Avrupa basını dayağı yazdı

Avrupa basınında bugün; İstanbul'da polisin pazar günü, Dünya Kadınlar Günü kapsamında düzenlenen eyleme katılanları şiddet kullanarak dağıtması, Irak'ta Amerikalıların saldırısı sonucu öldürülen İtalyan istihbarat görevlisinin cenaze töreni ve olayın İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi'yi içine düşürdüğü zor durum ile olayın Iraklılar açısından anlamı, Ortadoğu'daki gelişmeler, İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un Gazze'den çekilme planına aşırı sağın tepkisi konuları öne çıkıyor. Almanya'da yayımlanan Der Tagesspiegel, Türkiye'de hala polis şiddeti ve işkencesinin sürdüğünü, Hıristiyan azınlığa bazı hakların hala sağlanmadığını ve Ermeni sorunu konusunda görüş bildiren yazarlara suçlu muamelesi yapıldığını yazıyor. Gazete hükümete dönük olarak ise şu değerlendirmeyi yapıyor: ''Başbakan Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki hükümet, şu ana kadar gerçekleştirdiği reformların son durak değil, bir ara durak olduğunu anlamış görünmüyor.'' Avrupa Birliği'yle müzakerelere başlamanın ''itaat eden'' olarak görülen Türk vatandaşlarının, yurttaş olmaları sürecinin yalnızca başlangıcına işaret ettiğini belirten gazete, ''Eğer bu gerçekleşmezse, o zaman müzakere görüşmeleri başarısızlığa uğrayacak'' uyarısında bulunuyor. Der Tagesspiegel, Türkiye'nin pekçok alanda, ''kağıt üzerinde'' Avrupa standartlarını yakaladığını, ancak, yeni yasaların uygulanması konusunda bürokrasinin güçlü direnişiyle karşılaşıldığını belirtiyor. Almanya'dan Frankfurter Rundschau gazetesiyse, Türkiye'yle müzakerelere başlama kararının zamansız olduğu yönünde artmakta olan tereddütler sezildiğine dikkat çekiyor: ''Küçük ve barışçı bir kadın gösterisinde ortaya çıkan şiddet, Türk siyasetçilerin Brüksel'de havasını attığı Avrupalı değerlere bağlılıkla ülkenin sosyal gerçekleri arasındaki farklılığı özetliyor.'' Gazete, Avrupa Birliği'nin Türkiye konusunda daha katı bir yaklaşım sergilemesi zamanının geldiğini de savunuyor. Danimarka'da yayımlanan Berlingske Tidende ise, şu değerlendirmeyi yapmış: ''Kadınların eyleminde böylesine saçma ölçüde şiddet kullanılan Türkiye'nin bu görüntüsünün anlamı, bu ülkenin çağdaş Avrupa toplumuna ait olmadığıdır.'' ''Türkiye'nin üyeliği ile Avrupa anayasası arasında resmi bir bağlantının bulunmadığının altını çizen gazete, ''ancak'' diyor ve devam ediyor: ''Türkiye'nin Avrupa Birliği içindeki geleceği konusundaki tartışma, anayasaya karşı çıkanların gündeminde hala ön sıralarda ve anayasaya muhalif olanlar pazar günkü olayların görüntülerini kullanmaktan kaçınmayacaklardır. Bu kez haklılar. Bu gördüğümüz Türkiye'nin Avrupa'da yeri yok ve bu, Türk siyasetçilere çok açık bir şekilde ifade edilmelidir.'' Avrupa gazetelerinde öne çıkan bir diğer konuysa, Irak'ta rehin alınan İtalyan gazeteciyi kurtardıktan sonra Amerikalıların saldırısı sonucu öldürülen İtalyan istihbarat görevlisinin cenaze töreni ve olayın İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi'yi içine düşürdüğü zor durum. İsviçre'de yayımlanan Le Temps, İtalyan istihbaratçının ölümünün Berlusconi için tam anlamıyla bir felaket olduğunu savunuyor. Sırbistan Karadağ'da yayımlanan Blic gazetesi ise, olayın Iraklılar açısından anlamına dikkat çekiyor. Gazete, ''İtalyan istihbarat görevlisi Nicola Calipari'nin ölümü dünyanın, binlerce Iraklının kendisini hergün içinde bulduğu durumun farkına varmalarını sağladı'' diyor ve ekliyor, ''Amerikalılar önce ateş ediyor, soruyu sonra soruyor.'' Suriye askerlerini dün sabah saatlerinde Lübnan'dan çekmeye başlamıştı. İngiliz Independent gazetesi, Ortadoğu'da değişim rüzgarlarının estiğini belirterek, Irak savaşı karşıtlarının ''Yoksa Bush haklı mıydı?'' sorusuyla karşı karşıya olduklarını belirtiyor. Gazete aynı sayfada Ortadoğu'da son aylarda hangi ülkede ne tür gelişmelerin olduğuna ilişkin bilgileri harita ve grafiklerle okurlarına aktarıyor. Habere göre, Libya'da demokrasinin geldiğine ilişkin bir işaret bulunmadığı, ancak Filistin ve Irak'ta genel, ciddi reformları risk olarak gören Suudi Arabistan'da da erkeklerin katılımıyla belediye meclisi seçimlerinin yapıldığı anlatılıyor. Kuveyt'te kadınlara bazı hakların verildiği, Katar'ın açık siyasi sistem oluşturulduğu kaydedilen haberde, Suriye ile Washington arasındaki ilişkinin ise sağırlar diyaloguna dönüştüğü vurgulanıyor. Independent, birinci sayfasında sorduğu ''Bush haklı mıydı'' sorusunun yanıtını ise, başyazısında veriyor. Başyazısında, savaş yanlılarının Ortadoğu'daki gelişmeleri, George Bush'un öngörüsünün teyit edilmesi olarak yorumlayabileceklerini, ancak bunun yanlış olduğunu belirten gazete, şu görüşleri savunuyor: ''Böyle bir yorum cazip görünebilir ama kendi kendine hizmet eden, tehlikeli, daha da önemlisi yanlıştır. Irak'ın işgaliyle bölgenin bazı bölümlerinde demokrasiye yönelik tereddütlktaya çıkan şiddet, Türk sü adımlar arasında bağlantı kurmak en iyi ihtimalle çok zayıftır. Evet, Iraklıların seçimlere gitmesi kalpleri ısıtan bir gelişmeydi. Saddam Hüseyin devrilmeseydi, bu seçimler gerçekleştirilemezdi. Ancak büyük övgüyü hakkeden, oy kullanmak için yaşamlarını riske atanlardı.'' Gazete, bölgedeki, demokrasiye doğru adımların Irak savaşından değil, Filistin lideri Yaser Arafat'ın ölümü ya da Lübnan eski başbakanı Refik Hariri'ye yönelik suikast gibi öngörülmeyen olaylardan kaynaklandığını belirtiyor ve yazıyı şöyle bitiriyor: ''Ortadoğu'da şimdi Irak'ın seçim yapılmadan işbaşına gelmiş olan liderleri yataklarında biraz daha rahatsız uyuyor.'' Guardian gazetesi, İsrail Başbakanı Ariel Şaron'un Gazze'den çekilme planına aşırı sağın tepkisini araştırmış. Gazetenin muhabiri Conal Urguhart'ın Hebron'dan gönderdiği haberde, bazı duvar yazılarında Şaron'a yönelik mesajlar aktarılıyor; ''Şaron Lily seni bekliyor.'' Duvar yazısında gönderme yapılan Lily, Şaron'un 2000 yılında akciğer kanserinden ölen eşinin adı. Diğer bir duvar yazısı ise daha doğrudan bir tehdit içeriyor: ''Şaron, Rabin seni bekliyor'' İzak Rabin, Filistin tarafıyla Oslo Barış Anlaşması'nı imzaladıktan sonra 1995 yılında öldürülen İsrail Başbakanı. Habere göre, İsrail sağı, devletin sınırlarının kutsal kitapta yer aldığı şekilde olması gerektiğine inanıyor. Bazıları için bu tanımın ne anlama geldiğini haberden aktaralım: ''Irak'taki Fırat nehrinden Mısır'daki Nil nehrine kadar uzanan bölge. Ama en kötü ihtimalle İsrail, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nden oluşmalı. Bazıları da Filistinlilerin sürgün edilmesini istiyor. Bu grup için Şaron, her ne yolla olursa olsun durdurulması gereken dini bir suç işliyor.'' Gazeteye konuşan aşırı sağcı gruplardan birinin kurucusu olan Baruch Marzel, Gazze'den çekilme planının Nazilerin altı milyon Yahudi'yi yok etmesi kadar ağır bir suç olduğunu savunuyor. Marzel, yolsuzluklarla suçladığı İsrail hükümetinin, kendilerine tanrı tarafından verilen toprakları almasına izin vermeyeceklerini söylüyor ve şöyle devam ediyor: ''Biz Tanrı'nın iradesine sadığız ve topraklarımızın bir santimetresini bile vermeye niyetimiz yok. Şaron'u öyle ya da böyle durduracağız.''