İstanbul'un iki yakasını denizin altından birleştirecek 153 yıllık hayal, bugün gerçek oluyor. Asrın projesi Marmaray, Cumhuriyet'in 90. kuruluş yıl dönümü olan bugün düzenlenecek törenle hizmete alınıyor. Marmaray ile birlikte Gebze ve Halkalı arası 105 dakika; Bostancı ve Bakırköy arası 37 dakika; Söğütlüçeşme ve Yenikapı arası 12 dakika; Üsküdar ve Sirkeci arası 4 dakikaya iniyor. Asrın projesi Marmaray açılmadan bir çok eleştiri aldı. Peki ‘marmaray' hayatımıza ne katacak? Kimin kirası artacak, kimin yolu kısalacak? Dev yatırıma yapılan eleştiriler neler? İstanbul trafiğine gerçekten çözüm olabilecek mi? KISACA MARMARAY PROJESİ İstanbul’un iki yakasındaki demiryollarını, Üsküdar ve Sirkeci arasında yapılan tüp tünelle birleştiren ve şehre 76 kilometre uzunluğunda bir metro kazandıracak olan projenin adı. Temeli 2004’te atıldı, 2009’da bitmesi bekleniyordu. Ancak dört yıllık gecikmeyle 29 Ekim 2013’te açılıyor. NERELERDE GÜZERGAHLARI OLACAK? Marmaray; İstanbul Boğaz geçişi hariç, mevcut banliyö hattının güzergâhı üzerinde çalışacak. Ancak İstanbullular şimdilik sadece Kadıköy ile Kazlıçeşme arasındaki 13.5 kilometrelik yeraltı bölümünden faydalanacak. Çünkü geri kalan Kazlıçeşme-Halkalı, Haydarpaşa- Pendik arasındaki 62.5 kilometre için resmi açıklamalara göre iki yıl daha beklememiz gerekiyor. Zaten buhaber hazırlanırken pek çok istasyon hâlâ tamamlanamamıştı, inşaat faaliyeti son hız devam ediyordu. İLK ETAPTA HANGİ İSTASYONLAR AÇILACAK Kazlıçeşme, Yenikapı, Sirkeci, Üsküdar, Ayrılıkçeşmesi ve Söğütlüçeşme. HANGİ AŞAMALARDAN GEÇİLECEK Marmaray; üç ana aşamadan oluşuyor: Birincisi raylı tüp tünel geçişi; TGN ortak gişimi tarafından yürütülüyor. İkincisi demiryolu aracı imalatı ve temini; Hyundai Rotem tarafından yürütülüyor. Üçüncüsüyse banliyö hatlarının iyileştirilmesi; OHL-Dimetronic ortak girişimi tarafından yürütülüyor. Bu aşama daha önce Alstrom-Marubini-Doğuş konsorsiyumu tarafından üstlenilmişti ancak zarar ettikleri gerekçesiyle sözleşmeyi feshettiler; ihale tekrarlandı. KAÇ DAKİKADA NEREDEN NEREYE Gebze-Halkalı arası 105, Bostancı- Bakırköy arası 37, Söğütlüçeşme-Yenikapı arası 12 ve Üsküdar-Sirkeci arası 4 dakika olacak. Yetkililer, mevcut durumda Gebze ve Halkalı arasının 185 dakika sürdüğünü, Marmaray’la bu sürenin yarı yarıya indiğini söylüyor. MALİYETİ NEDİR Jica-Japon Uluslararası İşbirliği Bankası, Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Bankası tarafından finanse edilen Marmaray’ın maliyetinin 9.3 milyar TL’yi bulması bekleniyor. Proje için şimdiye kadar 5 milyar 192 milyon 158 bin TL harcandı. Sadece bu yıl, 1 milyar 504 milyon 140 bin TL daha harcanacak. YOLCULUK SÜRELERİ Her iki yakadaki banliyö hatlarının devreye alınmasıyla Gebze ve Halkalı arası 105, Bostancı ve Bakırköy arası 37, Söğütlüçeşme ve Yenikapı arası 12, Üsküdar ve Sirkeci arası 4 dakika olacak. Gebze-Halkalı banliyö hattının da hizmete girmesiyle Gebze-Halkalı arasında 2-10 dakikada bir sefer yapılacak ve bir yönde saatte 75 bin yolcu taşıma kapasitesi sağlanacak. HANGİ ELEŞTİRİLER YAPILIYOR Sivil toplum örgütleri; Marmaray’ın Boğaz’dan geçiş güzergâhının yanlış seçildiğini öne sürüyor. Buna göre, Bostancı ile 4. Levent arası indi-bindilerle bir saatten fazla sürecek. İddialar Marmaray’ın ancak Pendik-Halkalı arasındaki sahil şeridinde seyahat edeceklere yarayacağı yönünde. BOĞAZIN EKOLOJİK DENGESİ BOZULACAK MI Marmara Denizi’nde Oşinografik Şartların İzlenmesi Projesi liderlerinden Hidrobiyolog Bülent Artüz “Tüp geçit direkt zemin üzerine eşik oluşturacak şekilde inşa edildi. Oluşan eşikle Boğaz’a dökülen kirli atıkların eşik geçme boyu, engel geçme boyu da arttı. Dolayısıyla Boğaz’daki kirlilik daha tutulur hale geldi. Bunun etkileri birkaç seneye daha da hissedilir olacaktır” diyor. TARİHİ GAR NE OLACAK Proje kapsamında toplam uzunluğu 63 kilometreyi bulan mevcut hattın yenilenmesi öngörülüyor. 1900’lerin başında, Bağdat Demiryolu’nun bir parçası olarak yapılan bu hat, istasyonlar başta olmak üzere pek çok tarihi yapıyı içeriyor. Haydarpaşa’yla birlikte, Sirkeci’deki tarihi gar da Marmaray’la birlikte işlevini yitirecek. ŞEHİR HATLARINA NE OLACAK Yolcularının büyük bölümünü metrobüse kaptıran Şehir Hatları, Marmaray, Lastik Tekerlekli Tüp Geçit ve 3. köprü projelerinin hayata geçirilmesiyle, yolcu sayısının daha da düşeceği endişesini taşıyor. İstanbul’daki deniz ulaşımını yürüten Şehir Hatları’nın genel müdürü Süleyman Genç geçen aylarda yaptığı açıklamada, yolcu sayısının arttırılması için turistik taşımacılığa daha da ağırlık vermeyi planladıklarını açıkladı. CEP TELEFONU ÇEKECEK Mİ? Boğaz’ı deniz altından geçerken, dışarıdaki yakınlarınızı cep telefonundan arayıp konuşabilecek, duygunuzu anlatabileceksiniz. Ancak dışarıdakiler siz içeridekileri arayamayacak. BİLET FİYATLARI Marmaray'da uygulanacak bilet fiyatları, şehir içi ulaşım fiyatları düzeyinde, 1,95 lira civarında olacak. İstanbulkart, Marmaray'da da geçecek. TÜM ÖZELLİKLERİ Marmaray’ın ilk bölümünün açılmasıyla Üsküdar- Sirkeci arası 4 dakika, Ayrılıkçeşme - Kazlıçeşme 18 dakika sürecek. Bu güzergahın uzunluğu 13.6 kilometre.v Asya yakasında 44.4, Avrupa yakasında ise 19.2 kilometrelik mevcut banliyö sistemi yenilenerek bu sisteme entegre edilecek. Böylece tamamlandığında Halkalı ve Gebze arası kesintisiz bir güzergah oluşacak. Hattın toplam uzunluğu 76.3 kilometre. Projenin yapımına 2004 yılında başlandı. Projenin 2009 yılında tamamlanması planlanıyordu. Açılacak istasyonlar şöyle: Ayrılıkçeşme, Üsküdar, Sirkeci, Yenikapı ve Kazlıçeşme. Bu istasyonların tamamı yeraltında bulunuyor. Hat Kazlıçeşme ve Ayrılıkçeşme’de yeryüzüne çıkıyor. Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi ihalesini TGN ortak girişimi kazanmıştı. TGN konsorsiyumunun lider ortağı Japon Taisei Corporation idi. Konsorsiyumda yer alan diğer iki firma ise Gama Endüstri Tesisleri İmalat ve Montaj A.Ş. ve Nurol İnşaat ve Ticaret A.Ş. idi. Ulaştırma Bakanlığı verilerine göre 2 ile 10 dakika arasında sefer yapacak trenlerle saatte 75.000 yolcu taşınması bekleniyor. Marmaray için yapılan yatırımın ise 5.5 milyar TL olduğu belirtiliyor. Dünyanın en uzun deniz altı tüneli 1988 yılında inşa edilen, Japonya’nın en büyük adası Honshu ile bir başka adası Hokkaido’yu bağlayan 54 kilometre uzunluğundaki Seikan tüneli. İngiltere ve Fransa’yı birbirine bağlayan deniz altı tünelin uzunluğu ise 51 kilometre.