Atatürk'le ilgili iki kitap

Taha Akyol, başlıklı yazısında Atatürk'e dair önemli noktalar değindi..

OLAYLARA zihnimizde önceden oluşmuş değerler açısından bakarız. Mizacen otoriter veya özgürlükçü olmak bile Atatürk'e veya başka olgulara bakışımızı değiştirir.
Prof. Taner Timur, tarihe Marksist felsefe açısından bakan saygın bir Atatürkçü akademisyendir. Eserlerinden biri "Türk Devrimi ve Sonrası" adlı kitabıdır. (İmge Kitabevi, www.imge.com.tr)
Sömürgecilik ve emperyalizm kavramlarının karıştırıldığına dikkat çeken Timur'a göre, Atatürk ve Milli Mücadele sömürgeciliğe karşı çağ açan bir hareketti ama "iktisadi sistem olarak" antiemperyalist değildi! (Sf. 47, vd)
Atatürk daha 1923'ten başlayarak Batı'ya yakınlaşmak için "imtiyaz kokan" iktisadi anlaşmalar yapmıştı. (Sf. 104, vd)
Köy Enstitüleri mi? "Köylünün okutulması, üretici hale gelmesi" toprak ağalarının da çıkarlarına uygundu. Köy Enstitüleri köylüyü toprağa bağlamak suretiyle sınıf kavgasını da önleyecek bir tedbir olarak düşünülüyordu..." (Sf. 210, vd)
* * *
Prof. TİMUR, kesinlikle Kemalisttir. Devrimleri kuvvetle savunur. "Kemalist rejim tüm düşünce özgürlüğünü değil, karşı devrimci düşüncelerin özgürlüğünü ortadan kaldırmıştır" diye yazar. (Sf. 318)
Atatürk'ün "kült" haline geldiğini kabul eder ama bunun "bağnaz dinci çevreler ve eski Osmanlı egemen zümresine özlem duyanlar dışında hiçbir halk kesimi üzerinde baskı aracı olarak kullanılmadığını" söyler. (Sf. 322)
İnsan sormadan edemez: Solcu Kadro dergisi, Türk Kadınlar Birliği, Türk Ocakları niye susturuldu?
Asıl mesele, emperyalizm tartışması! Sömürgecilik ve emperyalizm farkı üzerinde durmayan Attilâ İlhan'a göre ise, Gazi, neredeyse Sultan Galive'ye öncülük eden bir antiemperyalist teori ve hareket önderiydi...
Bu yüzde yüz zıt görüşler 'teori' sorunundan çıkıyor.
Prof. Timur, "Atatürk nihayet her şeyden önce, hayatının en önemli yıllarını cephelerde harcamış bir askerdi, filozof değildi." diyor. (Sf. 244)
Doğrudur. Hatta Atatürk, devrimlerin teorisini yapmak isteyenlere bile izin vermemişti, mesela Kadro dergisi bu yüzden kapatılmıştı.
* * *
LENİN ise, Hilferding'den uyarladığı "Emperyalizm, Kapitalizmin En Yüksek Aşamasıdır" adlı kitabında bir emperyalizm teorisi yapmıştı. Prof. Timur bu teorinin hâlâ geçerli olduğunu göstermek için, Marksist iktisatçı Magdoff'un 1970'lerdeki (Soğuk Harp dönemi) bir yazısını kaynak gösteriyor!
Prof. Timur, Lenin'in bu teorisini benimseyince, Atatürk'ün antiemperyalist olmadığı sonucuna varıyor.
Evvela, Lenin'in teorisinin yanlışlığını tarih ispat etmiştir.
Öte yandan, Atatürk'e "büyük felsefi sistemler" izafe etmek nasıl yanlışsa, onu böyle şablonlar açısından 'şekillendirmek' de yanlıştır.
Ben Timur'un bu şablonunu da, Attilâ İlhan'ın ve Çetin Yetkin'in "Atatürk antiemperyalistti, emperyalizme İnönü yanaştı" şablonunu da yanlış buluyorum.
Dış politikanın "emperyalizm" şablonlarına takılarak değil, Türkiye'nin milli çıkarlarına göre, değişik dönemlerde değişik yönelişlerle yürütüldüğüne dair şu eseri tavsiye ediyorum: Prof. Mehmet Gönlübol ve Cem Sar, "Atatürk ve Türkiye'nin Dış Politikası", MEB Basımevi, 1973.

YAZI:Taha AKYOL