Aşkları uğruna ölüyorlar!

Av turizmi haricinde koruma altındaki türler arasında bulunan yaban keçileri, çiftleşmek için yaşadıkları yüksek ve sarp dağlardan daha alçak yerlere inince bilinçsiz avcıların hedefi oluyorlar.

Ege Bölgesi ve Torosların bazı bölgeleri ile Tunceli, Erzincan, Bitlis, Van, Hakkari ve çevresinde yaşıyan yaban keçilerine (capra aegagrus), Artvin bölgesinde de 500 ile 2 bin 500 rakımlı Yusufeli Barhal-Altıparmak bölgelerinin yanı sıra Çoruh Vadisi, Şavşat'ın Meydancık bölgesi ve Şavşat suyu boyunca rastlanabiliyor.

Uzun ve geriye kıvrık boynuzlarındaki boğumlara göre yaşları belirlenen yaban keçileri arasında, 1.5 metre uzunluğuna sahip tekeler dikkat çekiyor. Dişilerde ise boynuzlar genelde 25 ile 30 santimetre arasında uzunluğa sahip olurken, kırmızı veya kahverengi olan tüyler, yaşam bölgelerine göre farklı tonlarda olabiliyor.

Renkleri dişilerden daha açık olan tekelerde enseden kuyruğa kadar siyah çizgiler bulunuyor. Bu çizgiler omuzdan aşağı ön ayaklara inerek bir kuşak oluştururken, dişilere göre daha cüsseli olan tekelerin çene altında siyah sakal da bulunuyor.

Tekeler dağların zirvelerinde ve sarp arazilerde yaşarken, dişiler ise daha çok Çoruh Vadisi'ne yakın sarp ve kayalık alanları tercih ediyor.

ÇİFTLEŞME DÖNEMİ ENGEL TANIMIYORLAR

Artvin Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü Faruk Bucak, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ''Yusufeli Çoruh Vadisi Yaban Hayatı Geliştirme Sahası''nda 26 ayrı ekibin gözlemleri sonucu 720 adet yaban keçisinin yaşadığı bilgisini verdi.

Karadeniz bölgesindeki en önemli su havzalarından olan Çoruh vadisinin barındırdığı alan ile Türkiye için önemli bir kaynak olduğunu vurgulayan Bucak, vadi boyunca Akdeniz iklimi özelliği görüldüğünü, Karadeniz'in nemli ikliminin vadiyle iç kısımlara kadar ilerlediğini belirterek, ''Akdeniz iklimi vadi boyunda Akdeniz bitkilerinin görülmesini sağlar. Vadi boyundaki kayalık alanlar yaban keçisinin yaşaması için çok uygun ortam oluşturur'' dedi.

Yaban keçilerinin kasım-şubat döneminde çiftleştiğini, aralık-ocak aylarının çiftleşmenin yoğunluk kazandığı dönem olduğunu ifade eden Bucak, şöyle devam etti:

''Yazın yüksek dağlar, sarp arazilerde yaşayan erkek yaban keçiler (tekeler), dişi yaban keçileri Çoruh vadisindeki sarp kayalık alanlarda bulunduğu için çiftleşme döneminde buralara iniyor. Tekeler bu dönemde engel tanımayıp zaman zaman vadiyi ikiye bölen azgın Çoruh Nehri'nin bile karşısına geçebiliyor. Normalde insanlardan ve araçlardan kaçan bu hayvanlar, söz konusu dönemde insanlara, hatta araçlara boynuz vurmak suretiyle zarar verebiliyorlar. Yaklaşık 10 gün önce bir teke, Yusufeli yakınlarında boynuz vurmak suretiyle bir minibüsün camını kırdı.''

Tekelerin bu dönemde boynuz diplerindeki bezelerden çıkan ve geçtikleri bölgelerde hissedilen keskin bir koku salgıladığını, derin ve boğuk seslerle melediğini, ıslığı andıran bir sesi çıkardığını anlatan Bucak, ''Kızışma döneminde çiftleşecek olgunluktaki erkekler arasında mücadeleler olur. Erkekler hiçbir engel tanımayıp zaman zaman vadiyi ikiye bölen azgın Çoruh nehrini karşıya geçer. Yaban tekeleri yasak olmasına rağmen maalesef kasım-şubat arasındaki çiftleşme döneminde daha çok avlanıyor'' diye konuştu.

Çiftleşme döneminden doğum dönemine kadar erkek ve dişilerin bir arada dolaştığını, sürünün başını yaşlı bir keçinin çektiğini dile getiren Bucak, yaban keçilerinin gebelik sürelerinin 5 ay olduğunu, mayıs-temmuz ayları arasında genelde ikiz doğurduklarını kaydetti.

KAÇAK AVLANANLARA 12 BİN LİRA CEZA

Yaban keçilerinin av turizmi hariç tüm yıl boyunca koruma atında olduğunu belirten Artvin Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü Faruk Bucak, şunları kaydetti:

''Envanterlerle sayıları tespit edildikten sonra avlandırılacak kotalar belirlenir. Av sezonunda talepte bulunan avcılar ücret karşılığı 8 yaş ve üzeri yaşlarda, boynuz uzunluğu 100 santimetreden büyük tekeleri avlayabiliyor. Av, yetkili resmi görevli nezaretinde yapılıyor ve kota miktarıyla sınırlı tutuluyor. Av turizmi ile elde edilen gelirlerin yüzde 55'i avın yapıldığı köyün tüzel kişiliklerine veriliyor.''

Bucak, yaban keçilerinin kaçak avlanılması durunda bir hayvan için 12 bin lira tazminat ve idari cezalar uygulandığını da sözlerine ekledi.