ATO bankalara yüklendi

Ankara Ticaret Odası'nca (ATO) yapılan araştırmada bankaların, ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirleri adı altında 80 işlem için vatandaştan ücret talep ettikleri belirlendi.

ATO'nun ''Banka Ücret ve Komisyonları'' Araştırması, pek çok bankanın, ''hesap açmak'' için bile 5 YTL ücret talep ettiğini, hesabın açık olduğu süre boyunca da müşteriden ''hesap işletim ücreti'' alındığını ortaya koydu.

Araştırmaya göre, ''kendi hesabına para yatıran'' müşteriden 10 YTL, ''başka şubeden kendi hesabına para yatıran'' müşteri ile ''başkasının hesabına para yatıran'' müşteriden 10-25 YTL ücret ödemesi isteniyor.

Araştırmaya göre bankalar, ''kredi kartı ekstresi'' ve ''hesap ekstresi'' için de para alıyor. ''Bireysel müşterilerin ekstre masrafı'' ortalama 2.5 YTL iken ''ticari müşterilerin ekstre masrafı'' ortalama 5 YTL'yi buluyor.

Müşterinin yaşamını kolaylaştırmak ve bankacılık sektörünün iş yükünü hafifletmek için kullanılan ATM'ler için de aynı durum söz konusu oluyor. Bankalar, ''ATM ekstresi'' için müşterinin hesabından 30-50 Ykr kesiyor, ATM ekstresi için 1 YTL talep eden bankalar da bulunuyor.

''Düzenli ödeme talimatlı havalenin dekont''u için 1.5 YTL, ''posta yoluyla gönderilen dekont'' için 2 YTL isteniyor. Örneğin, üyesi olduğu kooperatifin hesabına düzenli olarak havale yapan bir vatandaştan ''havale masrafı'' alan banka, üstüne bir de dekont için para istiyor.

100 YAPRAKLI ÇEK DEFTERİ İÇİN 115 YTL

Bir bankanın, çek ödemesi sırasında, ilgili şubeyi ya da ilgili bankayı arayarak çekin karşılığı olup olmadığını sormasının da bir bedeli var. Müşteriden, ''çek provizyonu'' adı altında 20 YTL ücret talep ediliyor. ''Keşide çeki düzenleme'' ücreti ise 18-165 YTL arasında değişiyor.

Araştırmaya göre, bankalara, 100 yapraklı çek defteri için 115 YTL ödemek gerekiyor. 50 YTL ödeyen 25 yapraklı, 25 YTL ödeyen 10 yapraklı çek defteri alabiliyor.

Çek defteri almak için ilk başvuruda durumunuzu araştıran banka ''çek karnesi istihbarat masrafı'' adı altında 50 YTL talep ediyor.

KİRACIDAN DA EV SAHİBİNDEN DE KOMİSYON

Bankaların havale ücretleri de el yakıyor. ''İsme havale'' yapmanın bedeli 20 YTL'den başlıyor, 150 YTL'ye kadar çıkıyor. ''ATM'den havale'' yapanın hesabından 1.5 YTL kesiliyor. ''Kendi portföy hesabına havale'' yapandan 10 YTL, ''başkasının portföy hesabına havale'' yapandan 20-150 YTL isteniyor. ''Başka bankaya havale'' yapmanın bedeli ise 25 YTL ile 150 YTL arasında değişiyor. ''Hesaba havale'' yapmanın bedeli ise 17.5-100 YTL arasında değişiyor.

Esnafın en çok kullandığı değerli kağıtlardan biri olan senetle ilgili işlemlerden yüksek meblağlar talep edildiği ifade edilen araştırmada, ''senet tahsili''nin 20YTL'den başladığı belirtiliyor. ''Bireysel destek kredisi'' için 125 YTL, ''otomobil kredisi'' için 175 YTL, ''konut kredisi'' için 400 YTL ödemek gerekiyor. Konut kredisi çekecek vatandaşlar ayrıca, konutun değerini ve krediye uygun olup olmadığını belirlemek için bankanın gönderdiği ''ekspertiz'' için de ücret ödemek zorunda. ''Ekspertiz ücreti'' ortalama 300 YTL. Emlakçılar Odası'nın belirlediği ekspertiz ücreti ise 30-40 YTL.

KREDİ KARTI ÜCRET VE KOMİSYONLARI

Bankaların kredi kartı ücret ve komisyonlarından ciddi miktarlarda gelir elde ettiği belirtilen açıklamada, Türkiye'de 30 milyon 118 bin 549 kredi kartı kullanıldığı, toplam banka kartı sayısının ise 49 milyon 239 bin 841 olduğu ifade edildi.

Araştırmaya göre, ''Kredi kartı ilk veriliş ücreti'' 4-10 YTL, ''kredi kartı yenileme ücreti'', ''kredi kartı kart türü değişim ücreti'' ve ''ek kart ücreti'' ise 2-5 YTL arasında değişiyor. ''Bankomat kartı ilk veriliş ücreti'' ortalama 6 YTL iken ''bankomat kartı yenileme ücreti'' ortalama 3.5 YTL.

TELEFON ÜCRETİ VATANDAŞTAN ALINIYOR

Bankalar faks ve telefon yoluyla haberleşme ücretlerini de vatandaştan tahsil ediyor. Örneğin, şifresiyle ilgili bir sorun yaşayan müşteri durumu bankaya bildiriyor, banka sorunu inceledikten sonra müşteriyi arıyor, bu görüşmenin bedelini müşteri ödüyor. İnsansız bankacılık hizmetinden yararlanarak işlemlerini internet üzerinden yapan vatandaş da komisyon ödemekten kurtulamıyor. İnternet üzerinden EFT yapan vatandaşın hesabından otomatik olarak kesilen paranın miktarı 50 Ykr'den başlıyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, bankaların bu yolla elde ettikleri gelir, toplam gelirlerinin yüzde 12.4'ünü oluşturuyor. Bu oran, 2004 yılında yüzde 10.4, 2003 yılında ise yüzde 7.5 idi.

Bankacılık sektörü 2003 yılında ücret ve komisyon gelirleriyle işletme giderlerinin yüzde 46.2'sini, 2004 yılında 55.9'unu, geçen yıl ise yüzde 58.7'sini karşıladı.

ATO BAŞKANI AYGÜN

ATO Başkanı Sinan Aygün, araştırmaya ilişkin değerlendirmesinde, ''Bankalar vatandaşa illallah dedirtti. Mümkün olsa vatandaş bankanın önünden geçmemek için yolunu değiştirecek'' dedi. Şair Orhan Veli Kanık'ın ''Bedava yaşıyoruz, bedava/ Hava bedava, bulut bedava/ Dere tepe bedava/ Yağmur çamur bedava/ Otomobillerin dışı/ Sinemaların kapısı/ Camekanlar bedava'' dizelerini hatırlatan Aygün, ''Bankalar hemen her işlemden para alıyor. Sadece banka içinde nefes almak, bankanın önünden geçmek bedava'' diye konuştu.