ATO vize sorununu masaya yatırdı

Ankara Ticaret Odası (ATO) üyelerine birer mektup göndererek yurtdışına çıkışlarda yaşanan vize sorunlarını bildirmelerini istedi. Alınan sonuçlara göre, vize sorununun İtalya, Almanya ve Hollanda başta olmak üzere en çok AB ülkelerinde yaşandığı ortaya çıktı. ATO'nun vize araştırmasına ilişkin yaptığı yazılı açıklamaya göre, vize sorunu yaşayan firmaların büyük çoğunluğunu küçük ve orta boy işletmeler oluşturuyor. Mektuba yanıt veren firmaların tamamı Gümrük Birliği'ne girildiği halde, AB ülkelerinin Türk işadamlarına vize uygulamasını haksız buluyor. En çok şikayet edilen konuların başında ise vize prosedürünün uzunluğu ve istenen belgelerin çokluğu geliyor. Bunu, vize verilmeme nedeninin yazılı ya da sözlü olarak kendilerine bildirilmemesi izliyor. Daha önce vize aldığı halde son başvuruda vize verilmemesi, vizelerin pasaportta iptal damgasıyla geçersiz kılınması, grup halinde fuara katılan aynı şirketin personelinin bazılarına vize verilmemesi, ''daha önce defalarca vize almasına rağmen her defasında kısa süreli vize verilmesi'' gibi sorunlar da başı çekiyor. ABD'DE VİZE SENDROMU Araştırma, ABD'ye seyahat eden işadamlarının da benzer sorunlar yaşadığını ortaya koyuyor. Amerikan yetkililerinin geri gönderilme nedeni olarak ''çoğu zaman gerekçe belirtmedikleri ya da keyfi gerekçeler ileri sürdükleri, sakıncalı listede adı bulunanlara yakın isimlerin bile Amerika'ya alınmadıkları'' ifade ediliyor. ''Olayın bu boyutla da kalmadığı, şüpheli görülen Türk vatandaşlarının sorgu odasında 18 saat boyunca kelepçeli olarak sorgulandıklarına'' dikkat çekilen araştırmada, saatler boyu gözaltında tutulduktan sonra, hiçbir gerekçe gösterilmeden vizelerinin iptal edilerek Türkiye'ye gönderilen işadamları olduğuna işaret ediliyor. 138 ÜLKE VİZE UYGULUYOR AB ile 1973 yılında bir katma protokol imzalandığı, aralarında Türkiye'nin de dahil olduğu ülkelere yeni kısıtlama getirilemeyeceği hükmü bulunmasına karşın AB'nin 1980 yılında Türkiye'ye hukuk dışı olarak vize uygulamaya başladığı hatırlatılan araştırmada, hali hazırda Türkiye'ye 138 ülkenin normal pasaportlara, 98 ülkenin resmi pasaportlara vize uyguladığı, 101 ülkenin ise Türkiye'ye vize uygulamadığı kaydedildi. Araştırmada, Türkiye'nin vize uygulamalarına da şu şekilde yer verildi: -Sınır kapılarında 3 ay ikamet süreli bandrol vizesi verilenler: ABD (diplomatik pasaportlara da bandrol vizesi verilebilmektedir), Avusturya, Avustralya, Belçika, Brezilya, Hollanda, Hong Kong (İngiliz pasaportları), İngiltere, İrlanda, İspanya, İtalya, Kanada, Malta, Portekiz, -Sınır kapılarında 2 ay ikamet süreli bandrol vizesi verilenler: Arnavutluk, Beyaz Rusya, Rusya, Ukrayna, -Sınır kapılarında 1 ay ikamet süreli bandrol vizesi verilenler: Azerbaycan, Ermenistan, Estonya, GKRY, Letonya, Litvanya, Macaristan, Moldova, Norveç, Polonya, Sırbistan ve Karadağ, Slovakya, Tacikistan, Türkmenistan, Ürdün, -Sınır kapılarında 15 gün ikamet süreli bandrol vizesi verilenler: Gürcistan, -Sınır kapılarında makbuz karşılığı vize verilenler: Guatemala (azami 15 gün), -Dış temsilcilikler tarafından vize verilenler: Türkiye'nin vizeden muaf tuttuğu ülkelerin vatandaşları hariç, diğer bütün ülkelerin vatandaşlarının önceden Türk Büyükelçilikleri veya Başkonsolosluklarından vize almaları gerekiyor. ATO BAŞKANI AYGÜN Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan ATO Başkanı Sinan Aygün, 11 Mayıs 2000 tarihinde Avrupa Adalet Divanı'nın katma protokolün 41. maddesine dayanarak bir karar aldığını ve AB'yi kuran anlaşmalarla Türkiye'nin edinilmiş mevcut haklarının kötüleştirilemeyeceğine vurgu yapıldığını hatırlattı. Bu kararla birlikte bir AB ülkesinde hizmet sunmak üzere gelen kişilere vizenin kaldırılması zorunluluğu olduğuna dikkat çeken Aygün, şunları kaydetti: ''1995 yılında imzalanan Gümrük Birliği Anlaşması'na göre bir Türk işadamı gidip AB ülkelerinde mal satabilir. Bu hak, Türklere koyulan vizeler nedeniyle dolaylı olarak engelleniyor. Türk işverenleri ve özellikle vize sıkıntısı nedeniyle AB'ye açılamayan Anadolu tüccar ve sanayicisi büyük sıkıntı çekiyor. Vize almak için başvuran üyelerimizden, tapu kayıtlarından, banka hesaplarına kadar olmadık garantiler istiyorlar. Bekarlara vize vermiyorlar. Vize değil sırat köprüsü. Diğer yandan herhangi bir AB üyesi ülke işadamı elini kolunu sallayarak Türkiye'ye girebiliyor, mal satabiliyor. Türkiye'de sözde işkenceden şikayet edenler asıl işkenceyi kendileri yapıyor, insan haklarından dem vuranlar, insan haklarını çiğniyor.'' ''HAKLARIMIZI ARAYACAĞIZ'' Türkiye'nin Aralık ayında müzakerelere başlanması için tarih alsa bile AB'nin Türkiye'yi kapıda tutmaya devam edeceğinin belli olduğunu iddia eden Aygün, ''Türk işadamı vizesiz AB ülkelerine gidemeyecekse, tarih verseler ne olur'' dedi. Malların serbest dolaşımının uygulanmakta olmasına karşılık, 1986 yılında yürürlüğe girmesi gereken işgücünün serbest dolaşımı hakkının, hala uygulanmadığını bunun için AB karar organlarına ATO olarak başvuruda bulunduklarını hatırlatan Aygün, AB'nin tamamında ATO üyelerinin serbest dolaşım hakkının kabul edilmesi ve tanınması yönündeki çalışmaların sonuç vermemesi halinde, ''hakların uygulanmaması ve ATO üyelerinin maddi zarara uğramaları'' nedeniyle bu kez Avrupa Adalet Divanı'na başvuracaklarını ve haklarını sonuna kadar arayacaklarını bildirdi.