Atatürk'ün örnek nikahı

... Mustafa Kemal Atatürk, Latife Hanım ile 80 yıl önce 29 Ocak 1923'te evlendiğinde, nikah kıyması için, müftü yerine kadıyı davet etmiş, tören kadın-erkek bir arada yapılmıştı. Atatürk'ün başlattığı bu uygulama, ileride Medeni Kanun'da yer alacak nikah biçiminin ilk örneğini oluşturmuştu. Atatürk ile Latife Hanım'ın evliliği, Mustafa Kemal Paşa'nın, Kurtuluş Savaşı'nın ardından, ''Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi ve Başkumandan'' olarak çıktığı, 14 Ocak-20 Şubat 1923 tarihlerini kapsayan Batı Anadolu gezisi sırasında gerçekleşti. Prof. Dr. Yurdakul Yurdakul'un, ''Atatürk'ten Hiç Yayınlanmamış Anılar'' kitabında, Atatürk'ün kardeşi Makbule Atadan'dan aktardığına göre, Zübeyde Hanım, oğluna İzmir'den yazdığı mektuplarda, Latife Hanım'ı çok beğendiğini ve onunla evlenmesini istemişti. Zaferin ardından İzmir'e 10 Eylül 1922'de giren Mustafa Kemal Paşa'yı, aynı gün karargahında Latife Hanım ziyaret etmiş ve hayranlığını dile getirdiği Mustafa Kemal'i, konaklarına davet etmişti. Bu tanışmadan birkaç gün sonra, Mustafa Kemal ve karargahı, Uşakızadeler'in ''Beyaz Köşk''üne taşınınca, daha sıcak bir yakınlaşma doğdu. EVLİLİK TÖRENİ Mustafa Kemal ve Latife Uşakligil'in evliliği, Zübeyde Hanım'ın 14 Ocak 1923'te ölümünden 15 gün sonra gerçekleşti. Profesör Yurdakul'un Makbule Atadan ve Muzaffer Kılıç'tan aktardığına göre, Beyaz Köşk'te az sayıda konukla saat 17.00'de toplanıldı. İsmet Bozdağ'ın, Mustafa Kemal ve Latife Hanım'ın beraberliğinin ayrıntılarıyla anlatıldığı ''Gazi ve Latife'' adlı kitabına göre de, 29 Ocak günü ''Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Beyaz Köşk'te verdiği çay partisine, İzmir'in bazı ileri gelenleriyle, Paşa'nın arkadaşları ve Uşakızadelerin yakın akrabaları çağrılmıştı. Kimsenin 'nikah'tan haberi yoktu. İzmir Kadısı da nikah için çağrıldığını, köşkün kapısında, Başyaver'den öğrenmişti.'' Kadı'nın şaşkınlığı, Başyaver Salih Bozok'un nikahın yapılacağı odayı gösterdiği zaman daha da arttı: ''Kadın erkek bir arada, burada mı?'' diye sormaktan kendini alamadı. ''Çünkü o zamana kadar evlenmelerde, kadın-erkek bir arada bulunmaz, ayrı ayrı yerlerde toplanırlardı. (...) ve nikah (hoca) tarafından iki taraf birbirini görmeden kıyılırdı.'' Başyaver ise kadıya ''Gazi Paşa Hazretlerinin emri böyledir. Kaç-göçsüz bir evlenme olacak'' cevabını verdi. ''TOPLUMUN TEMELİNE İNEN DEVRİM'' İsmet Bozdağ, bundan dolayı ''nikahın en büyük özelliğinin Medeni Kanun'un kabulünden çok önce yapıldığı halde, sonradan Medeni Kanun'a girecek 'nikah biçimi'ni başlatması'' olduğunu belirtiyor ve bunu ''Toplumun temeline inen bir devrim'' diye nitelendiriyor. Mustafa Kemal, tören sırasında lacivert kruvaze bir elbise giymişti. Nezihe Araz'ın, ''Popüler Tarih'' dergisinde (Ocak 2001) yer alan yazısında, General Asım Gündüz'ün anılarından aktardığına göre, Mustafa Kemal, Fevzi (Çakmak) Paşa'dan kendisinin, o günlerde Albay rütbesinde olan Asım Gündüz'den Latife Hanım'ın ''vekili'' olmasını istedi. Nikah töreni, Atatürk'ün, Kadı'ya ''Efendi hazretleri. Biz Latife Hanımla evlenmeye karar verdik. Lütfen gerekenleri yapar mısınız'' demesiyle başladı. Mustafa Kemal Paşa ile Latife Hanım'ın evlendikleri, Anadolu Ajansı tarafından kamuoyuna duyuruldu. Evlendiklerinde Atatürk 42, Latife Hanım 23 yaşındaydı. Bu evlilik, ortaya çıkan çeşitli anlaşmazlıklar nedeniyle Ağustos 1925'te son buldu.