Atıl ocaklar milyonlarca lira getirdi

Zonguldak'ta, Türkiye Taşkömürü Kurumunun (TTK) çalıştırmadığı sahaları kiralama yöntemiyle 1989'da işletmeye başlayan özel sektör, 22 yılda 6 milyon 816 bin 471 ton üretim yaptı. İşletmeler kuruma, 66 milyon 695 bin 350 lira kira bedeli ödedi.

Maden Yasası'nın 2004'de yürürlüğe girmesiyle 1989'dan itibaren faaliyet gösteren ocakların üretimi durdurularak atıl sahalar kurum tarafından ihaleye açılıp tekrar kiralandı.

1989'dan itibaren faaliyet gösteren özel maden ocakları, yıllık 50 bin 898 tonla başladıkları üretim rakamlarını yatırımlar ve istihdam sayısındaki artışla 1 milyon ton civarlarına yükseltmeyi başardı.

Yaklaşık 43 milyon ton rezerve sahip sahalardan üretime önemli katkı sağlamaları hedeflenirken, 40 milyon dolar civarında da yatırım gerçekleştirilmesi planlanıyor.

19 firma var

Kuruma ait 28 sahada 19 firma tarafından devam edilen işletmecilik kapsamında, 1989'da 50 bin 898 ton kömür üretimi, 1999'da 141 bin 196 tona, 2009'da ise 1 milyon 3 bin 760 tona yükseldi.

İşletmeler 1989-2009 yılları arasında en yüksek üretimi 1 milyon 43 bin 909 tonla 2008'de yaptı, en az üretim de 1993'te 35 bin 255 ton olarak gerçekleşti. Bu yılın ocak-eylül ayı itibariyle 590 bin 868 ton üretim oranına ulaşan özel işletmeler, TTK'ya da 4 milyon 158 bin 256 lira kira bedeli ödedi.

Kurum kömürün dışında 1991-1995'te şiferton ve 2001-2007'de boksit sahasında faaliyet gösteren işletmelerden de kiralama karşılığı gelir elde etti.

İstihdam katkısı

Özel sektörde 4 bin 500 civarında kişinin istihdam edildiğini ve sigorta primlerinin ödendiğini anlatan TTK yetkilileri, şunları kaydetti:

''Özel sektör, üretime sağladığı katkının yanında TTK'ya da milyonlarca lira kira bedeli ödüyor. İşletmelerin teşvik edilerek kurumla birlikte havzadaki kömür üretiminin artması önem taşımakta. TTK'nın atıl sahalarındaki üretimi sayesinde ülkemizin dışa bağımlılığı azalmaktadır. İşsizliğin önlenmesine önemli katkı veren özel sektör, vergisini de ödeyerek ülke ekonomisine destek sağlıyor. Eğer bu atıl sahaları özel sektöre vermeseydik, kaçakçılar kömür çıkarırdı. Biz bunu minimuma indirdik.''

Maden Kanunu ile özel işletmecilerin güvenceye kavuştuğunu anlatan yetkililer, ''Sözleşmeler güvenilir hale geldi. Özel firmalar da yatırımları sayesinde kömür üretimini artırdı. Böylece, yurt dışından ülkemizin alacağı kömür miktarı azaldı'' diye konuştu.

4 bin 500 istihdam

Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (ZTSO) Başkanı ve Demir Madencilik AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Salih Demir de kentte özel kömür işletmeciliğine ilk kendilerinin başladığını söyledi.

Maden Yasası'nın yürürlüğü girmesinin ardından güvenceye kavuştuklarını, buna bağlı yatırımlarını arttırdıklarını anlatan Demir, şöyle dedi:

''İşletmeciliğe ilk başladığımızda 50-60 olan işçi sayısı 4 bin 500 civarındadır. Özel firmalar da yatırımlar sayesinde kömür üretimini artırdı. Şirketimiz, kentten kazandığını ilde yatırıma dönüştürmektedir. Yer altına yönelik yatırımlarımızın yanı sıra istihdama katkımız artarak devam edecektir. Madenlere yatırım, maliyetli iş olduğundan özel sektöre desteklerin verilmesi de önemlidir.''