıtay, Danıştay Başkanları ve başsavcı gerekli başvuruda bulunabiliyor.

PORTEKİZ

Yasaklama yetkisi Anayasa Mahkemesi'ne ait. Silahlı veya askeri, ırkçı veya faşist ideolojiye sahip bir parti, örgüt nitelinde olmak, üye sayısının 5 binin altında olması gibi hallerde savcının talebi üzerine genel kurul kararıyla kapatma kararı verilebiliyor. Karar oy çokluğuyla alınıyor.

Kaynak: Bugün